اگر تغییرات آب‌ و هوایی متوقف نشود، زمین به چه سرنوشتی دچار خواهد شد

تغییرات آب‌وهوایی یا تغییر اقلیم، به هر تغییر مشخصی گفته می‌شود که در الگوهای مورد انتظار آب‌وهوایی، در مدت‌زمانی طولانی‌ در یک منطقه‌ی خاص یا برای کل اقلیم جهانی اتفاق می‌افتد. تغییر اقلیم پدیده‌ای است که درنتیجه فاکتورهایی همچون فرایندهای دینامیک زمین یا عوامل بیرونی همچون تغییر در شدت تابش آفتاب یا فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهد. عوامل خارجی تأثیرگذار بر اقلیم را اغلب «نیروهای اقلیمی» می‌نامند و شامل فرایندهایی همچون نوسانات در شدت نور خورشید، انحراف در مسیر حرکت زمین و افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای می‌شود. بازخوردهای ناشی از تغییر اقلیم متغیر هستند و ممکن است سبب افزایش یا کاهش این عوامل درونی شوند.

در این مقاله چند مجموعه عکس وجود دارد که نشان می‌دهد اگر تغییرات آب‌وهوایی در آینده‌ای نزدیک متوقف نشوند، چه تأثیرات مخربی بر برخی از محبوب‌ترین اماکن گردشگری جهان ایجاد می‌کنند.

مجسمه‌ی آزادی، منظره‌ای است که بسیاری آن را نماد آمریکا می‌دانند. این تندیس آزادی که نام رسمی آن «آزادی روشنگر جهان» است، مجسمه‌ی بزرگی است که در سال ۱۸۸۶ میلادی توسط فرانسه به ایالات متحده آمریکا هدیه داده شد. این تندیس در جزیره‌ی آزادی بندر نیویورک و در منطقه‌ی منهتن نصب شده است و به‌صورت نمادی برای خوش‌آمدگویی به مسافرانی که از راه دریا به نیویورک می‌آیند، درآمده ‌است. این مجسمه که با رویه‌ای از مس پوشش یافته، در سال ۱۸۸۶ به مناسبت صدمین سالروز استقلال آمریکا از بریتانیا و به‌عنوان نمادی از دوستی فرانسه و آمریکا به این کشور اهدا شد. افزایش سطح آب، شهرهای سراسر جهان را در خود فرو خواهد برد و در صورت ادامه‌دار بودن تغییرات آب‌وهوایی، در آینده مجسمه‌ی آزادی ۹۳ متری نیز به‌سختی از بالای آب قابل مشاهده است.

تغییر اقلیم نشان‌دهنده‌ی تغییرات غیر عادی اقلیم در اتمسفر زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کره‌ی زمین است. برای مثال در یخ‌های قطبی، مدت این تغییرات از ده تا چند میلیون سال تغییر می‌کند. به‌خصوص در کاربرد اخیر (در مقوله سیاست محیطی) اصطلاح «تغییر اقلیم» اغلب به تغییراتی که در اقلیم کنونی رخ می‌دهد گفته می‌شود. در برخی موارد، این عبارت با فرض رابطه علت و معلول بشری نیز به کار می‌رود؛ چنان‌که در کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل (UNFCCC) مورد استفاده قرار گرفت. UNFCCC اصطلاح «تغییرات اقلیمی» را برای تغییراتی به کار می‌برد که منشأ غیر انسانی دارند.

