جهان به لطف چین و اسپیس ایکس در پرتاب موشک به فضا رکورد زد

در سال ۲۰۲۱، تعداد موشک‌هایی که برای قرار گرفتن در مدار به فضا پرتاب شدند، بیشتر از هر سال دیگری در تاریخ بوده و حتی رکورد پرتاب‌های موشکی دوره‌ی رقابت فضایی بین آمریکا و شوروی را نیز شکست.

اگرچه در مورد تعداد پرتاب‌ها آمار رسمی موجود نیست، چندین منبع معتبر در این رابطه مجموعه‌ی بزرگی داده گرد‌آوری کرده‌اند که نشان می‌دهد از مجموع ۱۴۴ پرتاب مداری در سال ۲۰۲۱ (بدون نظر گرفتن پرتاب‌های ماهواره‌بر سیمرغ ایران)، ۱۳۳ پرتاب موفقیت‌آمیز بوده است. بدین‌ترتیب،، تعداد کل پرتاب‌های مداری سال گذشته از دو سالی که رکوردهای قبلی را در دست داشتند،‌ یعنی سال ۱۹۶۷ با ۱۲۲ پرتاب موفق از ۱۳۹ پرتاب و سال ۱۹۷۶ با ۱۲۵ پرتاب موفق از ۱۳۱ پرتاب، پیشی گرفته است.

سال ۲۰۲۱ را می‌توان ادامه‌ی رنسانس پرتاب‌های مداری نامید، چراکه در طول دهه‌ی گذشته دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی به‌طور متوسط حدود ۷۰ موشک را در سال به مدار فرستاده‌اند که افزایش دو برابری تعداد کل پرتاب‌ها را نشان می‌دهد.

دو تغییر بزرگ که در این مدت اتفاق افتاده و باعث افزایش تعداد پرتاب‌ها شده، به پیشرفت چشمگیر صنعت فضایی دولت چین و افزایش انفجاری فعالیت‌های شرکت اسپیس ایکس برمی‌گردد که اولین موشک فالکون 9 خود را در سال ۲۰۱۰ به فضا پرتاب کرد. عوامل کوچک‌تری که به رشد تعداد پرتاب‌ها کمک کردند شامل ظهور شرکت‌های تجاری دیگری مانند راکت‌لب مستقر در آمریکا است که در سال ۲۰۲۱ شش پرتاب را در کارنامه‌ی خود ثبت کرد.

تا پیش از ۲۰۱۰، چین به‌طور متوسط کمتر از ۱۰ موشک را در سال پرتاب می‌کرد؛ اما طی ده سال گذشته، این کشور برنامه‌های فضایی نظامی خود را گسترش داد که شامل پرتاب ماهواره‌های رصدی و ارتباطی، برنامه‌ی جاه‌طلبانه‌ی اکتشاف رباتیک ماه و راه‌اندازی نسل بعدی ایستگاه فضایی است. علاوه‌براین، چین به‌تازگی به حوزه‌ی توریسم فضایی نیز قدم گذاشته است. در مجموع، در سالی که گذشت دولت چین و چند شرکت خصوصی، ۵۶ موشک به فضا پرتاب کردند که از این تعداد، ۵۳ پرتاب موفقیت‌آمیز بود.

اسپیس ایکس هم در سال ۲۰۲۱ با گسترش شبکه‌ی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک خود رکوردشکنی کرد. این شرکت ۳۱ موشک فالکون 9 را به فضا پرتاب کرد که همگی موفقیت‌آمیز بودند. جالب است بدانید اسپیس ایکس ۲۹ پرتاب را با راکت‌های قبلاً استفاده شده‌ی فالکون 9 انجام داد و فقط دو مورد از این پرتاب‌ها با راکت‌های جدید صورت گرفت.

آمریکا به لطف موشک فالکون 9، ۵۱ پرتاب مداری را در سال ۲۰۲۱ به نام خود ثبت کرد که از آن‌ها، ۴۸ پرتاب موفقیت‌آمیز بود. سایر پرتاب‌های آمریکا نیز توسط شرکت‌های راکت‌لب، یونایتد لانچ الاینس، آسترا، نورثروپ گرومن، ویرجین اُربیت و چند شرکت فضایی دیگر انجام شد. روسیه، اروپا و هند نیز از دیگر عاملان اصلی ثبت رکورد پرتاب‌های مداری سال گذشته بودند.

تعداد پرتاب‌های مداری به تفکیک کشورها از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۹

این آمار و ارقام، پرتاب‌های زیرمداری شرکت بلو اوریجین را شامل نمی‌شود. سیستم پرتاب «نیو شپارد» این شرکت رکورد ۶ پرواز را در سال ۲۰۲۱ ثبت کرد که شامل سه پرواز فضایی انسان است. بلو اوریجین احتمالاً تعداد پرتاب‌هایش را در سال ۲۰۲۲ به‌خاطر افزایش تقاضا برای گردشگری فضایی حداقل دو برابر خواهد کرد.

تعداد پرتاب‌های مداری نیز در سال ۲۰۲۲ به احتمال زیاد افزایش خواهد یافت. چین و صنعت تجاری فضایی نوظهورش با سرعت به کار خود ادامه می‌دهند و اسپیس ایکس نیز همچنان ماهواره‌های استارلینک خود را در مدار قرار خواهد داد. احتمالاً در سال جدید شاهد ۱۵۰ پرتاب مداری باشیم که رکورد ۲۰۲۱ را هم خواهد شکست.