روسیه ظاهرا درصدد قراردادن سلاح هسته‌ای در فضا است

براساس گزارش‌های متعدد رسانه‌ها، دولت ایالات متحده به‌طور خصوصی به کنگره این کشور و متحدان اروپایی‌اش هشدار داده است که روسیه قصد دارد یک سلاح فضایی با قابلیت‌های هسته‌ای احتمالی را پرتاب کند.

خبر سلاح هسته‌ای فضایی روسیه پس از آن منتشر شد که مایک ترنر، رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا، هشدار مبهمی را درباره‌ی یک «تهدید جدی امنیت ملی» صادر کرد و از جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور خواست تا تمام اطلاعات مربوط به این تهدید را با هدف گفتگوی علنی بیشتر، از حالت محرمانه خارج کند. از آن زمان به بعد، گزارش‌های خبری جزئیات بیشتری را درباره‌ی ماهیت احتمالی سلاح اسرارآمیز روسیه منتشر کرده‌اند.

هنوز معلوم نیست که سلاح هسته‌ای جدید روسیه دقیقا چیست. در گزارش‌های خبری ای‌بی‌سی‌نیوز و نیویورک‌تایمز از اصطلاح «سلاح هسته‌ای» استفاده می‌شود؛ بدین معنا که این سلاح ممکن است بتواند انفجار مبتنی بر واکنش‌های شکافت هسته‌ای یا همجوشی را تولید کند. اگر چنین باشد، اقدام روسیه پیمان ماورای جو در سال ۱۹۶۷ را نقض خواهد کرد. طبق این معاهده که روسیه و ایالات متحده ازجمله امضاکنندگان آن هستند، قراردادن سلاح هسته‌ای یا سایر سلاح‌های کشتار جمعی در فضا ممنوع است.

به‌نقل از گزارش نیویورک‌تایمز و براساس اطلاعات ارائه‌شده به کنگره، ارتش ایالات متحده «توانایی مقابله با چنین سلاحی و دفاع از ماهواره‌های خود را ندارد.» این گزارش می‌افزاید مقام‌های دولت آمریکا باور ندارند که چنین سلاحی به این زودی پرتاب شود؛‌ اما «پنجره‌ی زمانی محدودی» برای جلوگیری از پرتاب و استقرار آن وجود دارد.

بااین‌حال، یک احتمال دیگر را می‌توان درنظر گرفت که شامل سلاح هسته‌ای نیست.

تسلیحات فضایی روسیه ممکن است صرفا از نیروی هسته‌ای برای تامین انرژی سامانه‌های خود استفاده کند. برنامه خبری شبکه پی‌بی‌اس به‌نقل از مقام‌های آمریکایی، سلاح روس‌ها را «احتمالا هسته‌ای» توصیف کرده است.

هم روسیه و هم ایالات متحده از دهه‌ها پیش از اشکال مختلف انرژی هسته‌ای در فضا استفاده کرده‌اند. یک شکل این استفاده شامل رآکتورهای شکافت هسته‌ای، مانند نمونه‌های موجود در نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی است که از واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای مداوم، انرژی می‌گیرند.

طبق گزارش انجمن هسته‌ای جهانی، ایالات متحده در سال ۱۹۶۵ یک رآکتور هسته‌ای آزمایشی را به فضا پرتاب کرد؛ درحالی‌که روسیه دست‌کم ۳۴ رآکتور هسته‌ای را بین سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۸ سوار بر ماهواره‌ها درون فضا قرار داد.

علاوه‌براین، ایالات متحده، روسیه و سایر کشورها برخی ماموریت‌های اکتشافی فضایی را با سامانه‌های رادیو ایزوتوپ پرتاب کرده‌اند. این سامانه‌ها گرمای حاصل از واپاشی طبیعی مواد رادیواکتیو را به‌عنوان منبع برق مهار می‌کنند؛ اما انرژی تولیدی آن‌ها درمقایسه با رآکتورهای شکافت هسته‌ای، بسیار کمتر است.

گزارش‌های خبری همگی بیان کرده‌اند که سلاح روسیه برای هدف قراردادن ماهواره‌ها در فضا طراحی شده است. اگر این سلاح بتواند ماهواره‌ها را از مدار زمین خارج کند، این اجسام می‌توانند روی سطح سیاره بیفتند و به افراد یا ساختمان‌ها آسیب جدی وارد کنند.

اگر سلاح روس‌ها، ماهواره‌ها را قطعه‌قطعه کند، ابرهای حاصل از زباله‌های فضایی می‌توانند سایر ماهواره‌ها یا حتی ایستگاه فضایی بین‌المللی را تهدید کنند. چنین وضعیتی ممکن است سناریوی سندرم کسلر را آغاز کند؛ بدین معنا که آبشاری از بقایای مداری از کنترل خارج شوند و در عمل بقای ماهواره‌های واقع در مدار زمین را غیرممکن کنند.

کشورهای مختلف، ازجمله روسیه، ایالات متحده، چین و هند قبلا سلاح‌های ضدماهواره (ASAT) را آزمایش کرده‌اند. این سلاح‌ها شامل پرتاب موشک از روی زمین با هدف ساقط‌کردن اجسام در مدار است. بااین‌حال کشورهای یادشده به‌طور علنی اعلام نکرده‌اند که آیا تسلیحات ضدماهواره را در فضا مستقر کرده‌اند یا خیر.

ماهواره‌ها برای کاربردهای نظامی و غیرنظامی که تاثیر زیادی بر زندگی مدرن دارند، حیاتی هستند. آن‌ها آب‌وهوا را کنترل می‌کنند، به سامانه‌های جی‌پی‌اس نیرو می‌دهند و نظارت از فضا و ارتباطات را امکان‌پذیر می‌کنند. برای مثال، منظومه‌ی ماهواره‌ای استارلینک اسپیس ایکس برای نیروهای نظامی اوکراین در هماهنگی حملات پهپادی و توپخانه‌ای علیه نیروهای روس، مفید واقع شد.

مقام‌های آمریکایی اشاره کرده‌اند که سلاح فضایی روسیه «از قابلیت جنگ الکترونیک به‌منظور هدف قراردادن ماهواره‌هایی که برای ارتباطات نظامی و غیرنظامی آمریکا ضروری هستند»، برخوردار است. چنین سلاحی می‌تواند با انرژی هسته‌ای کار کند.

خبر خوب این است که اگر سلاح فضایی روسیه به‌جای تخریب فیزیکی ماهواره‌ها، آن‌ها را ازکاربیندازد، موجب شکل‌گیری سناریوهای فاجعه‌بار زباله‌های فضایی مانند سندرم کسلر نخواهد شد. بااین‌حال، هنوز هم می‌تواند خطرناک باشد.

یک سلاح فضایی که از جنگ الکترونیک برای مسدودکردن سیگنال‌ها استفاده می‌کند، می‌تواند به‌طور موثر ماهواره‌ها را ازکاربیندازد. این امر می‌تواند ارتباطات حیاتی در میدان‌های جنگ را مختل کند، سامانه‌های هدایت‌شونده با جی‌پی‌اس را ازکاربیندازد، ماهواره‌های جاسوسی را کور و هماهنگی نیروهای نظامی را در سرتاسر جهان برای آمریکا دشوارتر کند.