موضوع فیلترینگ و فروش VPN بهعنوان تنها دستاوردی که دولت از مسدود کردن پلتفرمهای مختلف و شبکههای اجتماعی داشته، تا امروز بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. برخی از مسئولین هم با اشاره به گردش مالی چشمگیر بازار فیلترشکن و VPN در کشور اعلام کردهاند که فقط فیلترکنندهها هستند که از فیلترینگ و تبعات آن سود میبرند.
جلال رشیدی کوچی، نماینده مردم مرودشت در مجلس، در رابطه با همین موضوع گردش مالی فیلترینگ و کسب سود از فیلترینگ اعلام کرده است:
او در ادامه به برخی از اعداد و ارقام مربوط به فروش VPN در کشور که اخیرا اعلام شده بود اشاره و اعلام کرده است: «من قبلاً گفتم فیلترشکن گردش مالیای را در کشور به وجود آورده که بسیار سنگین است. بعضیها از همان افرادی که نمیخواهند بپذیرند، به ما حمله کردند که این گردش مالی که میگویید دقیق نیست. چند روز پیش یک فیلترشکنفروش را در قم رصد کرده بودند که حدود ۴۶ میلیارد تومان از این راه کسب درآمد داشت.»
این نماینده مجلس در ادامه به مسئله بینتیجه بودن فیلترینگ اشاره کرده و گفت: «آیا فیلترینگ جواب داده است؟ یعنی مردم ما دیگر از شبکهای به نام اینستاگرام استفاده نمیکنند؟ این دیگر عدد و رقم است. عزیزان میگویند آن موقع ۵۰ درصد از ترافیک کشور برای اینستاگرام بوده و الان دیگر نیست. الان هم هست، اما چون دیگر فیلترشکن استفاده میشود و آیپی آن فیک است اینطور به نظر میرسد. هنوز هم همانطور است. حتی من میگویم بیشتر هم شده است.»
او با استناد به تجربه خود در استفاده از اینستاگرام توضیح داده است: «قبل از فیلترینگ هم من اگر استوری میگذاشتم، ۱۲ هزار نفر میدیدند. الان که فیلترینگ کردید هم همان تعداد است. این نشان میدهد که با وجود فیلترینگ باز مسیر همان است. این را قبول ندارید؟ اشکال ندارد به قبل باز میگردیم.»
این نماینده مجلس در گفتوگو با فرهیختگان به تجارب پیشین فیلترینگ نیز استناد کرده و گفت: «ما فیسبوک را فیلتر کردیم، توییتر را فیلتر کردیم، ویچت را فیلتر کردیم، وایبر را فیلتر کردیم، تلگرام را فیلتر کردیم. تا میرسیم به اینستاگرام و واتساپ. آیا با فیلتر کردن آنها نتیجه مطلوبمان حاصل شد؟ آنهایی که میگویند بله نتیجه حاصل شده، متوجه نیستند. اگر فهم درستی داشتند که پارسال آن اتفاقات در عرصه فضای مجازی رخ نمیداد. پس نباید اتفاقات سال ۹۸ و ۸۸ میافتاد دیگر! پس این فیلتر کردن به این شیوه نشان میدهد که فقط تولید نارضایتی میکند.»
او که اعتقاد دارد بعد از گذشت بیش از یک سال از موج جدید فیلترینگ، هنوز مردم از پلتفرمهای فیلترشده استفاده میکنند، اعمال فیلترینگ را عملاً بینتیجه دانسته است: «فیلترینگ جواب نداده و ما فقط مردم را مجبور کردهایم که به سمت خرید فیلترشکن بروند. این داستان خیلی برای کشور تبعات دارد.» این نماینده مجلس در تشریح تبعات توضیح داد:
البته رشیدی کوچی فیلترینگ را بهطور کلی سیاست غلطی ندانسته و اعتقاد دارد در مواقع خاصی میتوان از آن استفاده کرد: «این سؤال را من هم دارم. واقعاً ما میدانیم که این داستان فیلتر کردن نباید یک روش دائمی باشد. در برخی مواقع، شرایط مملکت ما به گونهای است که لازم میشود در یک برهه خاص فیلتر کنیم، همه هم این را میپذیرند. مانند اتفاقات سال گذشته. رئیسجمهور آمد و گفت تا فضا آرام شود، ما فیلتر میکنیم. اینستاگرام و واتساپ را میبندیم. گفتند فضا که آرام شد رفع فیلتر میکنیم.
این نماینده مجلس اما تداوم وضعیت فیلترینگ را نادرست میداند: «اگر فضا آرام شده که به نظر آرام میآید، پس چرا رفع فیلتر نشد؟ این تضادی که در بیان هست، باعث عدم اعتماد در جامعه میشود. بله، مردم ما پذیرفتند که در شرایط بحرانی و شرایط خاص، اینستاگرام فیلتر باشد. وقتی که شرایط پایدار شد چرا ادامه دادید؟ این باعث میشود دفعه بعدی اگر حرفی زدید، مردم اعتماد نکنند.»
