نماینده مجلس: مسئولان بگویند پول فروش فیلترشکن‌ها به جیب چه کسانی می‌رود؟
سلمان اسحاقی با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان در مورد رفع ابهامات مردم در مورد پلتفرم‌های داخلی گفت: این موضوع باعث خدشه‌دار شدن سرمایه‌های اجتماعی می‌شود.
عصر دوشنبه ۱۱ اردیبهشت سه پیام‌رسان ایتا، بله و سروش‌پلاس از دسترس خارج شدند و وزارت ارتباطات مشکل تامین برق در یکی از دیتاسنترها را دلیل این اختلال اعلام کرد. همچنین پلتفرم ویراستی دچار اختلال شد و کاربران امکان اتصال و دسترسی به آن را نداشتند. مشکلات و اختلالات پیش‌آمده شامگاه همان روز رفع شد.
اسحاقی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت به معایب، نواقص و کاستی‌های پلتفرم‌های داخلی اشاره کرده و تاکید کرد: «هیچ‌وقت در مورد آن‌ها با مردم صحبت نشده و اعلام نکردیم که در راستای رفع این نواقص چه اقداماتی در حال انجام و چه اقداماتی در دستور کار است. مردم باید در جریان وضعیت رفع نواقص و کاستی‌های پلتفرم‌های داخلی قرار گیرند و مسئولان مربوطه برای رفع آن‌ها روزشمار تعیین و اطلاع‌رسانی کنند، اما متاسفانه هیچ‌وقت در مورد نواقص با مردم صحبت نشده و این موضوع دلخوری آن‌ها را در پی داشته است. در حالی که اگر مردم در جریان قرار گیرند و به حاکمیت اعتماد کنند در راستای رفع مشکلات و کاستی‌ها همراهی لازم را خواهند داشت.» او البته تاکید کرده که پلتفرم‌های داخلی بستری امن برای مردم ایران و انجام فعالیت‌های اجتماعی و حتی اقتصادی هستند.
برای پیام‌رسان‌های داخلی مشوق در نظر گرفته شود
یکی از نقص‌های مهم از نظر او این است که در قانون بودجه ۱۴۰۲ به صورت قابل لمس و مشهود گفته نشده که برای ارتقا و تقویت پلتفرم‌های داخلی چه برنامه‌‌هایی دیده شده است: «قرار بود زیرساخت پلتفرم‌های داخلی را فراهم و برای آن‌ها مشوق‌هایی در نظر بگیریم و بستر را به گونه‌ای فراهم کنیم که مردم برای حضور در آن‌ها استقبال کنند اما متاسفانه به این مهم توجه چندانی نشد.» به گفته‌ی این نماینده بستر برای پلتفرم‌های داخلی باید به‌گونه‌ای فراهم و برای آن مشوق در نظر گرفته شود تا برای افراد صرفه داشته باشد که در بعد اقتصادی و اشتغال در آن‌ها حضور داشته باشند.
البته وزارت ارتباطات مدت‌هاست که مشوق‌های مختلفی برای پلتفرم‌های داخلی در نظر گرفته است و اتفاقا در دیتاسنتر بومهن که قطعی برق آن باعث از دسترس خارج شدن پیام‌رسان‌ها شده بود از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت منابع رایگان برای پیام‌رسان‌ها ایجاد شده بود. اما در نهایت کارشناسان این حوزه ناکافی بودن توان دیتاسنتر را باعث مشکل پیام‌رسان‌ها در هفته‌ی گذشته می‌دانند.
علاوه بر این وزرای ارتباطات دولت دوازدهم و سیزدهم به طور مشخص اعلام کرده‌اند که از پیام‌رسان‌های داخلی حمایت می‌کنند. همچنین مشوق‌هایی چون یک سوم بودن تعرفه‌ی استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به خارجی برای ترغیب مردم به استفاده از این پیام‌رسان‌ها در نظر گرفته شد. اما عملا تا زمانی که پیام‌رسان‌های خارجی فیلتر شدند همچنان نمونه‌های داخلی کاربران چندانی نداشتند. حتی امروز هم با وجود آمارهایی که از سوی پیام‌رسان‌های داخلی اعلام می‌شود به نظر می‌رسد حضور مردم در این پلتفرم‌ها صرفا بر اساس نیاز است و زیست اجتماعی در آن شکل نمی‌گیرد. نشانه‌ی آن هم این بود که وقتی در هفته‌ی گذشته این پیام‌رسان‌ها دچار مشکل شدند بسیاری اصلا خبردار نشدند.
