شاید تماشای آسمان شب از میان آلودگی نوری شهر‌ها را غیرممکن بدانید؛ ولی باید یادآوری کنیم که هنوز پدیده‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید و برای دقایقی از تنش‌های روزمره فاصله بگیرید.
برای تماشای بسیاری از این رویدادها به ابزار گران‌قیمت نیاز ندارید و کافی است دست‌کم ۱۵ دقیقه پیش از شروع رصد به پشت‌بام یا هر فضای باز دیگری بروید تا چشم‌هایتان به شرایط تاریکی عادت کند. حتی اگر با صورت‌های فلکی و جهت‌یابی در آسمان شب آشنایی ندارید، جای نگرانی نیست؛ چراکه اپلیکیشن‌های نقشه‌ی آسمان برای گوشی‌های هوشمند با استفاده از حسگرهای موجود در این گجت‌ها، پس از تایپ نام هدف مدنظر، شما را به‌سمت آن هدایت می‌کنند. بسیاری از این اپلیکیشن‌ها به قابلیت دید شب مجهز هستند تا با تبدیل تمام نور‌های موجود در صفحه‌نمایش به رنگ قرمز، به حفظ سازگاری چشم‌های شما با تاریکی کمک کنند.
راهنمای نشان‌ها | |
|---|---|
🟢 | دشواری سطح ۱: رویدادهای قابل‌مشاهده با چشم غیرمسلح |
🟡 | دشواری سطح ۲: رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ کوچک (دهانه‌ی کوچک‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) |
🟣 | دشواری سطح ۳: رویدادهای قابل‌مشاهده با تلسکوپ بزرگ (دهانه‌ی بزرگ‌تر از ۱۰۰ میلی‌متر) |
🔴 | هشدار نزدیکی به خورشید: مشاهده‌ی خورشید با دوربین دوچشمی و تلسکوپ بدون فیلتر مناسب به چشمان شما آسیب دائمی می‌رساند. |
دوشنبه ۹ مرداد: بیشترین ارتفاع سیاره عطارد در افق شامگاهی 🟢🔴
پس از غروب آفتاب ۹ مرداد، سیاره عطارد به بیشترین ارتفاع خود در افق شامگاهی می‌رسد و در لحظه‌ی غروب خورشید، تقریبا ۱۴ درجه از افق فاصله دارد. البته مشاهده‌ی عطارد در این زمان به خاطر روشنایی آسمان امکان‌پذیر نیست و باید دست‌کم ۳۰ دقیقه برای تاریک شدن آسمان منتظر بمانید. در این زمان، عطارد تقریبا ۷ درجه بالاتر از افق غربی، به شکل ستاره‌ای درخشان از قَدر صفر می‌درخشد.
برای تماشای عطارد فقط ۱۵ دقیقه پس از غروب آفتاب فرصت دارید و پس از آن در افق محو خواهد شد. برای اینکه از بیشترین زمان ممکن برای رصد عطارد بهره ببرید، به افقی بدون موانع زمینی (ساختمان‌ها، درختان و ...) نیاز دارید.
پس از این روز، ارتفاع عطارد از افق هر روز کاهش می‌یابد و در آسمان به خورشید نزدیک می‌شود و پس از مدتی باید این سیاره‌ی گریزپا را پیش از طلوع آفتاب جستجو کنید.
سه‌شنبه ۱۰ مرداد: ماه کامل (اَبَرماه) 🟢
زمانی که ماه در نزدیک‌ترین نقطه‌ی مدارش به دور زمین (حضیض مداری)، در وضعیت ماه نو یا کامل قرار گیرد، «اَبَرماه» نامیده می‌شود. تعریف رسمی از ابرماه وجود ندارد ولی به طور کلی اگر ماه، ۹۰ درصد از فاصله‌ی حضیض مداری‌اش را داشته باشد (تقریبا ۳۶۰ هزار کیلومتر)، دارای شرایط ابرماه است.
ابرماه کامل، فقط ۷ درصد بزرگ‌تر و تقریبا ۱۶ درصد روشن‌تر از ماه کامل معمولی است که تشخیص آن با چشم، حتی برای رصدگران باتجربه نیز بسیار دشوار است.
آنچه بسیاری از افراد به عنوان تجربه‌ای از دیدن ماه کاملِ بسیار بزرگ در نزدیکی افق تعریف می‌کنند، ناشی از یک خطای‌دید است. دلیل اصلی این خطای‌دید همچنان مورد بحث است؛ ولی دو فرضیه‌ی رایج برای توضیح این پدیده، خطای‌دید پونزو و خطای‌دید اِبینگهاوس هستند.
