آرسیبو تخریب شد؛ پایان ۵۷ سال فعالیت یکی از مشهورترین رصدخانه‌های جهان

رصدخانه‌ آرسیبو، دومین تلسکوپ رادیویی بزرگ دنیا روز سه‌شنبه تخریب شد تا یکی از مشهورترین تلسکوپ‌های دنیا برای همیشه به کارش پایان دهد. رامون لوگو، رئیس انستیتوی فضایی فلوریدا (FSI) در دانشگاه فلوریدای مرکزی در این خصوص به مجله ساینس گفت که کابل‌های رصدخانه حوالی ساعت ۸ صبح به وقت محلی جدا شدند و سکوی معلق روی بشقاب ۳۰۰ متری این رصدخانه سقوط کرد. تلسکوپ رادیویی آرسیبو که متعلق به بنیاد ملی علوم (NSF)  ایالات متحده آمریکا است، تحت مدیریت انستیتوی فضایی فلوریدا قرار دارد.

تاکنون جزئیات تخریب این سازه‌ی عظیم‌الجثه منتشر نشده، ولی خرابی دو رشته کابل اصلی این تأسیسات در مرداد و همین آبان بار زیادی را بر دوش سازه‌های پشتیبان آن وارد آورده بود. آقای لوگو در ادامه به مجله ساینس گفت که طی هفته گذشته، رشته‌ کابل‌ها همچنان در جای اصلی‌ خود قرار داشتند، ولی به‌سرعت در حال باز شدن بودند و تقریبا هر روز یک رشته‌ کابل باز می‌شد که نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده بود. بنا به گزارش‌هایی که به تأیید بنیاد ملی علوم نیز رسیده، در روال فروپاشی این تأسیسات به هیچکس آسیبی وارد نشده است.

سکوی معلق رصدخانه‌ آرسیبو پس از آزاد شدن کابل‌های نگهدارنده‌اش روی بشقاب سقوط کرد

دبورا مارتورل، کارشناس هواشناسی از پورتوریکو، صبح امروز ساعت ۷:۱۸ به وقت محلی در حساب توییتر خود عکس‌هایی از رصدخانه آرسیبو منتشر کرد. مارتورل دو عکس مختلف از تأسیسات تلسکوپ رادیویی آرسیبو را یکی مربوط به دوشنبه و دیگری مربوط به بعد از تخریب آن را در توییتر خود گذاشته بود. در عکسی که روز دوشنبه گرفته شده، می‌توان سکوی معلق رادیو تلسکوپ را بر فراز قله‌ها مشاهده کرد، ولی در عکس دوم که صبح امروز گرفته شده، این سکوی ۹۰۰ تنی کاملا تخریب شده است.

• وداع با جستجوگر مشهور فرازمینی‌ها؛ رصدخانه آرسیبو به‌زودی تخریب خواهد شد

رصدخانه آرسیبو در سال ۱۹۶۳ در یک گودال طبیعی ساخته شد و در زمان ساخت بزرگ‌ترین تلسکوپ تک‌بشقابی جهان به حساب می‌آمد. ستاره‌شناسان از بشقاب عظیم این رادیو تلسکوپ برای شناسایی اجرام نزدیک به زمین از جمله سیارک‌ها و دنباله‌دارها استفاده می‌کردند. این رصدخانه در سال ۱۹۷۴ پیام مشهور به «پیام آرسیبو» را به فضا مخابره کرد. این پیام به خوشه‌ی ستاره مسیه ۱۳ فرستاده شد تا صدای ساکنان زمین را به گوش موجودات فضایی که احیانا در حال رصد فضا هستند برساند. البته هدف اصلی ارسال این پیام نمادین بیشتر نشان دادن قابلیت‌های تجهیزات جدید بود.

عکس‌های دبورا مارتورل از رصدخانه آرسیبو قبل (پایین) و بعد از تخریب (بالا)

حال این تلسکوپ رادیویی آرسیبو پس از ۵۷ سال در سالی که بدترین سال عمرش نیز بود، به‌طرز غیرمنتظره‌ای تخریب شد. در ابتدای سال ۲۰۲۰ زلزله‌ای مهیب این تلسکوپ مشهور را لرزاند و پس از آن هم روز ۲۰ مرداد یکی از رشته‌ کابل‌های سنگین این تأسیسات پس از سقوط موجب به وجود آمدن شکاف ۳۰ متری در بشقاب شد. چند ماه بعد و روز ۱۶ آبان هم یکی از رشته‌ کابل‌های اصلی پشتیبان برج که پیش‌تر یکی از رشته‌هایش در مرداد ماه باز شده بود نیز باز شد. اگرچه دانشمندان خوش‌بین بودند تا بتوانند تلسکوپ را تعمیر کنند، ولی خسارات وارده به این تأسیسات به‌حدی بود که مقامات بنیاد ملی علوم اواخر آبان تصمیم گرفتند تا رصدخانه آرسیبو را برای همیشه از رده خارج کنند. ولی پیش از آنکه نوبت به اجرای طرح تخریب کنترل‌شده‌ برسد، سانحه‌ای غیرمنتظره موجب سقوط سکوی معلق رصدخانه‌ روی بشقاب آن شد،.

این سازمان پس از تخریب سکوی رصدخانه آرسیبو، در پیامی در توییتر نوشت:

بنیاد ملی علوم از این بابت متأثر است. هرچه پیش‌تر می‌رویم، به‌دنبال راه‌هایی هستیم تا به جامعه‌ی علمی یاری رسانده و روابط مستحکم خود با مردم پورتوریکو را کماکان حفظ کنیم.

پورتوریکو مجمع‌الجزایری در حوزه‌ی دریای کارائیب است که از مناطق غیرضمیمه به خاک ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شود و به لحاظ سیاسی نیز زیر نظر دولت آمریکاست. این کشور سه‌ونیم میلیون نفری محل استقرار چندین مرکز علمی وابسته به کشور آمریکا و همچنین مراکزی چند ملیتی است.