معاون وزیر ارتباطات: ۳۰ درصد از دامنه‌های دنیا خارج از دسترس IPهای ایرانی است

سال ۱۴۰۳ برای اولین بار دو پلتفرم پرکاربرد، یعنی واتس‌اپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شدند اما هنوز بسیاری از پلتفرم‌ها محدود هستند و فیلترشکن‌ها کماکان روشن باقی مانده‌اند. روشن ماندن فیلترشکن‌ها گوشی‌ها و لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌های کاربران را آلوده و تبدیل به بستری برای بدافزارها کرده‌اند.

البته به جز موضوع محدودسازی و دردسرهایش فیلترشکن‌ها هم محدود شدند. در واقع، با گذشت چند ماه از فیلترینگی که در ابتدای پاییز ۱۴۰۱ اتفاق افتاد، VPNها هم یکی پس از دیگری از کار می‌افتادند. کاربرانی که می‌خواستند هم‌چنان از سرویس‌ها و پلتفرم‌های فیلترشده استفاده کنند چاره‌ای نداشتند جز این که VPN بخرند.

به این ترتیب، دسترسی به پلتفرم‌های محدودشده هزینه‌بر شد و از یک سو خرج جدیدی به جیب کاربران تحمیل کرد و از سوی دیگر باعث رونق بازار فیلترشکن‌فروشی شد.

فاطمه محمدی

۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان؛ گردش مالی فیلترینگ در ایران

مطالعه '2

اما پیامدهای نامطلوب استفاده از VPN به همین جا ختم نمی‌شود. بسیاری از کارشناس‌های حوزه امنیت و شبکه بارها و بارها نسبت به بروز خطرات امنیتی ناشی از استفاده از این ابزارها هشدار داده‌اند، چون VPNها ناامن می‌تواند مثل بستر DDoS یا بستری برای دسترسی به اطلاعات بانکی افراد، عمل کند و امنیت کاربر را به خطر بیاندازد.

حملات DDoS یکی از جدی‌ترین مشکلاتی است که در شبکه اینترنت کشور وجود دارد و براساس آخرین گزارش شرکت زیرساخت مربوط به پاییز ۱۴۰۳، میانگین تعداد حملات روزانه DDoS در ایران ۶۳۵ مورد بوده که منشأ بسیاری از این حملات همین استفاده فزاینده از فیلترشکن‌های غیرامن است.

بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات، در گفتگو با زومیت با اشاره به تبعات استفاده از VPNها می‌گوید:

استفاده از ابزارهای غیر ایمن آفت‌های بسیار زیادی دارد. تفاوتی ندارد که این ابزارها رایگان باشند یا پولی، البته رایگان‌ها احتمال این که آلوده به بدافزار باشند بیشتر است اما در مجموع استفاده از این ابزارها بستر گسترش آلودگی در شبکه کشور را افزایش می‌دهد.

- بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات

این آلودگی چند آفت برای ما ایجاد کرده است. اولا ممکن است اطلاعات کاربران مورد سوءاستفاده قرار بگیرد و دسترسی‌های غیرمجاز به آن‌ها اتفاق می‌افتد. هم‌چنین، دستگاه‌های ایرانی تبدیل به بات‌پول‌هایی شده که توسط خارجی‌ها برای حمله به اهداف خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روزانه حجم بسیار زیادی حمله با منشأ داخلی وجود دارد که متاسفانه خارج از اختیار کاربران است و ممکن است کاربر اصلا متوجه آن‌ها نشود.

- بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات

حمله‌هایی که با سوءاستفاده از دستگاه‌های کاربران ایرانی انجام می‌شود یک پیامد بسیار جدی و نامطلوب دارد که اکبری آن را این طور توضیح می‌دهد: «بسیاری از این حملات موجب می‌شود بعضی سرویس‌دهنده‌های خارجی IP ایران را در سطح شبکه مسدود کنند. این باعث شده درصد قابل توجهی از دامنه‌های خارجی به دلیل آلودگی از دسترس IPهای ایرانی خارج شوند.»

