وجود گاز عجیب در ابرهای زهره می‌تواند نشانه فعالیت آتشفشانی باشد

کشف غیر منتظره‌ی گاز فسفین در جو زهره حدس و گمان‌هایی درباره‌ی وجود حیات شناور در ابرهای این سیاره به دنبال داشت؛ اما این گاز می‌تواند نشانه‌ی فعالیت‌های آتشفشانی در سطح این سیاره باشد. در سال ۲۰۲۰ تیمی به رهبری یان گریوز از دانشگاه کاردیف بریتانیا، شواهدی از گاز فسفین در ابرهای زهره کشف کردند. ترکیب اصلی این ابرها سولفوریک اسید متراکم است. پژوهشگرها پس از تحلیل روش‌های تشکیل فسفین در زهره نتوانستند فرایند و مکانیزمی پیدا کنند که وجود این گاز را توجیه کند. آن‌ها معتقدند این گاز می‌تواند نتیجه‌ی فعالیت موجودات زنده باشد همان‌طور که در زمین هم همین فرایند وجود دارد.

حالا انگوک ترونگ و جاناتان لونین از دانشگاه کرنل نیویورک به محاسبه‌ی فعالیت‌های آتشفشانی زهره پرداختند. آن‌ها معتقدند فعالیت آتشفشانی در زهره مانند زمین، می‌تواند منجر به تولید گاز فسفین کافی در جو این سیاره شود و لزوما نیازی به منبع زنده نیست. جو ضخیم زهره بررسی سطح آن را دشوار ساخته است؛ در نتیجه نمی‌توان به‌طور قطعی از فعالیت‌های آتشفشانی آن صحبت کرد. به گفته‌ی لونین:

بسیاری از فوران‌های احتمالی زهره به دلیل پوشش ضخیم ابرهای سولفوریک اسیدی قابل رصد نیستند.

البته شاید بتوان نشانه‌هایی از فوران‌های آتشفشانی زهره پیدا کرد. تصاویر رادار فضاپیماها، ویژگی‌هایی را آشکار کرده‌اند که می‌توان به گدازه‌های تازه نسبت داد؛ اما هنوز این فرضیه قطعی نیست. مقادیر متغیر سولفور دی‌اکسید در هوای زهره می‌تواند نشانه‌ای از فوران‌ ذرات باشد. ترونگ و لونین معتقدند فسفر موجود در گوشته‌ی سیاره‌ی زهره می‌تواند از طریق آتشفشان‌ها فوران کند و در صورت واکنش با اسید سولفوریک، فسفین تولید کند؛ البته همه با فرضیه‌ی فوق موافق نیستند. به گفته‌ی جونوس پتکوفسکی، از مؤسسه‌ی فناوری ماساچوست و یکی از اعضای تیم گریوز:

فکر نمی‌کنم فعالیت‌ آتشفشانی گوشته‌ی زهره منجر به تولید مقادیر کافی فسفین شود که با مشاهدات منطبق باشد.

در صورت فوران، انتظار داریم نشانه‌های شیمیایی از گازهای دیگر هم ببینیم؛ اما هنوز هیچ نشانه‌ای در رابطه با فراوانی مواد شیمیایی دیگر در جو زهره نداریم.

لونین هم با نبود داده‌های کافی و قابل اطمینان برای تولید فسفین موافق است؛ اما می‌گوید فعالیت آتشفشانی توضیحی عادی‌تر از وجود حیات در ابرهای سمی زهره است. او می‌افزاید:

متأسفانه با داده‌ها و نشانه‌های کمی روبه‌رو هستیم و هنوز نمی‌دانیم زهره چه قابلیت‌هایی دارد.