گزارش سرف‌شارک از شاخص‌های کیفیت زندگی دیجیتال: جایگاه نگران‌کننده ایران در امنیت سایبری

در این گزارش اینترنت با پنج شاخص مورد بررسی قرار گرفته است و میانگین رتبه کشور با توجه به مقرون‌به‌صرفه بودن، کیفیت اینترنت، زیرساخت‌های الکترونیکی، امنیت الکترونیکی و حاکمیت الکترونیکی در جهان ۸۴ و در آسیا ۲۴ است.

بر اساس این گزارش بهترین نتایج را اسرائیل، دانمارک، آلمان، فرانسه و سوئد به دست آورده‌اند.

اگرچه برخی گزارش‌ها با بررسی هزینه پرداختی، اینترنت ایران را ارزان دانسته بودند؛ اما گزارش سرف‌شارک نشان می‌دهد که جایگاه ایران در مقرون به صرفه بودن تعریفی ندارد. رتبه ایران در سال ۲۰۲۲ از نظر مقرون به صرفه بودن ۴۷ بوده در حالی که در سال ۲۰۲۱ رتبه ۳۱ را داشته است یعنی ۱۶ رتبه سقوط کرده است. وضعیتی که نشان از گران شدن اینترنت در یک سال گذشته دارد.

مقرون به صرفه بودن اینترنت با دو شاخص زمانی که یک کاربر کار می‌کند تا هزینه مورد نیاز برای خرید ارزان‌ترین اینترنت را کسب کند، برآورد شده است. این اعداد برای کاربران ایران در اینترنت موبایل ۱۱۹۱ ثانیه و اینترنت ثابت ۱۲۲ دقیقه است. در حالی که برای مثال در استرالیا که دهمین کشور در این شاخص است هر کاربر برای دسترسی به ارزان‌ترین اینترنت موبایل ۱۹ ثانیه و ارزان‌ترین اینترنت ثابت ۹۴ دقیقه لازم است کار کند.

مقرون به صرفه‌ترین اینترنت از آن اسرائیل و پس از آن ارمنستان و‌ آلمان است و گران‌ترین اینترنت را ساحل عاج، اوگاندا و مالی دارند.

رتبه ۹۰ ایران در زمینه کیفیت اینترنت اگرچه چهار پله نسبت به ۲۰۲۱ بهتر است، همچنان نشان می‌دهد که مردم کشور برای اینترنتی بی‌کیفیت هزینه‌ی بالا می‌پردازند.

کیفیت اینترنت در این گزارش با معیارهای سرعت، پایداری و بهبود اینترنت موبایل و ثابت سنجیده شده است. سرعت اینترنت موبایل کشور بر اساس داده‌های سرف شارک ۳۳.۸۳ و سرعت اینترنت ثابت ۲۱٫۹۸ بوده است. رتبه در سرعت اینترنت موبایل مانند سال ۲۰۲۱، ۶۸ بوده اما رتبه ۱۰۰ در اینترنت ثابت باعث شده جایگاه ایران نسبت به ۲۰۲۱ سه پله تنزل پیدا کند.

رتبه ایران در پایداری اینترنت موبایل و ثابت بهبود قابل توجهی داشت. رتبه ۴۹ در زمینه پایداری اینترنت موبایل ۳۳ پله بهتر از سال ۲۰۲۱ بوده و در پایداری اینترنت ثابت هم با ۵ پله بهبود رتبه ۸۴ را دارد.

رتبه در بهبود سرعت اینترنت موبایل هم با چهار پله صعود ایران را به جایگاه ۸۱ رسانده است اما در اینترنت ثابت وضعیت نسبت به سال ۲۰۲۱ با تنزل ۶۹ رتبه‌ای مواجه بوده و در جایگاه ۱۰۹ قرار گرفته است.

در جهان بهترین کیفیت اینترنت از آن شیلی، دانمارک و امارات است. بدترین رتبه از نظر کیفیت هم به کامرون، زامبیا و زیمباوه تعلق دارد. در میان کشورهای آسیایی فقط رتبه گرجستان، لائوس و تاجیکستان از ایران بدتر است.

جایگاه ایران در زمینه زیرساخت‌های الکترونیکی ۴۹ است که ۱۹ پله نسبت به سال ۲۰۲۱ بهتر شده است. یکی از معیارهای این بخش تعداد افرادی است که از بین هر صد نفر از اینترنت استفاده می‌کنند. در ایران این رقم ۹۱ است که باعث شده جایگاه کشور ۲۴ باشد. در سال ۲۰۲۱ جایگاه ایران در این زمینه ۵۲ بود و از هر ۱۰۰ نفر حدود ۷۹ نفر دسترسی استفاده از اینترنت را داشتند.

در میان تمام این معیارها، بدترین نتیجه را ایران در زمینه امنیت الکترونیک گرفته است. رتبه ایران در این زمینه ۱۱۳ از میان ۱۱۷ کشور است که ۲۰ رتبه نسبت به سال ۲۰۲۱ سقوط کرده است. معیارهای این بخش امنیت سایبری و قوانین حفاظت از داده هستند. قوانین حفاظت از داده برای ایران در این بخش صفر عنوان شده است و می‌گوید ایران هیچ قانونی برای حفاظت از داده‌ها ندارد.

وضعیت امنیت سایبری هم با توجه به فیلترینگ گسترده که بسیاری را به سمت استفاده از vpnها و فیلترشکن‌های بی‌نام و نشان سوق داده و انبوهی از بدافزارها را به ابزارهای استفاده از اینترنت راه داده است، دور از انتظار نبود.

ایران در زمینه حاکمیت الکترونیکی تغییر چندانی نسبت به سال ۲۰۲۱ نداشته و تنها با رتبه ۷۹ دو پله بهتر شده است.