چین در آستانه‌ی تکمیل سامانه‌ی ناوبری Beidou؛ GPS چینی در راه است
روز نهم ماه مارس (۱۹ اسفند ۱۳۹۸)، چینی‌ها وارد آخرین مرحله از تلاش ده‌ساله‌ی خود برای ساخت سیستم موقعیت‌یاب ماهواره‌ای جهانی شدند. نسخه‌ی چینی GPS که با نام «بیدو» شناخته می‌شود و در زمینه‌های فناوری مدرن، کسب‌وکار و امور نظامی به‌کار خواهد رفت، چینی‌ها را از نمونه‌های خارجی بی‌نیاز می‌کند.
جدیدترین ماهوارهی افزوده شده به شبکه‌ی بیدو (BeiDou) از نسل سوم این ماهواره‌ها است و اکنون در مدار زمین‌ایستا (Geostationary Orbit) قرار داد. این ماهواره حدودا یک ماه پیش از پایگاه فضایی زیچنگ در جنوب‌غربی چین به فضا پرتاب شد. آخرین ماهوارهی این شبکه نیز قرار است ماه آینده‌ی میلادی به فضا پرتاب شود تا بدین ترتیب بیدو امکان ارائه‌ی پوشش جهانی را به دست آورد. پس از پرتاب ماه آتی، سیستم مکان‌یابی کامل‌شده‌ی چینی‌ها به‌عنوان رقیبی برای سیستم آمریکایی GPS، سیستم روسی گلوناس و سیستم اروپایی گالیله شناخته خواهد شد.
بیدو نمونه‌ای از تلاش‌های چین برای ساخت و ارائه‌ی جایگزین‌های تجاری برای فناوری‌های غربی است. جایگزین‌هایی که امروزه از سرورها و تجهیزات ارتباط نسل پنجمی هواوی تا ماهواره‌ها را شامل می‌شود. بیدو علاوه بر موقعیت‌یابی جهانی، امکان انتقال محدود داده را هم در اختیار کاربران تجاری و نظامی قرار می‌دهد.
در بیش از ۳۰ کشور از بیدو استفاده می‌شود
هرچند شبکه‌ی بیدو هنوز کامل نشده؛ اما هم‌اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌گفته‌ی سخن‌گوی بیدو، در حوزه‌ی تجاری، بیش از ۷۰ درصد گوشی‌های هوشمند چینی از این سیستم استفاده می‌کنند. براساس برخی گزارش‌ها، ۶.۵ میلیون تاکسی، اتوبوس و کامیون از بیدو استفاده می‌کنند و تا سال ۲۰۱۹، رقم کاربران بیدو معادل ۴۰۰ میلیون نفر بوده است. بیش از ۳۰ کشور که اکثر آن‌ها در خاورمیانه، آفریقا و آسیا واقع‌شده‌اند، از بیدو استفاده می‌کنند. برای مثال می‌توان به اندونزی، کویت، اوگاندا، میانمار، مالدیو، کامبوج، تایلند و روسیه اشار کرد.
راکت لانگ‌ما‌ر‌چ ۳بی / از این راکت برای پرتاب ماهواره‌های بیدو استفاده می‌شود
چینی‌ها امیدوار هستند تا در سال جاری، به‌لطف بیدو، حجم فعالیت تجاری صنایع ناوبری ماهوارهایشان از میزان ۴۰۰ میلیارد یوآن (۵۷ میلیارد دلار) فراتر رود. دولت چین بیدو و سیستم‌های مرتبط با آن را به‌عنوان صنعتی عظیم برای ارائه به کشورهای واقع‌شده در مسیر برنامه‌ی «کمربند و جاده» قلمداد می‌کند. کشورهای متعددی از آسیای مرکزی تا اروپا در مسیر این پروژه قرار دارند و چینی‌ها برای افزایش نفوذ خود، قراردادهای مالی و زیرساختی را با آن‌ها به امضا رسانده و وام‌هایی را به آن‌ها اعطا کرده‌اند. افزایش کاربران بیدو خارج از چین، موجب افزایش قدرت ژئوپلیتیک و اقتصادی چینی‌ها خواهدشد.
برای ارتش چین، بیدو نقش جایگزینی برای سیستم‌های خارجی را بازی می‌کند که به‌طور مستقل تحت کنترل چینی‌ها است. یکی از نیازهای حیاتی ارتش این کشور برای تبدیل شدن به نیرویی مدرن با توانایی شرکت در نبردهای مدرن، استفاده از تسلیحاتی با توانایی هدایت دقیق و بهره بردن از سیستم‌های ارتباطی پیشرفته است. برای دستیابی به این دو هدف در اختیار داشتن ماهواره‌های ناوبری و زمان‌سنجی همچون بیدو لازم است.
از سال‌ها پیش، یکپارچه‌سازی بیدو با سیستم‌های فرماندهی مدرن و تجهیزات هدایت‌پذیر ارتش چین شروع شده است و واحدهای این ارتش در مأموریت‌ها و دوره‌های آموزشی خارجی از دستگاه‌های ناوبری شخصی مبتنی بر بیدو استفاده می‌کنند. کامل شدن بیدو، تنها موجب استفاده‌ی بیشتر از این تجهیزات می‌شود.
ارتش چین از جمله کاربران بیدو است
این کشور صادرات تسلیحات مبتنی بر بیدو را نیز شروع کرده است؛ تجهیزاتی که بیشتر به شریک راهبردی چین، یعنی پاکستان فروخته می‌شوند. به‌عنوان تنها کشور خارجی که واحدهای نظامی‌اش امکان استفاده از نسخه‌ی نامحدود بیدو را دارند، پاکستانی‌ها چندین سیستم مبتنی بر بیدو، از جمله جت‌های جنگنده‌ی JF-17 را از چین خریداری کرده‌اند.
براساس گزارش‌ها، موشک‌های کروز رعد-۲ محصول پاکستان، که در ماه فوریه‌ی سال جاری میلادی آزمایش شدند هم از بیدو استفاده می‌کنند. این بخشی از تلاش پاکستان برای کاهش وابستگی به GPS است. درحالی‌که چینی‌ها جای پای خود را در بخش‌های روبه‌رشد تجارت تسلیحات، همچون هواپیماهای بدون‌سرنشین محکم‌تر می‌کنند، کشورهایی که به دلایل امنیتی نمی‌خواهند از سیستم‌های اروپایی، روسی و آمریکایی استفاده کنند هم ممکن است از سیستم‌های ماهواره‌ای چین استقبال کنند.
پایان تلاش ده‌ساله‌ی چین برای ساخت سیستم موقعیت‌یاب جهانی، نشانه‌ای از راهبرد بلندمدت این کشور برای کسب سود از حوزه‌های تجارت و امنیت است.
نظرات