سد بزرگ مرجانی، مجموعه‌ای جادویی از زندگی و رنگ است که تمام علاقه‌مندان به سفرهایی زیردریایی که به استرالیا سفر می‌کنند، خواهان کشف آن هستند. این سد، مجموعه‌ی بسیار بزرگی از آبسنگ‌های مرجانی است که در دریای مرجان در خاور استرالیا و در اقیانوس آرام قرار گرفته‌اند. دیواره‌ی بزرگ مرجانی، بزرگ‌ترین مجموعه‌ی صخره‌های مرجانی در جهان و از جاذبه‌های گردشگری استرالیا است و یکی از نمادهای ایالت کوئینزلند به‌ شمار می‌آید. وسعت این صخره به گونه‌ای است که از فضای بیرونی زمین هم قابل مشاهده است. این سد همچنین بزرگ‌ترین اکوسیستم یکپارچه‌ی جهان است که توسط ارگانیسم‌های زنده ساخته‌ شده. میلیاردها موجود زنده که با نام پولیپ‌ مرجانی شناخته می‌شوند، از ساکنان این صخره هستند. این مجموعه در سال ۱۹۸۱ در فهرست میراث جهانی یونسکو یونسکو به ثبت رسید.

در سال ۲۰۱۲ اعلام شد شمار مرجان‌های دیواره‌ی بزرگ مرجانی بزرگ طی ۲۷ سال به نصف کاهش یافته ‌است. به گفته‌ی دانشمندان، دلیل کاهش شمار این صخره‌های دریایی، توفان‌های بسیار و افزایش جمعیت ستاره‌های دریایی است که غذای این مرجان‌ها را می‌مکند؛ بااین‌حال پژوهشگران معتقدند اگر بتوان ستاره‌های دریایی را کنترل کرد، این دیواره‌ی مرجانی نیز بازسازی خواهد شد. در سال ۲۰۱۶ اعلام شد ۳۰ درصد آب‌سنگ‌های این دیواره مرجانی سفید شده‌اند؛ این مقدار سفیدشدگی تا پیش از آن ثبت نشده نبود. در آغاز سال ۲۰۱۷ نیز ۲۰ درصد دیگر از آب‌ سنگ‌های این دیواره سفید شدند (مجموعاً نیمی از کل). بیم آن می‌رفت که این میزان سفیدشدگی، بیشتر شود. دلیل سفیدشدگی، گرمای آب، درخشندگی زیاد آفتاب، آلودگی اسیدی و شیمیایی آب و آثار ناشی از گردشگری هستند. در اکتبر ۲۰۲۰ اعلام شد روند نابودی و سفیدشدگی گسترده‌ی سد بزرگ مرجانی، همچنان ادامه دارد. پیش‌بینی می‌شود گرمای هوا، آلودگی اقیانوس‌ها و سفید شدن مرجان‌ها، به‌زودی تمام زندگی پر جنب‌و‌جوش دریایی را در این منطقه از بین ببرد.

بسیاری از تغییرات درونی سیستم‌های اقلیمی با تأخیر رخ می‌دهند؛ زیرا سیستم اقلیمی کره‌ی زمین بسیار بزرگ است و به‌کندی حرکت می‌کند و به ورودی‌ها با تأخیر پاسخ می‌دهد. برای مثال یک سال خشکسالی تنها سبب کاهش آرام سطح دریاچه‌ها یا خشک شدن حاشیه‌ی زمین‌های هموار می‌شود. در سال‌های بعدی این شرایط ممکن است به کاهش بارندگی و یک سال خشک‌تر دیگر منجر شود. وقتی که نقطه‌ی بحرانی بعد از x سال فرا می‌رسد، کل سیستم ممکن است به‌صورت دیگر تغییر کند و این حالت در هر صورت به توقف بارش منجر می‌شود. این نمونه از تغییر اقلیم سریع و برگشت‌پذیر است و به‌صورت تأخیری رخ می‌دهد.

یکی از نمادین‌ترین مکان‌های جهان، جنگل‌های بارانی آمازون است که مردم برای تماشای زیبایی آن به برزیل هجوم می‌آورند. در حال‌ حاضر جنگل زدایی تهدید بزرگی برای این چشم‌انداز طبیعی است و در نهایت به عاری شدن این منطقه از پوشش گیاهی و از بین رفتن تمام حیوانات وحشی که در آن زندگی ‌می‌کنند، منجر خواهد شد.

