شفق‌های قطبی اخیر احتمالا قوی‌ترین رویداد شفقی در ۵۰۰ سال گذشته را رقم زدند

براساس اعلام ناسا، شفق‌های بی‌سابقه‌ای که به‌تازگی میلیون‌ها نفر را در سرتاسر جهان شگفت‌زده کردند، یکی از شدیدترین تابش‌هایی بودند که سیاره‌ی ما در ۵۰۰ سال اخیر مشاهده کرده است. شفق‌های رنگارنگ اخیر که درمعرض دید ساکنان نواحی استوایی نیز قرار گرفتند، درنتیجه‌ی قوی‌ترین طوفان ژئومغناطیسی رسیده به زمین در بیش از دو دهه‌ی گذشته، پدید آمدند.

بین ۱۰ تا ۱۲ مه (۲۱ تا ۲۳ اردیبهشت)، سیاره‌ی ما دراثر مواجهه با دست‌کم پنج طوفان خورشیدی پشت سر هم، دچار تضعیف موقتی مغناطیس‌کره شد و یک اختلال ژئومغناطیسی بزرگ را تجربه کرد. طوفان‌های خورشیدی به‌وسیله‌ی شراره‌های خورشیدی از لکه‌ی غول‌پیکر AR3664 که در آن زمان بیش از ۱۵ برابر بزرگ‌تر از زمین بود، به راه افتادند. برخی از آن شراره‌های خورشیدی به وضعیت «رده ایکس» رسیدند؛ بدین معنا که قوی‌ترین نوع انفجار سطحی بودند که خورشید می‌تواند ایجاد کند.

خوشبختانه، طوفان پرقدرت اخیر به جز برخی اختلال‌های موقت ماهواره‌ای و مخابراتی، هیچ مشکل خاصی روی زمین ایجاد نکرد. بااین‌حال، این رویداد بخش‌های بزرگی از آسمان سیاره‌ی ما را با شفق‌های چشم‌نوازی رنگ‌آمیزی کرد که دراثر تضعیف مغناطیس‌کره و بمباران جو فوقانی زمین با مقادیر زیادی از تابش‌های خورشیدی پدید آمدند.

ناسا در بیانیه‌ای اعلام کرد که جلوه‌های نوری ظاهرشده برفراز زمین، مناطق وسیعی از هر دو نیم‌کره‌ی سیاره را پوشش دادند و «احتمالا یکی از قوی‌ترین شفق‌های قطبی ثبت‌شده در ۵۰۰ سال گذشته بودند.»

ترزا نیوز چینچیلا، سرپرست دفتر تحلیل آب‌وهوای فضای ماه تا مریخ ناسا در همان بیانیه گفت: «ما تا سال‌ها رویداد اخیر را مطالعه خواهیم کرد. این پژوهش‌ها به ما کمک می‌کنند تا محدودیت‌های مدل‌ها و شناختمان از طوفان‌های خورشیدی را در بوته آزمایش بگذاریم.»

شفق‌های قطبی معمولا فقط در مناطق قطبی، جایی که مغناطیس‌کره‌ی زمین از همه جا ضعیف‌تر است، رخ می‌دهند. بااین‌حال، درجریان طوفان‌های ژئومغناطیسی بزرگ، تابش‌های خورشید می‌توانند تا نواحی بسیار دورتر نیز برسند. در نیم‌کره‌ی شمالی، شفق‌های قطبی حاصل از طوفان اخیر تا جنوب فلوریدا و مکزیک، بخش‌های وسیعی از اروپا و خراسان جنوبی در ایران مشاهده شدند.

کریس ویکلند، عکاس نجومی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت شفق‌ها در نیم‌کره‌ی جنوبی تا شمال مجمع‌الجزایر گالاپاگوس که تا حدی روی خط استوا قرار دارند، دیده شدند. بااین‌حال، این مشاهده از سوی سازمان‌های علمی یا خبرگزاری‌ها تایید نشده است.

شفق‌ها در نیم‌کره‌ی جنوبی تا شمال کالدونیای جدید (کشوری جزیره‌ای در اقیانوس آرام بین استرالیا و تونگا) مشاهده شدند. به‌گزارش وب‌سایت آب‌وهوای فضا، فردریک دزمولینز، عکاس محلی تصاویر خیره‌کننده از نورهای صورتی‌رنگی ثبت کرد که آسمان را پر کرده بودند. این تصاویر احتمالا اولین عکس‌ها از شفق قطبی هستند که تاکنون در این جزیره ثبت شده‌اند.

به‌نقل از دانشگاه ویکتوریا، طوفان ژئومغناطیسی اخیر به‌حدی قوی بود که اختلال مغناطیسی به‌وسیله‌ی رصدخانه‌های کف دریا در سواحل اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام کانادا در عمق حداکثر ۴٫۳ کیلومتری شناسایی شدند. در ۱۴ مه، همان لکه‌ی خورشیدی عامل طوفان اخیر، شراره‌ای خورشیدی با قدرت X8.7 منتشر کرد که قوی‌ترین انفجار سطحی در چرخه‌ی کنونی خورشید بود. اما این طغیان تاثیری روی زمین نداشت.

سطح بی‌سابقه‌ی فعالیت خورشیدی، نتیجه‌ی ورود خورشید به فعال‌ترین مرحله‌ی چرخه‌ی تقریبا ۱۱ ساله‌ی فعالیت خود، معروف به بیشینه‌ی خورشیدی است. این مرحله زودتر و فعال‌تر از حد انتظار دانشمندان از راه رسیده است.