ژاپن برای مقابله با معضل زباله‌ فضایی، ماهواره‌ چوبی می‌سازد

به گزارش بی‌بی‌سی، شرکت ژاپنی سامیتومو فارستی و دانشگاه کیوتو با همکاری هم، قصد دارند اولین ماهواره‌ چوبی جهان را تولید کنند. گفته می‌شود اولین نمونه‌ی این نوع ماهواره ‌تا سال ۲۰۲۳ آماده پرتاب خواهد شد. سامیتومو فارستی تحقیقات در مورد رشد درختان و کاربرد مواد چوبی در فضا را شروع کرده است. همکاری این دو با آزمایش انواع مختلف چوب در محیط‌های دشوار روی زمین شروع می‌شود.

با پرتاب ماهواره‌های بیشتر به جوّ، مسئله زباله‌های فضایی به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های دانشمندان علوم فضایی تبدیل شده است. ماهواره‌ی چوبی بدون نَشر مواد مضر در جو یا سقوط لاشه‌‌ و قطعاتش روی زمین، در هنگام ورود مجدد به جو کاملا خواهد سوخت. تاكائو دوي، استاد دانشگاه كيوتو و فضانورد ژاپني، می‌گوید این نگرانی وجود دارد که با سوختن ماهواره‌هايي كه دوباره وارد جو زمين مي‌شوند، ذرات ریز آلومینیومي انتشار یابد که می‌توانند برای سال‌های متمادی در جو فوقانی زمین شناور بمانند و در نهایت، روی سیاره اثر منفی بگذارند.

^{ژاپن تصمیم دارد در سال ۲۰۲۳ اولین ماهواره چوبی جهان را پرتاب کند}

مرحله بعدی توسعه اولین ماهواره چوبی، ساخت مدل اولیه آن است و پس از آن، اولین مدل عملیاتی آن ساخته می‌شود. دوی در سال ۲۰۰۸ به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرده بود. او طی این مأموریت، به اولین نفری تبدیل شد که اقدام به پرتاب بومرنگ در فضا می‌کند. بومرنگی که به‌صورت ویژه طراحی شده بود تا بتواند در شرایط بی‌وزنی فضا به کار رود. سامیتومو فارستی که بخشی از گروه سومیتومو با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال است، هم‌اکنون مشغول ساخت مواد چوبی است که دارای مقاومت بسیار بالا در برابر تغییرات دما و نور خورشید هستند. البته سخنگوی این شرکت در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی از دادن اطلاعات بیشتر در مورد این مواد چوبی خودداری کرد و آن را «یک رازِ [مرحله‌ی] تحقیق و توسعه دانست.»

کارشناسان همواره با پرتاب ماهواره‌ها و فضاپیماهای بیشتر به مدار پایین زمین،‌ نسبت به خطر فزاینده‌ی سقوط زباله‌های فضایی روی زمین هشدار داده‌اند. همه‌ساله ماهواره‌های زیادی با اهداف ارتباطی، رسانه‌ای و تلویزیونی، ناوبری و پیش‌بینی‌ هوا به فضا پرتاب می‌شود. محققان فضایی در حال حاضر مشغول بررسی راهکارهای مختلفی برای حذف و کاهش زباله‌های فضایی هستند. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، هم‌اکنون حدود ۶ هزار ماهواره مشغول گردش به دور زمین هستند. در حدود ۶۰ درصد از این ماهواره‌ها از رده خارج و بالطبع، زباله فضایی می‌شوند.

طبق برآورد شرکت تحقیقاتی یوروکانسولت، در دهه‌ی کنونی هر سال ۹۹۰ ماهواره به فضا پرتاب خواهد شد. به این ترتیب، تا سال ۲۰۲۸ تعداد ماهواره‌های حاضر در مدار زمین به ۱۵ هزار دستگاه خواهد رسید. شرکت استارلینک متعلق به ایلان ماسک  بیش از ۹۰۰ ماهواره به فضا پرتاب کرده است و قصد دارد هزاران ماهواره‌ی دیگر را در آینده به فضا بفرستد. زباله‌های فضایی با سرعت بسیار بالا و بیش از ۳۵ هزار کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند. بنابراین برخورد این زباله‌ها به هر چیزی می‌تواند صدمات قابل‌ توجهی وارد کند. در یک مورد در سال ۲۰۰۶، قطعه‌ی بسیار کوچکی از یک زباله فضایی به ایستگاه فضایی بین‌المللی برخورد کرد و موجب کَنده شدن تکه‌ای از یک پنجره‌ی بسیار محکم شد.

^{برخورد یک ریز زباله‌ی فضایی به شیشه‌ پنجره‌ی‌ کوپولا آن را به این شکل درآورد}

در موردی دیگر، تیموتی پیکه (فضانورد بریتانیایی آژانس فضایی اروپا) در سال ۲۰۱۶ تصویری از آسیب یک زباله‌ی فضایی به پنجره‌ی اتاقک کوپولا در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت. اتاقک کوپولا همان سازه‌ی گنبدی بسیار زیبای هفت پنجره‌ای است که حکم رصدخانه‌ی ایستگاه فضایی بین‌المللی را دارد و فضانوردان در آنجا اوقات زیادی به عکاسی و تماشای زمین می‌پردازند. بزرگی قطعه‌ای که به پنجره ۸۰ سانتی‌متری کوپولا برخورده کرد، تنها چند هزارم میلی‌متر بود؛ خرابی حاصل از چنین شیء کوچکی واقعا دلهره‌آور است.

به گزارش وِرج، آزمایشگاه مداری با سرعتی بیش از ۲۷ هزار کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند‌. در همین حال، پنجره‌های عظیم ۸۰ سانتی‌متری کوپولا از شیشه‌های سیلیس و بوروسیلیکات ساخته شده‌اند که می‌توانند تا حدی در برابر برخوردهای ناخواسته‌ مقاوم باشند. به گفته آژانس فضایی، ضربه‌ای مانند آنچه پیکه از آن عکس گرفته بود، تهدید جدی برای ایستگاه فضایی محسوب نمی‌شود؛ ولی زباله‌های بزرگ‌تر تا ۱ سانتی‌متر می‌توانند آسیب‌های جدی به فضاپیما برسانند و زباله‌های بزرگ‌تر از ۱۰ سانتی‌متر در صورت برخورد، می‌توانند هر ماهواره‌ یا فضاپیمایی را متلاشی کنند.

ناسا مانورهای ویژه‌ای برای جلوگیری از برخورد زباله‌های بزرگ‌تر و خطرناک‌تر انجام داده است. در یک مورد در سال ۲۰۱۴، هدایت‌گرهای پرواز توانستند موقعیت مداری ایستگاه فضایی را حدود ۸۰۰ متر تغییر بدهند تا از برخورد آن با لاشه‌ی یک موشک سابق آژانس فضایی اروپا جلوگیری کنند.