آمازون بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان است که در شمال آمریکای جنوبی قرار گرفته و بیشتر آن در خاک برزیل و پرو جای دارد. بیش از نیمی از تمامی جنگل‌های بارانی باقی‌مانده در جهان در آمازون قرار دارد. مساحت جنگل‌های آمازون ۵٫۵ میلیون کیلومتر مربع است که بین ۹ کشور تقسیم شده‌ است.  بخش برزیلی آمازون طی چهل سال گذشته (تا ۱۳۶۹ خورشیدی) بیش از ۱۸ درصد از جنگل‌های خود را از دست داده ‌است که مساحتی برابر با مساحت کالیفرنیا را در بر می‌گیرد. بریدن درخت‌ها برای چوب، گسترش کشت‌زارهای سویا و ایجاد دام‌داری باعث این جنگل‌زدایی‌ها بوده ‌است. جنگل‌های آمازون نقش بزرگی در تصفیه‌ی هوای زمین دارند و برای همین دولت برزیل در سال ۲۰۰۹ متعهد شد جلوی جنگل‌زدایی را در این کشور بگیرد. برزیلی‌ها متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۸۰ درصد از جنگل‌زدایی در کشورشان را به نسبت آنچه به‌طور متوسط بین ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۵ روی داده بود، کم کنند. با وجود اظهارات مقامات دولتی برزیل مبنی بر اقدام برای حفظ آمازون، سالانه به‌طور متوسط ۱۹,۴۰۰ کیلومتر مربع از آن جنگل برای چنین مصارفی نابود می‌شود.

بیش از سه دهه است که موضوع تغییر اقلیم در سطح بین‌المللی مطرح شده و تمامی مناطق جهان را درگیر مسائل و بحران‌های خود کرده است و معضلات و بحران‌های مرتبط با آن، آنقدر شدت یافته که بشر مجبور است خود را به طریقی با آن انطباق دهد. دانشمندان با مطالعه‌ی روند افزایش دمای زمین در سراسر جهان و پوسته‌ی زمین از سال ۱۹۰۰ میلادی به این نتیجه رسیدند که قطب شمال و مناطق مجاور استوا، نخستین مناطقی بوده‌اند که با افزایش گرمای جهانی زمین مواجه شدند. البته باید به این نکته اشاره کرد که کارشناسان، دمای قطب جنوب را در این مطالعه لحاظ نکرده بودند. بنابراین در نیمکره‌ی شمالی،‌ مناطق میانی عرض جغرافیایی شاهد بیشترین میزان افزایش دما بوده‌اند؛ درحالی‌که برخی نواحی جهان مانند مناطق حاره‌ای درواقع کاهش دما تجربه کرده‌اند.

قطب جنوب به‌عنوان چشم‌انداز طبیعی و سفید زیبایی شناخته می‌شود که بسیاری از ما آرزوی سفر به آن را در ذهن خود می‌پرورانیم. پیش‌بینی می‌شود افزایش دما باعث ذوب شدن یخ‌های قطب جنوب شود و در زیر آن منظره‌ای برهنه باقی گذارد. همچنین افزایش سطح دریا می‌تواند به محو کردن قطب جنوب منجر شود و در این صورت، حیواناتی که در آنجا ساکن هستند، راهی برای زنده ماندن نخواهند داشت.

یکی از مهم‌ترین عوامل گرم شدن کره‌ی زمین، افزایش گازهای گلخانه‌ای است که جهان را در آستانه یک فاجعه بزرگ انسانی و زیست‌محیطی قرار داده و دانشمندان عامل اصلی آن را انتشار گازهایی از جمله دی‌اکسید کربن حاصل از سوخت‌های فسیلی می‌دانند. افزایش دمای زمین موجب آب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح آب‌ها، ناپدید شدن برخی از شهرها به‌ویژه شهرهای ساحلی و جزایر، بروز و تشدید طوفان‌های دریایی، جاری شدن سیل، کاهش آب آشامیدنی و محصولات کشاورزی، تشدید فرسایش خاک، از بین رفتن برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری می‌شود و همچنین مهاجرت‌های زیست‌محیطی را در پی خواهد داشت. در حال ‌حاضر به‌طور فزاینده‌ای نظر عموم این است که در میان چالش‌های زیست‌محیطی، برای مقابله با بحران گرمایش زمین، ۱۸ ماه آینده اهمیت حیاتی دارند.

