بحران در فلایتیو؛ ماجرا چطور آغاز شد و به کجا رسید؟

تغییر و تحولات در «فلایتیو»‌، کسب‌‎وکار آنلاین حوزه گردشگری و فروش بلیت، از جایی شروع شد که خبر رسید مدیرعامل فلایتیو و تعدادی از مدیرهای ارشد این مجموعه استعفا دادند. مدیرانی از دپارتمان‌های مختلف مجموعه فلایتیو یعنی تیم‌های فنی، مارکتینگ، مالی و منابع انسانی، در حالی تصمیم به خروج از فلایتیو گرفته بودند که دلیل دقیق و روشنی برای این استعفای دست‌جمعی دست‌کم در رسانه‌ها مطرح نشده بود و اخباری که به گوش می‌رسید در سطح شنیده‌ها و گمانه‌زنی‌ها بود، نه اخبار رسمی و تأییدشده.

موج استعفا در ادامه به سیل اخراج ۳۰ نفر از نیروهای باقی‌مانده منجر شد؛ خبر تعدیل، یا همان عنوان تلطیف‌شده‌‌ی «اخراج»، به شیوه‌ای غیرحرفه‌ای ساعت ۳ نیمه‌شب ششم خرداد ماه به کارکنان فلایتیو رسید. خبری که باعث شد صبح روز گذشته نوار سبزرنگ Open to Work، که به معنی آمادگی برای استخدام در شغلی جدید است، به پروفایل لینکدین بسیاری از آن‌ها اضافه شود، البته همراه با یک متن مشترک که دلیل وقوع طوفان استعفا و تعدیل و اخراج در فلایتیو را «دخالت‌های بیجای هلدینگ سرمایه‌گذار» اعلام کرده بود.

فلایتیو، که امروز باید هشتمین سال تاسیس و تولدش را جشن می‌گرفت، حالا به گفته‌ی کارکنان سابقش با چالش‌هایی غیرمنطقی که از سوی هلدینگ سرمایه‌گذار ایجاد شده، درگیر تحولات بسیاری شده است. در متن مشترکی که کارکنان این مجموعه منتشر کرده‌اند آمده است:

توانایی ما محدود به چالش‌هایی بود که با منطق و پشت‌کار رفع می‌شن. با این حال همکاری با هلدینگ مربوطه راهکار منطقی نمی‌شناخت و نمی‌شناسه. از چند ماه پیش، دخالت‌های بیجای هلدینگ سرمایه‌گذار شدت گرفت. به نظر می‌رسید طوفان در راهه... طوفانی که فقط طی چند روز، مدیرعامل و همه مدیران ارشد دپارتمان‌های فلایتیو رو به تصمیم استعفا رسوند و مجبور به ترک این خونه کرد.

- متن مشترک کارکنان فلایتیو در لینکدین

ترک «خانه»‌ای که کارکنان پیشین فلایتیو به آن اشاره کرده‌ و گفته‌اند راهی است که هیچ‌کدام دوستش ندارند، به واکنش از سوی هیئت مدیره و سهام‌داران این مجموعه در قالب بیانیه‌ای منجر شد که مشابه متن آن را کمتر در جای دیگری دیده‌ایم!

در این بیانیه «عدم تحقق برخی از انتظارات علمی و مطالعه‌شده هیئت مدیره در امور اجرایی محوله توسط تعدادی از همکاران در ماه‌های گذشته» به‌عنوان دلیلی برای «تصمیم به قطع همکاری با برخی از مدیران اجرایی» اعلام شده است.

البته مشخص نیست که واقعاً این قطع همکاری از سوی هیئت مدیره بوده یا مدیرعامل و مدیران ارشد فلایتیو با اراده‌ی خود تصمیم به استعفا گرفته‌اند. همچنین، هیئت مدیره و سهام‌داران در بیانیه‌ی خود توضیح نداده‌اند که سایر کارکنان چرا باید اخراج می‌شدند و چرا این موضوع ساعت ۳ بامداد به آن‌ها اطلاع داده شد.

در این بیانیه همچنین حقانیت تصمیم به فرمان خروج اجباری دادن به کارکنان، رشد چشمگیری است که مجموعه فلایتیو در همین مدت کوتاه پس از استعفا و تعدیل و اخراج تجربه کرده است.

در این خصوص در بیانیه‌ی فلایتیو آمده است:

حقانیت و صحت اجرای این تصمیم سخت ولی مهم، با برآیند افزایش رشد فروش چشمگیر ۱۰۰ درصدی شرکت فقط در طی چند روز از خروج و تغییر سیاست‌های اجرایی این نفرات بود که همین عدد به‌خودی‌خود بیانگر دلیل این تصمیم است.

- بیانیه هیئت مدیره و سهام‌داران فلایتیو

در واقع، هیئت مدیره و سهام‌داران فلایتیو در بیانیه رسمی خود مدعی این هستند که سیاست‌های اجرایی‌شان تا حدی راهگشا و مؤثر بوده و از سوی دیگر، کارکنان سابق تا حدی مانع پیشرفت مجموعه بوده‌اند که تغییرات اخیر در مدت خیلی کوتاهی فروش این مجموعه را دو برابر کرده است.