نماینده مردم مرودشت به ملاحظات قانونی مربوط به ادامهدار شدن فیلترینگ پلتفرمها نیز اشاره کرده و توضیح داده است:
طبق این توضیحات رشیدی کوچی نتیجه میگیرد که تداوم فیلترینگ در کشور قانونی نیست: «این قانون اساسی ما است. سؤال من این است که آیا شرایط پارسال شرایط اضطرار بود یا نه؟ بله. دولت براساس همین موضوع فیلتر کرد. رئیسجمهور صحبت کرد که تا شرایط عادی شود، میخواهیم این بسترها را ببندیم. الان شرایط تمام شده یا نه؟ تمام شده. اصلاً احتیاجی به تفسیر ندارد. خیلی واضح است.»
نماینده مردم مرودشت در پاسخ به انتقاداتی که در خصوص فیلترینگ به مجلس میشود نیز اعلام کرده است: «قاطعانه به شما میگویم که فیلترینگ به هیچ عنوان تصمیم مجلس نبوده و اصلاً مجلس در این مورد طرف مشورت قرار نگرفت. هرچند که باید طرف مشورت قرار میگرفت و قانون میگوید با مصوب مجلس باید دست به این اقدام زده میشد. این در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ شده و آنجا رئیسجمهور هم بهعنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی کشور، حضور دارد. الان هم اگر تصمیمی در جهت رفع فیلتر گرفته شود، باید همانجا صورت گیرد.»
او نحوه تصمیمگیری در خصوص فیلترینگ و اعمال محدودیت برای پلتفرمها را نیز نادرست میداند و در انتقاد به این موضوع توضیح داده است:
این نماینده مجلس با بیان این که در کشور آمریکا «پنج ساعت در رابطه با این فیلتر کردن بحث کردهاند» اضافه کرده است: «شما بگذارید اینجا هم موافق و مخالف شکل بگیرند و حرفشان را بزنند که البته امیدوارم این اتفاقات رقم بخورد.»
نماینده مردم مرودشت همچنین به موضوع رفتن مردم از پلتفرمهای بینالمللی به پلتفرمهای داخلی اشاره کرده و این موضوع را هم ناممکن دانسته است: «ما نمیتوانیم ذائقه مردم را با زور و فشار تغییر دهیم. من در شبکههای اجتماعی داخلی هم عضو هستم، اما وقتی میبینم که عمده مخاطب من در اینستاگرام با من ارتباط میگیرند، از لحاظ ذهنی، عقلی، اجتماعی و هر چیزی که شما فکر میکنید، من به آن سمتی میروم که مخاطب بیشتری دارد.»
رشیدی کوچی حتی نسبت به آمار اعلامشده درباره کاربران پلتفرمهای داخلی نیز مشکوک است: «این اعداد و ارقامی که نشان میدهند را من واقعاً نمیدانم. مثلاً این که ۵۰ میلیون کاربر در شبکههای اجتماعی داخلی داریم یا نداریم را من واقعًا نمیدانم.» و در ادامه «بیاعتمادی» مردم را دلیل اصلی عدم حضور آنها در این پلتفرمها دانسته است:
او در ادامه به تبعات ممنوعیت واردات آیفون به کشور پرداخته و توضیح داد: «یک تصمیم درست گرفته شد به نام رجیستری گوشی تلفن همراه. باعث شد قاچاق از بین برود. الان با ممنوعیت آیفون دوباره قاچاق اتفاق افتاده است. رجیستری که یک قانون خوب بود و همه مردم پذیرفته بودند، حتی قاچاقچیها هم پذیرفتند. باعث شده بود درآمدشان قانونی باشد، قاچاقچی را با قانون تبدیل به واردکننده کردیم. الان دوباره داریم همین قانون خوب را از بین میبریم.»
او از سیاست اعمال ممنوعیت و محدودیت برای آیفون انتقاد کرده و توضیح داد: «بهزودی مطمئن باشید جوانان نخبه این کشور، راهکارهایی را ابداع خواهند کرد که گوشیهای سامسونگ هم نیاز به رجیستری نداشته باشند. گوشیهای شیائومی هم همینطور. جامعه مسیر خودش را میرود. دولت یا همان قوه مجریه این موارد را ممنوع میکند. کدام دولتی درآمدش را صفر و تبدیل به هزینه میکند؟ یعنی درآمدی که از واردات گوشی آیفون داشته را صفر کرده و الان برای مبارزه با قاچاق آیفون هزینه میکند. بعد هم میگویند، چون آیفون ارزبری دارد، ما آن را ممنوع میکنیم!»
نظرات