پارتِنون، نیایشگاهی باستانی در آکروپولیس آتن است که پریکلس آن را ۲۵۰۰ سال پیش بنا کرد. معبد پارتنون در بلندترین نقطه آکروپولیس به آتنا واقع شده‌ است. واژه‌ی پارتنون از پارتنوس یونانی به‌معنی باکره می‌آید. آتنا، گاه آتنای پارتنوس نیز گفته می‌شود. پارتنون که هنوز پابرجا است بین ۴۷۷ تا ۴۳۲ پیش از میلاد ساخته شد و مجسمه‌های آن را فیدیاس طراحی کرد. این معبد که یکی از نمادین‌ترین مکان‌های جهان است‌، پس از هزاران سال هنوز پابرجا است. پیش‌بینی می‌شود در آینده، انتشار کربن، گردشگری‌های مکرر و باران‌های اسیدی، عامل فروپاشی این ساختار باستانی شود.

سال گذشته پنل بین‌الدول برای تغییرات جوی (IPCC) گزارش داد برای اینکه درجه حرارت کره زمین در قرن جاری بیشتر از یک و نیم درجه سانتی‌گراد افزایش نیابد، باید تا سال ۲۰۳۰ تولید دی‌اکسید کربن ۴۵ درصد کاهش یابد؛ اما اکنون کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که برای این کاهش، باید تا قبل از پایان سال آینده میلادی، اقدامات قاطع سیاسی به عمل آید. یکی از بلندپایه‌ترین دانشمندان جهان در زمینه تغییرات اقلیمی، در یک سخنرانی در سال ۲۰۱۷ به‌وضوح هشدار داد که سال ۲۰۲۰ ضرب‌الاجل جلوگیری از گرمایش بیش از اندازه زمین است. هانس یوآخیم شلنهوبر، مؤسس انستیتوی تغییرات آب و هوایی پتسدام گفت: «حساب شرایط جوی کاملا روشن است: نمی‌توان (گرمایش) دنیا را در طول چند سال آینده درمان کرد؛ ولی در اثر غفلت ممکن است تا سال ۲۰۲۰ جراحت مهلکی به دنیا وارد شود.»

ونیز، یکی از رمانتیک‌ترین مکان‌های دنیا برای زوج‌های جوان است. این شهر به دلیل پذیرش بسیار زیاد گردشگر، در معرض خطر بالایی قرار دارد و در حال ‌حاضر به دلیل بازدیدهای بسیار، متحمل خسارت‌های زیادی شده است. پیش‌بینی می‌شود با افزایش سطح آب به دلیل تغییرات آب‌و هوایی، این شهر به‌زودی به‌طور کامل به زیر آب رود.

اینکه پایان سال ۲۰۲۰ آخرین شانس برای کنترل شرایط جوی است، روزبه‌روز بیشتر احساس می‌شود. شاهزاده چارلز، ولیعهد بریتانیا، سابق بر این طی سخنرانی در ضیافتی برای وزیران خارجه کشورهای مشترک‌المنافع، اعلام کرده بود که ۱۸ ماه آینده نشان خواهد داد توانایی بشر برای نگاه داشتن تغییرات اقلیمی در سطحی که بقای او را امکان‌پذیر سازد و نیز برگرداندن طبیعت به توازن لازم، تا چه اندازه است.

از دسامبر سال ۲۰۱۵ که موافقت‌نامه‌ی جهانی تغییرات اقلیمی در پاریس امضا شد، مذاکره‌کنندگان بیشتر وقت خود را صرف جر‌و‌بحث در‌باره‌ی قواعد و مقررات این موافقت‌نامه کرده‌اند. به موجب مفاد این موافقت‌نامه، کشورها قول داده‌اند تا پایان سال ۲۰۲۰ برنامه‌های خود برای کاهش تولید دی‌اکسید کربن را بهبود بخشند.