در این بیانیه همچنین وعده داده شده است که این مجموعه پس از «تجربه پوست‌اندازی و تغییر نگرش مطلوب برای توسعه هرچه بیشتر» دچار تحول خواهد شد و «رشد پویا و انقلابی» خواهد کرد «چراکه این شرکت در شرف تجربه رشدهای چشمگیر و ورود به بازارهای جهانی و همین‌طور IPO می‌باشد.»

کارکنان نیز در متنی که در لینکدین منتشر کرده‌اند اعتقاد داشته‌اند که یکی از «بهترین فصل‌های فعالیت فلایتیو» را رقم زده و باور داشته‌اند که اگر در یک فضای سالم قرار داشتند با فعالیت‌هایشان می‌توانستند شروع یک فصل جدید از رقابت در صنعت گردشگری را رقم بزنند.

اعضای هیئت مدیره و سهام‌داران فلایتیو اما عقیده‌ای کاملاً مخالف دارند و ادعای رشد ۱۰۰ درصدی پس از اتفاقات اخیر گواهی است بر اختلاف نظر شدیدی که بین سهام‌داران و هیئت مدیره و مدیران و کارکنان سابق این مجموعه وجود دارد.

در رأس سهام‌داران مجموعه فلایتیو هلدینگ ارنیکا قرار دارد که در سال ۱۴۰۰، با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی روی فلایتیو ۷۰ درصد سهام این شرکت را خرید تا سهام‌دار عمده این مجموعه شود. هلدینگ ارنیکا خود را یک شرکت سرمایه‌گذاری هوشمند معرفی می‌کند که فعالیتش را از سال ۱۳۸۸ آغاز کرده و تا امروز روی بیشتر از ۱۵ شرکت سرمایه‌گذاری کرده و به دنبال آن است که به کسب‌وکارها برای فعالیت در سطح بین‌المللی کمک کند.

این هلدینگ کارش را با فعالیت در حوزه انرژی و نیروگاه آغاز کرده بود اما چند سال پس از تأسیس تصمیم گرفت به حوزه تجارت الکترونیک وارد شود. سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها برای توسعه حوزه استارتاپی و فناوری را از سال ۱۳۹۴ شروع کرد و از سال ۱۳۹۶ از طریق راه‌اندازی برند «اکسکوینو» (در زمینه بلاکچین) و «هومسا» (در زمینه گردشگری) رسماً به حوزه بلاکچین و گردشگری وارد شد. سال ۱۳۹۷ هلدینگ ارنیکا درگاه پرداخت امن در حوزه بلاکچین را با «بیت‌راه» راه‌اندازی کرد تا فعالیت‌هایش در حوزه رمزارز را توسعه دهد.

گسترش فعالیت در حوزه گردشگری هدف بعدی این هلدینگ بود که با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی روی شرکت فلایتیو محقق شد. سرمایه‌ای که گفته می‌شد می‌تواند تا ۳۰۰ میلیارد تومان هم افزایش پیدا کند. با سرمایه‌گذاری ارنیکا در فلایتیو میزان سهامی که شرکت صباایده در فلایتیو داشت کاهش پیدا کرد و از ۲۰ درصد به ۶ درصد رسید و ارنیکا هم بزرگ‌ترین سهام‌دار این مجموعه شد.

هدف‌گذاری هلدینگ ارنیکا از سال ۱۴۰۲ روی حوزه هوش مصنوعی بوده و در این راستا، ارنیکا «هوش سامان» را راه‌اندازی کرده که متمرکز بر حوزه امنیت اطلاعات و هویت در فضای دیجیتال است.

حالا عامل اصلی طوفان در فلایتیو همین هلدینگ ارنیکا معرفی شده است. هلدینگی که مشخص نیست با تکیه بر سهام عمده و اصلی‌ای که دارد، چه نوع دخالت‌هایی انجام داده و چه تصمیماتی گرفته که در مدت یک هفته مجموعه بزرگی را از کارکنانش خالی کرده است.

البته مسئله دخالت‌های غیرمنطقی ظاهراً اولین اقدامی بوده که به زعم مدیرعامل و مدیران ارشد نامطلوب بوده و به استعفای آن‌ها منجر شده است. گام‌های بعدی هیئت مدیره نیز حرفه‌ای و منطقی نیست.

هرچند ماجرای اخراج یا تعدیل کارکنان تلخ است؛ اما در سراسر دنیا و حتی در کمپانی‌های بزرگی مانند اپل و گوگل هم رخ می‌دهد ولی شیوه بیان این موضوع از سوی هیئت مدیره به کارکنان مطلوب نبوده است و بیشتر از یک تصمیم حرفه‌ای مبتنی بر سیاست‌های اجرایی به لج‌بازی یا تسویه حساب شخصی شباهت دارد.

نکته دوم بیانیه‌ای بود که پس از این اتفاق‌ها توسط هیئت مدیره و سهام‌داران نوشته و منتشر شد. بیانیه‌ای که لحن، متن و ادعاهای آن بحث‌برانگیز بود و مخاطب را چندان مجاب به پذیرش صحت آن نمی‌کرد.

اختلاف میان سهام‌دار یک مجموعه با مدیران و کارکنان آن در روزهایی که بحث فروش و واگذاری سهام استارتاپ‌ها به هلدینگ‌ها یا شرکت‌هایی که یا دولتی هستند یا پیش از این بازیگران عرصه اقتصاد سنتی یا اقتصاد متداوم (Legacy industries) بوده‌اند مطرح شده، این تغییر و تحولات در اکوسیستم استارتاپی کشور را نگران‌کننده کرده است.