راهنمای رصد آسمان شب؛ اردیبهشت ۱۴۰۲

۳۰ دقیقه پس از غروب خورشید در اولین روز اردیبهشت، هلال بسیار باریک ماه کمی بالاتر از افق غربی دیده می‌شود. سیاره عطارد، کمی پایین‌تر و سمت راست ماه قرار دارد و به شکل ستاره‌ای کم‌نور دیده می‌شود.

این مقارنه، زمانی که آسمان هنوز کاملا تاریک نشده اتفاق می‌افتد و به دلیل ارتفاع کم ماه و عطارد از افق غربی، فرصت بسیار کوتاهی برای دیدن آن وجود دارد. اگر علاقه‌مند به دیدن این مقارنه هستید، در بازه زمانی ۱۵ دقیقه‌ای، بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پس از غروب خورشید باید برای رصد اقدام کنید.

وجود افق غربی باز و بدون موانع زمینی مانند ساختمان‌ها و درختان، برای تماشای مقارنه این دو جرم، ضروری است.

شامگاه ۲ اردیبهشت، ماه در فاصله ۳ درجه‌ای خوشه‌ی ستاره‌ای پروین قرار می‌گیرد. ۴۵ دقیقه پس از غروب آفتاب، آسمان به اندازه‌ی کافی تاریک شده است تا ۷ ستاره‌ی پرنور این خوشه‌ی معروف را در سمت راست و کمی پایین‌تر از هلال باریک ماه، با چشم غیرمسلح تشخیص دهید.

در شب‌های ابتدایی پس از ماه نو که هنوز هلال ماه باریک است، می‌توانید همزمان بخش تاریک ماه را نیز که از بازتاب نور خورشید از زمین (زمین‌تاب) روشن شده، ببینید.

برای تماشای این مقارنه، از ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت و نیم پس از غروب خورشید باید به افق غربی نگاه کنید.

هلال باریک ماه و سیاره زهره، پس از غروب خورشید در ۳ اردیبهشت، در آسمان نزدیک به یکدیگر قرار می‌گیرند و چشم‌انداز زیبایی می‌سازند.

از ۳۰ دقیقه پس از غروب خورشید، سیاره‌ی درخشان زهره کمی پایین‌تر از ماه، با فاصله ۱ و نیم درجه‌ای از آن دیده می‌شود. زهره، این روز‌ها ارتفاع زیادی از افق غربی دارد و از این‌رو شرایط خوبی برای رصد این مقارنه فراهم می‌کند.

برای رصد و عکاسی از این مقارنه‌ی زیبا تا ۳ ساعت پس از غروب آفتاب فرصت دارید.

تماشای این مقارنه را شدیدا توصیه می‌کنیم.

روز جهانی نجوم هر ساله در نزدیک‌ترین تعطیلی آخر هفته به تربیع اول ماه (زمانی که نیمی از ماه روشن و نیمی از آن تاریک است و تقریبا در شب هفتم ماه قمری اتفاق می‌افتد) بین ۱۵ آوریل تا ۱۵ مه (۲۶ فروردین تا ۲۵ اردیبهشت) برگزار می‌شود.

در این روز علاقه‌مندان به ستاره‌شناسی برنامه‌هایی برای آشنایی عموم با ستاره‌شناسی و فضا برگزار می‌کنند. منجمان آماتور تلسکوپ‌های خود را به اماکن عمومی مانند پارک‌ها می‌برند و بسیاری از رصدخانه‌های شهری در‌های خود را به روی بازدیدکنندگان می‌گشایند تا لذت رصد آسمان را با دیگران به اشتراک بگذارند.

روز جهانی نجوم در سال ۱۴۰۲ در ایران، جمعه ۸ اردیبهشت برگزار می‌شود. می‌توانید با جستجوی نام انجمن نجوم شهر خود در موتور‌های جستجو و شبکه‌های اجتماعی، از برنامه‌های آن‌ها برای هفته و روز نجوم آگاه شوید.

سیاره زهره که پس از خورشید و ماه، درخشان‌ترین جرم آسمانِ سیاره‌ی زمین است، در میانه‌ی خرداد امسال به بیشترین کشیدگی شرقی خود می‌رسد و بیشترین فاصله‌ی ظاهری از خورشید را در آسمان خواهد داشت. چند روز قبل از این زمان، زهره در ۲۲ اردیبهشت، بیشترین ارتفاع را از افق غربی دارد و در لحظه‌ی غروب خورشید، ۳۹ درجه بالا‌تر از افق دیده می‌شود. اگر این روز‌ها زهره را با تلسکوپ ببینید، به شکل ماه تربیع (دایره‌ای که نیمی از آن روشن است) دیده می‌شود.

این بهترین فرصت برای رصد سیاره زهره در سال ۱۴۰۲ است. بیشترین کشیدگی‌های زهره، تقریبا هر ۱٫۶ سال یکبار تکرار می‌شوند و بیشترین کشیدگی شرقی بعدی، دی ماه ۱۴۰۳ خواهد بود که ارتفاع زهره از افق بسیار کم‌تر از امسال است.

پیدا کردن زهره در آسمان ساده است؛ پرنور‌ترین ستاره‌ای که پس از غروب آفتاب در آسمان می‌بینید، سیاره زهره است. برای رصد این سیاره‌ی درخشان، تا ۳ ساعت پس از غروب خورشید فرصت دارید.

ماه نو در ساعت ۱۹:۲۲ جمعه ۲۹ اردیبهشت اتفاق می‌افتد؛ ولی در این روز از هیچ نقطه‌ای روی زمین دیده نمی‌شود.

یک روز بعد، پس از غروب ۳۰ اردیبهشت، در صورت برقراری شرایط جوی مناسب، می‌توان هلال ماه را با چشم غیرمسلح از سراسر ایران دید.