«سه خواهر» یک تشکیلات سنگی در نیو ساوت ویلز استرالیا است و یکی از شاخص‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نقاط کوهستان آبی و مشرف بر دره‌ی جمیسون محسوب می‌شود. قله‌های سنگی «سه خواهر» به ترتیب ارتفاعی برابر با ۹۲۲، ۹۱۸ و ۹۰۶ متر دارند و هرساله میلیون‌ها گردشگر از آن‌ها بازدید می‌کنند. ‏ این کوه‌ها، یکی از برترین جاذبه‌های گردشگری استرالیا هستند که تنها از سنگ‌های طبیعی زیبا و چشم‌اندازهای خارق‌العاده تشکیل شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود افزایش دما و آتش‌سوزی بوته‌ها مناظر طبیعی را در این منطقه تخریب کند و مناظری سوخته و عاری از فضای سبز به‌ جای بگذارد.

سال گذشته گزارشی در زمینه تغییرات جوی منتشر شد که در آن آمده بود برای اینکه افزایش دمای کره زمین کمتر از یک و نیم درجه سانتی‌گراد باشد، باید تولید دی‌اکسید کربن را تا سال ۲۰۲۰ پایین آورد. با توجه ‌به شرایط سال ۲۰۲۰، برنامه‌های کنونی به هیچ‌وجه کافی نیستند تا دمای هوا را به زیر آنچه سطح امن خوانده می‌شود، برسانند. در وضعیت کنونی می‌توان گفت تا سال ۲۱۰۰، افزایش دمای هوا ۳ درجه سانتی‌گراد خواهد بود نه یک و نیم درجه. ازآنجاکه مدت برنامه‌ریزی کشورها معمولا برای ۵ تا ۱۰ سال است، اگر قرار باشد برنامه ۴۵ درصد کاهش تولید دی‌اکسید‌کربن تا سال ۲۰۳۰ به نتیجه برسد، باید این برنامه‌ها تا پایان سال ۲۰۲۰ آماده شده باشد.

بر اساس داده‌های مطالعات دولتی، تغییرات آب و هوایی در ۴ دهه‌ی گذشته، شمار یخچال‌های طبیعیِ پرو را ۴۰ درصد کاهش داده واز سوی دیگر، به خلق صدها دریاچه کوهستانی جدید منجر شده است. یکی از معروف‌ترین یخچال‌های طبیعی جهان، یخچال طبیعی پاستوروری است که گردشگران پرو از زیبایی ساختار این یخچال متحیر می‌شوند. پیش‌بینی می‌شود یخچال‌های طبیعی به‌زودی ذوب شوند و چیزی جز سنگ از آن‌ها باقی نماند. کشور پرو، حدود دو هزار و هشتصد یخچال طبیعی در ۱۹ کوه برف‌گیر دارد. آب حاصل از این یخچال ها، منبع اصلی تأمین آب شرب مردم این کشور است. تغییرات آب و هوایی می‌تواند در سال‌های آینده، بحران کمبود آب را به مشکلات مردم فقیر این کشور اضافه کند.

انسان‌ها در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد تغییراتی جدی در گرمای کره زمین خواهند بود و زندگی بسیار متفاوتی تجربه خواهند کرد. انسان‌ها در طول هزاران سال ثابت کرده‌اند موجودات هوشمندی هستند و می‌توانند خود را با آب و هوای متغیر در نقاط مختلف کره زمین هماهنگ سازند؛ ولی تحقیقات جدید حاکی از آن است که آینده ازلحاظ تغییرات اقلیمی بسیار دشوارتر از شرایط کنونی است. اکنون جمعیت محدودی از انسان‌ها در سردترین و گرم‌ترین نقاط کره زمین زندگی می‌کنند؛ ولی احتمالاً در چند سال آینده میلیون‌ها نفر مجبور هستند در شرایطی سخت‌تر زندگی کنند. مطالعات جدید دانشمندان نشان می‌دهد دمای کره‌ی زمین تا پنجاه سال آینده به‌شدت گرم‌تر خواهد شد و بسیاری از مردم زندگی در شرایط آب و هوایی مانند صحرای آفریقا را تجربه می‌کنند.