او با اشاره به ایجاد این مشکل برای کاربران ایرانی، توضیح می‌دهد که این مورد هم به انواع محدودیت‌های موجود برای ما دامن زده و میزان دامنه‌های خارجی که از دسترس کاربران با IP ایران دور است، را به ۳۰ درصد می‌رساند:

بخشی از دامنه‌های خارجی با سیستم فیلترینگ خودمان محدود می‌شود، یک بخش به دلیل تحریم و بخشی از آن‌ها هم به دلیل آلودگی‌ها از دسترس خارج می‌شوند. مجموع این‌ها باعث می‌شود ۳۰ درصد از دامنه‌های دنیا از دسترس IPهای ایرانی خارج است. یعنی امروز اگر کل فیلترینگ را برداریم بخشی که مربوط به تحریم و آلودگی‌ها، که حدود ۲۰ درصد خواهد بود، پابرجا باقی می‌ماند.

- بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات

موضوع تحریم‌ها اما فقط دسترسی به سرویس‌ها را محدود نمی‌کند. معاون وزیر ارتباطات به موانعی اشاره می‌کند که تحریم‌ها برای توسعه شبکه زیرساخت ایجاد کرده‌اند و دسترسی را هم دشوار می‌کنند. اکبری می‌گوید:

«تحریم‌ها هم روی سرعت توسعه تاثیر می‌گذارد و هم هزینه‌های لازم برای توسعه را افزایش می‌دهد. اگر تحریم‌ها را نداشتیم می‌توانستیم از وندورهای متعددی استفاده کنیم، رقابت بیشتری در مناقصه‌های بیشتری ایجاد می‌شد و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر راحت‌تر می‌شد.»

به گفته او، اکنون وزارت ارتباطات در بخش تجهیزات از محصولات داخلی استفاده می‌کند و برای مثال این تجهیزات را در لایه انتقال به کار می‌برد. البته معاون وزیر ارتباطات در ادامه تاکید می‌کند که استفاده از محصولات داخلی باعث نمی‌شود که از محصولات خارجی استفاده نشود:

ما فقط بر محصولات بومی تکیه نمی‌کنیم چون به لحاظ راهبردی این اتفاق به ضرر تولیدکنندگان داخلی است. بهتر است این شرکت‌ها بعد از رشد بتوانند با فناوری‌های روز رقابت کنند. ضمن این که نباید زیرساخت‌های کشور را از فناوری‌های پیشرفته روز محروم کنیم. بنابراین، از بومی‌ها حمایت می‌کنیم و در کنار آن، باید فناوری‌های پیشرفته را هم در شبکه داشته باشیم.

- بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت و معاون وزیر ارتباطات

به گفته او، این موضوع باعث می‌شود هم تیم‌های فنی داخل کشور با این فناوری‌ها آشنا شوند و هم توقعات‌شان از محصولات بومی را بالا ببرند تا این محصولات بومی R&D خود را تقویت کرده و بتوانند محصولات به‌روزتری را به اکوسیستم تحویل بدهند.

دولت چهاردهم با ایده و وعده رفع محدودیت‌ها روی کار آمده و تا امروز موفق به برداشتن فیلترینگ دو پلتفرم‌ شده است. با این حال، دست‌کم در طرح ۳۲ بندی رفع فیلترینگ که در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده برنامه مشخص و زمان‌بندی دقیقی درباره برداشتن محدودیت سایر پلتفرم‌ها اعلام نشده است.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت درباره احتمال و امید به رفع محدودیت‌ها می‌گوید: «اگر رویکرد توسعه و رشد سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص ملی داشته باشیم، باید این محدودیت‌ها را برطرف کنیم. بدون حل این مسائل نمی‌توانیم انتظار رشد اقتصاد دیجیتال و رسیدن به هدف ترسیم‌شده در برنامه هفتم توسعه را داشته باشیم.»

اکبری معتقد است که پتانسیل کشور خیلی فراتر از هدف‌گذاری برنامه هفتم است اما محقق کردن این اهداف مستلزم این است که شادابی به اکوسیستم دیجیتال کشور برگردد. او در ادامه اضافه می‌کند: «اگر این شادابی به اکوسیستم برگردد، کم‌کم از حالت فعلی بیرون آمده و فعال‌تر شود و به فراتر از بازار داخلی فکر کند این اهداف و فراتر از این‌ها قابل تحقق است.»