نخستین پرتاب موشک جدید ژاپن با شکست مواجه شد

آژانس فضایی ژاپن (جاکسا) روز سه‌شنبه اعلام کرد که جدیدترین موشک این کشور چند دقیقه پس از برخاستن از روی زمین درجریان نخستین پرواز آزمایشی‌اش، دچار نقص فنی شد و از کار افتاد. این شکست برای ژاپن که از سال‌ها پیش درتلاش برای تقویت ظرفیت‌های فضایی خود بوده است، بدبیاری چشمگیری محسوب می‌شود.

به‌گزارش نیویورک‌تایمز، موشک مورد بحث به نام H3 بدون سرنشین بود و صرفا یک ماهواره را برای نظارت بر زمین به مدار حمل می‌کرد. اچ ۳ قرار است به‌عنوان پرتابگر پرچمدار ژاپن برای فرستادن ماهواره‌ها به مدار زمین و فراتر از آن به‌کار رود. هرچند ناکامی اخیر شکستی جبران‌ناپذیر نیست، بدین معنی است که ژاپن باید پیش از آزمایش دوم، یک موشک اچ ۳ دیگر بسازد.

موشک اچ ۳ که تقریبا ۶۱ متر طول دارد، صبح روز سه‌شنبه از مرکز فضایی تانیگاشیما در جنوب ژاپن به هوا برخاست. پخش زنده‌ی ویدئویی جاکسا، موشک را درحالی نشان می‌داد که طبق برنامه در آسمان آفتابی پرواز می‌کرد. دو بوستر جانبی پیش از آنکه دقایقی پس از برخاست جدا شوند، موشک را به آسمان بلند کردند و سپس موتور اصلی اچ ۳، آن را به سمت فضا حمل کرد.

ویدئویی که در فضا گرفته شد، دورشدن مرحله‌ی اول پرتابگر را از مرحله‌ی فوقانی که برای هدایت محموله‌ی ماموریت به مداری امن به‌دور زمین ساخته شده است، نشان داد. اما دقایقی بعد، گزارشگر ژاپنی گفت مقام‌های حاضر در زمین نمی‌توانند روشن‌شدن مرحله‌ی فوقانی را تایید کنند.

تقریبا ۱۵ دقیقه پس از پرتاب، مقام‌ها تایید کرد که ماموریت شکست خورده است. گزارشگر پخش اینترنتی گفت: «از آنجا که امکان موفقیت ماموریت وجود ندارد، فرمان انهدام به اچ ۳ ارسال شده است.» با صدور این فرمان، مرحله‌ی فوقانی موشک عمدا منهدم شد تا اطمینان حاصل شود که بقایای آن به‌طور ایمن سقوط می‌کند. این اتفاق همچنین به معنی ازدست‌رفت ماهواره دیدبانی زمین پیشرفته ۳ است. جاکسا گفت انتظار می‌رود بقایا در آب‌های شرق فیلیپین سقوط کنند.

هیروشی یاماکاوا، رئیس سازمان فضایی ژاپن در کنفرانس خبری بعدازظهر سه‌شنبه بابت شکست در پرتاب موشک اچ ۳ عذرخواهی کرد و گفت جاکسا تجزیه‌وتحلیل کاملی دراین‌باره انجام خواهد داد.

کشورهای آسیای شرقی در سال‌های اخیر برنامه‌های فضایی خود را به سرعت گسترش داده‌اند. در ماه نوامبر، چین ساخت نخستین ایستگاه فضایی کاملا کاربردی خود به نام تیان‌گونگ را که قرار است به‌طور پیوسته میزبان فضانوردان باشد، تکمیل کرد. کره جنوبی نیز نخستین موشک مداری بومی خود به نام نوری را در ماه ژوئن به پرواز درآورد و نخستین ماموریت قمری‌اش را در ماه اوت برفراز موشکی آمریکایی پرتاب کرد.

دراین‌میان، ژاپن صاحب برنامه‌ی فضایی قدرتمندی است که قدمت آن به چند دهه قبل بازمی‌گردد. این کشور یکی از شریکان برنامه‌ی ایستگاه فضایی بین‌المللی محسوب می‌شود و فضانوردانش به‌طور منظم به این سکونتگاه مداری سفر می‌کنند. ماموریت هایابوسا ۲، نمونه‌هایی از سیارکی به نام ریوگو را در اواخر سال ۲۰۲۰ به زمین آورد. علاوه‌بر دولت، شماری از شرکت‌های کوچک‌تر ژاپنی نیز در صنعت فضایی فعالیت می‌کنند. آی‌اسپیس یکی از آن‌ها است که قصد دارد نخستین فرود بخش خصوصی روی ماه را در ماه آوریل رقم بزند.

ژاپن می‌خواهد موشک‌های اختصاصی خود را بسازد تا به‌طور مستقل توانایی حمل محموله به مدار زمین را به‌دست آورد. موشک فعال کنونی این کشور به نام H-IIA برنامه‌ریزی شده تا در سال پیش‌رو پروازهای بیشتری انجام دهد. بااین‌حال پرتابگر اچ ۳ که به دست شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی ساخته شده، قرار است جایگزین آن موشک شود و ظرفیت‌های فضایی بومی ژاپن را تقویت کند.

ژاپن تنها کشوری نیست که در پرتاب یک موشک جدید شکست می‌خورد. در ماه ژانویه، شرکتی آمریکایی به نام ای‌بی‌ال اسپیس سیستمز نخستین موشک خود را اندکی پس از برخاست از سایت پرتاب در آلاسکا از دست داد. شرکتی چینی به نام لنداسکیپ نیز در انجام نخستین پرواز مداری موشک ژوک ۲ با ناکامی مواجه شد.

درحالی‌که پرتاب موشک اچ ۳ ژاپن در روز سه‌شنبه شکست خورد، یک موشک جدید دیگر به زودی در ایالات متحده آزمایش خواهد شد. شرکت رلتیویتی اسپیس قصد داشت نخستین پرتاب موشک تران ۱ را روز چهارشنبه از کیپ کاناورال فلوریدا انجام دهد. درصورت موفقیت این ماموریت، تران ۱ به نخستین موشک چاپ سه‌بعدی جهان تبدیل خواهد شد که به پرواز درمی‌آید.