دولت صاحبان پلتفرم‌های خارجی را مجاب به معرفی نماینده در ایران کند
موضوع دیگری که از نظر نماینده مردم قائنات و زیرکوه مورد ابهام است اقتصاد فیلترشکن‌ها است. او گفته باید تکلیف پلتفرم‌های خارجی را روشن کرد و مشخص شود که پول فیتلرشکن‌ها به جیب چه کسانی می رود زیرا این موضوع مردم را آزار می‌دهد. همچنین با اشاره به اینکه برخی رسانه‌ها و مسئولان در بستر پلتفرم‌های خارجی حضور دارند و از فیلترشکن استفاده می‌کنند تا بتوانند مواضع خود در حوزه بین‌الملل را مطرح کنند تاکید کرده این عیب نیست و باید در حوزه بین‌الملل حضور داشته باشیم: «اما چرا دولت برای خود تکلیف ایجاد نمی‌کند که صاحبان پلتفرم‌های بین‌المللی را مجاب و حتی برای آن‌ها مشوق تعیین کند تا با معرفی نماینده‌ای مواضع حقوقی و قضایی ما را به رسمیت بشناسند.»
وزارت ارتباطات از زمان شدت گرفتن فیلترینگ در شهریور ۱۴۰۱ بارها گفته که اگر این شرکت‌ها در کشور نمایندگی داشته باشند و طبق قوانین کشور عمل کنند رفع فیلتر می‌شوند. مرکز ملی فضای مجازی هم آذر ماه سال گذشته در نامه‌ای به شرکت متا به این شرکت مهلت ۱۰ روزه داد تا نماینده‌ای در ایران معرفی کند و البته این شرکت را به نقض قوانین جمهوری اسلامی و قوانین خود پلتفرم در اینستاگرام متهم کرد. از آن زمان تا به حال پاسخی به این نامه نیامده است و مسئولان هم البته اقدام دیگری را رسانه‌ای نکرده‌اند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی پلتفرم‌های خارجی را سنگری می‌داند که نباید آن را خالی کرد تا دشمن آن را پر کند و حضور در این حوزه را راهی برای دفاع از مواضع انقلاب و معرفی آن به دنیا دانسته است. او در ادامه گفته که در آمریکا افراد زیر ۱۳ سال حق ندارند در فضای مجازی حضور داشته باشند و افراد ۱۳ تا ۱۸ ساله برای فعالیت در فضای مجازی باید رضایت‌نامه اولیای خود را داشته باشند: «در همین راستا از مجلس، دولت و حاکمیت درخواست داریم این موضوع را پیگیری کنند تا مواضع حقوقی و قضایی ما به رسمیت شناخته شود و بدون فیلترشکن در پیام‌رسان‌های خارجی حضور داشته باشیم.»
البته نیاز افراد زیر ۱۳ سال به رضایت‌نامه اولیا در امریکا صرفا در یکی از ایالت‌های این کشور و در مورد حضور در شبکه‌های اجتماعی است و نه کل فضای مجازی. این قانون که در یوتا یکی از ایالت‌های محافظه‌کار و جمهوری‌خواه آمریکا به تازگی تصویب شده است شرکت‌ها را الزام کرده که ثبت نام و فعالیت افراد زیر سن قانونی در شبکه‌های اجتماعی را با اجازه والدین یا سرپرست قانونی انجام دهند و شرایط را برای دسترسی والدین به حساب کاربری فرزندان فراهم کنند. این قانون هنوز اجرایی نشده و ابهاماتی هم در مورد چگونگی اجرای آن وجود دارد.
رفع فیلتر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی محبوب در ایران خواسته‌ی بسیاری از مردم است. فیلترینگ شدید در ماه‌های اخیر نه تنها بسیاری از کسب‌وکارها را دچار مشکلاتی کرده که حمایت‌های دولتی از پس حل آن برنمی‌آیند، آزادی دسترسی به اطلاعات را برای مردم از بین برده و هزینه‌ی زیادی برای تهیه‌ی فیلترشکن روی دستشان گذاشته است. علاوه بر این، وقتی همه چیز فیلتر می‌شود، فیلترشکن هم راحت‌تر در دسترس کودکان قرار می‌گیرد و امکان حفاظت از آن‌ها در فضای مجازی به حداقل می‌رسد.
نظرات