در هر صورت، اندازه‌ی ظاهری ماه کامل در آسمان، همواره نزدیک به نیم درجه است و می‌توانید با عکاسی از ماه در نزدیکی افق و زمانی که بالای سر قرار دارد، از یکسان بودن اندازه‌ی آن مطمئن شوید. یا با گرفتن ناخن انگشت کوچک جلوی ماه، وقتی که بازوی خود را کاملا کشیده‌اید، پنهان شدن قرص ماه در هر دو وضعیت نزدیک به افق و بالای سر را ببینید.
سه‌شنبه ۱۷ مرداد: مقارنه ماه و سیاره مشتری 🟢
در ساعات بامداد ۲۱ مرداد، ماه و سیاره مشتری در فاصله‌ی ۵ درجه‌ای از یکدیگر در آسمان دیده می‌شوند. مشتری به شکل ستاره‌ای پرنور، سمت چپ، پایین ماه قرار دارد. برای رصد این مقارنه، از نیمه‌شب تا روشن شدن آسمان پیش از طلوع خورشید فرصت دارید.
شنبه ۲۱ مرداد: اوج بارش شهابی برساوشی 🟢
به نظر می‌رسد امسال، ماه تصمیم گرفته دست از سر علاقه‌مندان بارش‌های شهابی بر دارد تا بتوانند بدون مزاحمت نور ماه، بیشترین شهاب‌های ممکن را ببینند.
بارش شهابی برساوشی، که از برخورد ذرات بجا مانده از دنباله‌دار سوئیفت-تاتل (109P/Swift-Tuttle) با جو زمین ایجاد می‌شود؛ مانند هر سال در شب‌های ۲۱ و ۲۲ مرداد به اوج خود می‌رسد. هر چند، این بارش از اواخر تیر تا ابتدای شهریور فعال است و در این بازه‌ی زمانی کم‌و‌بیش می‌توان شاهد شهاب‌های برساوشی بود.
اوج این بارش در سال ۱۴۰۲، از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۷:۳۰ روز ۲۲ مرداد به وقت ایران، در روشنایی روز اتفاق می‌افتد. بنابراین بهترین زمان برای رصد این بارش از ساعت ۲۳ شامگاه ۲۱ مرداد، همزمان با طلوع کانون بارش در صورت فلکی برساوش، تا روشن شدن آسمان در سحرگاه ۲۲ مرداد است.
برخلاف سال گذشته که ماه کامل بسیاری از شهاب‌ها را محو کرد؛ امسال در شب اوج بارش، هلال آخر ماه تاثیر کمی خواهد داشت و رصدگران در صورت سفر به خارج از شهر‌ها، تا ۱۰۰ شهاب در ساعت می‌توانند ببینند.
برای تماشای بارش شهابی، حداقل یک ساعت در محیطی تاریک با افقی تا حد امکان باز به آسمان خیره شوید. راحتی در زمان رصد بسیار به شما کمک می‌کند، بنابراین یک زیر انداز ضخیم برای نشستن یا دراز کشیدن و لباس گرم با خود به همراه داشته باشید. در آسمان شهری احتمالا می‌توانید تعداد انگشت‌شماری از پرنور‌ترین و زیبا‌ترین شهاب‌های این بارش را در یک ساعت رصد خود مشاهده کنید. حضور یک یا چند همراه، لذت رصد را چند برابر خواهد کرد و ممکن است به کمک هم شهاب‌های بیشتری ببینید.
برای رصد بارش شهابی به هیچ ابزار اپتیکی نیاز نخواهید داشت و فقط باید صبور باشید.
چهارشنبه ۲۵ مرداد: ماه نو 🟢🔴
ماه نو در ساعت ۱۳:۰۷ چهارشنبه ۲۵ مرداد اتفاق می‌افتد؛ ولی در این روز فقط از بخش‌هایی از قاره‌ی آمریکا دیده می‌شود.
یک روز بعد، پس از غروب پنجشنبه ۲۶ مرداد، در صورت برقراری شرایط جوی مناسب، می‌توان هلال ماه را با چشم غیرمسلح از ایران دید.
اگر دوست دارید رویدادهای نجومی این ماه و سال ۱۴۰۲ را روی گوشی خود داشته باشید و برای یادآوری آن‌ها نوتیفیکیشن دریافت کنید، می‌توانید «تقویم نجومی سال ۱۴۰۲ زومیت» را به تقویم گوشی خود اضافه کنید.
نظرات