پایان بلاتکلیفی ناسا؛ جرد آیزاکمن اکنون مدیر جدید آژانس فضایی آمریکا است

ناسا سرانجام یک رهبر رسمی و دائمی پیدا کرده است. سنای ایالات متحده چهارشنبه، ۱۷ دسامبر با ۶۷ رأی موافق در برابر ۳۰ رأی مخالف، انتصاب جرد آیزاکمن، فضانورد خصوصی و میلیاردر کارآفرین را به‌عنوان مدیر جدید ناسا تأیید کرد. این تصمیم به بیش از یک سال بلاتکلیفی در این آژانس فضایی پایان می‌دهد؛ دوره‌ای که ناسا در آن تحت هدایت مدیران موقت اداره می‌شد.

آیزاکمن ۴۲ ساله، بنیان‌گذار میلیاردر شرکت پردازش پرداخت Shift4 است. او همچنین فضانورد و حامی برنامه پروازهای فضایی خصوصی «پولاریس» است که پرتاب‌های اسپیس ایکس به مدار زمین را اجاره می‌کند. تاکنون دو مأموریت از این برنامه با فرماندهی خود آیزاکمن انجام شده‌اند: اینسپریشن ۴ و پولاریس دان؛ مأموریت‌هایی که به‌ترتیب به‌عنوان نخستین پرواز فضایی کاملاً خصوصی به مدار زمین و نخستین مأموریتی که یک راهپیمایی فضایی خصوصی را انجام داد، در تاریخ ثبت شده‌اند.

با وجود آنکه برخی اعضای کنگره نسبت به رابطه آیزاکمن با ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل اسپیس ایکس، ابراز نگرانی کرده و آن را بالقوه زمینه‌ساز جانبداری یا تبعیض دانسته‌اند، نامزدی او از سوی بخش بزرگی از جامعه فضایی با استقبال مواجه شده است.

البته به‌طور دقیق باید گفت «نامزدی‌ها»؛ زیرا این اتفاق دو مرتبه رخ داد. دونالد ترامپ نخستین‌بار در دسامبر ۲۰۲۴، زمانی که هنوز رئیس‌جمهور منتخب بود، آیزاکمن را برای ریاست ناسا انتخاب کرد. آیزاکمن در ماه آوریل در جلسه استماع کمیته بازرگانی، علوم و حمل‌ونقل سنای آمریکا حاضر شد و نامزدی‌اش به صحن کامل سنا راه یافت؛ اما قانون‌گذاران فرصت رأی‌گیری پیدا نکردند. ترامپ در اواخر ماه مه به‌طور ناگهانی نامزدی آیزاکمن را پس گرفت؛ اقدامی که روند تأیید را متوقف کرد و ناسا را با مدیری موقت و نامشخص رها ساخت.

در آن مقطع، سمت مدیریت موقت در اختیار جنت پترو، مدیر مرکز فضایی کندی قرار گرفت. اما در ماه ژوئیه و در حالی که هنوز چشم‌اندازی برای معرفی نامزد جدید ریاست ناسا وجود نداشت، ترامپ این مسئولیت را به شان دافی، وزیر حمل‌ونقل کابینه‌ی خود سپرد. دافی از آن زمان تاکنون به‌عنوان مدیر موقت ناسا فعالیت کرده است.

چرخش نظر ترامپ درباره آیزاکمن هم‌زمان با اختلاف علنی میان او و ماسک رخ داد. ترامپ در تروث سوشال، شبکه اجتماعی خود نوشت که تازه متوجه شده آیزاکمن «یک دموکرات اصیل» است که «هرگز قبلاً به جمهوری‌خواهان کمک مالی نکرده است».

آیزاکمن بار دیگر در اوایل نوامبر به کانون توجه بازگشت؛ زمانی که گزارشی از پولیتیکو سندی ۶۲ صفحه‌ای موسوم به «پروژه آتنا» را افشا کرد که چشم‌انداز او برای آینده ناسا را ترسیم می‌کرد. پس از انتشار این سند، آیزاکمن آن را فهرستی موقت از «ایده‌ها و افکار درباره جهت‌گیری آژانس» و چگونگی اداره کارآمدتر و کم‌هزینه‌تر آن توصیف کرد. ترامپ در ۴ نوامبر (یک روز پس از انتشار گزارش پولیتیکو) بار دیگر آیزاکمن را برای ریاست ناسا معرفی کرد؛ اقدامی که مسیر انتصاب رسمی او را هموار ساخت.

پیشنهاد بودجه سال مالی ۲۰۲۶ دولت ترامپ، بودجه ناسا را نزدیک به ۲۵ درصد کاهش داده و بودجه علمی این آژانس را ۴۷ درصد کم کرده است. آیزاکمن در جریان دو جلسه استماع خود در سنا درطول سال جاری، از بخش زیادی از برنامه‌های فضایی دولت حمایت کرد؛ از جمله بازگرداندن فضانوردان به ماه پیش از چین و اعزام انسان به مریخ. او همچنین تأکید کرد که متعهد است بودجه ناسا را مطابق دستورالعمل‌های تعیین‌شده هزینه کند. بااین‌حال، هنوز مشخص نیست بودجه نهایی چه خواهد بود؛ چرا که کنگره در پی بازگرداندن سطح بودجه ناسا به سال‌های گذشته است؛ اما لایحه نهایی تخصیص بودجه هنوز تصویب نشده است.

فضانوردان سابق و دانشمندان فضایی پیش‌تر اظهار امیدواری کرده‌اند که آیزاکمن به‌لطف سابقه‌ی فضانوردی خود، برنامه‌های اکتشاف ماه و مریخ ناسا را پس از سال‌ها تأخیر و ناکامی دوباره تقویت کند. به نظر می‌رسد آیزاکمن متعهد است که تلاش‌های ناسا برای پیشی‌گرفتن از چین را شعله‌ور نگه دارد؛ اما هنوز معلوم نیست که او چگونه در برابر فشار دولت ترامپ برای کاهش بودجه آژانس عمل خواهد کرد.