استون‌هنج، یادمانی پیشاتاریخی در دشت سالزبری ویلتشر در جنوب انگلستان است. این اثر، بازمانده‌ی دوران نوسنگی و عصر برنز و شامل حلقه‌ای از سنگ‌افراشت‌های سارسنی است که به دور مجموعه‌ای نعل‌اسبی، مرکب از پنج سه‌سنگ سارسنیِ برش‌خورده، قرار گرفته‌اند. استون هنج، یکی از مرموزترین مکان‌های دیدنی جهان محسوب می‌شود و در لیست بسیاری از مسافران قرار دارد. این مکان عظیم شگفت‌انگیز ممکن است توسط خال‌ها که باعث فرسایش خاک در سطح زمین می‌شوند از بین برود. جمعیت خال‌ها به‌صورت روزانه و به دلیل افزایش دما افزایش می یابد. خال‌ها پستانداران کوچکی هستند که در زیر زمین زندگی می‌کنند.

گروهی از دانشمندان دانشگاه نانجینگ کشور چین پس از بررسی زندگی ۶ هزارساله انسان در نقاط مختلف سیاره زمین به این نتیجه رسیده‌اند که اکثر جمعیت کره زمین تاکنون در آب و هوایی با میانگین ۱۵ درجه سانتی‌گراد زندگی کرده‌اند. اما تا پنجاه سال دیگر میانگین دمای سیاره خاکی به‌شدت تغییر خواهد کرد و به ۲۹ درجه سانتی‌گراد خواهد ‌رسید؛ یعنی در شدیدترین حالت بیش از ۳,۵ میلیارد نفر در آب و هوایی مانند منطقه صحرای آفریقا زندگی خواهند کرد.

انسان‌های کنونی که در مناطق بسیار گرم مانند صحرای آفریقا زندگی می‌کنند، خود را با میانگین دمای ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد هماهنگ و بدون آسیب جدی بدنی عمر خود را سپری می‌کنند. البته این هماهنگی تنها در عرض یک سال یا دو سال اتفاق نیفتاده است و ساکنان این منطقه طی صدها سال به این توانایی بدنی رسیده‌اند؛ اما اگر در مدت کوتاهی دمای کره زمین افزایش یابد، آیا انسان‌ها باز هم قادر به مقاومت و هماهنگ‌سازی خود با شرایط محیطی جدید خواهند بود؟ آتش‌سوزی، استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی و تولید آلودگی از مهم‌ترین عوامل گرمایش کره زمین است. این عوامل نه‌تنها زندگی انسان، بلکه زندگی تمام موجودات زنده در کره زمین را به خطر انداخته است. امروزه ۷۵ درصد از غذای مردم از ۱۲ نوع گیاه و ۵ گونه جانوری تأمین می‌شود.

مومبای با نام سابق بمبئی، پایتخت ایالت ماهاراشترا و از مهم‌ترین شهرهای کشور هند است. بمبئی در زبان هندی به‌معنای ساحل خوب است. این نام را استعمارگران پرتغالی بر این شهر نهادند. در سال ۱۹۹۶ نام این شهر به «مومبای» تغییر یافت که نام یکی از ایزدبانوان هندی است. اما در خارج از هند، این بندر بزرگ همچنان به بمبئی معروف است. این شهر که یکی از محبوب‌ترین شهرهای هندوستان برای بازدیدکنندگان خارجی است، از نظر فرهنگی پر از مکان‌های جالب برای گشت‌وگذار است. بااین‌حال ازدیاد جمعیت در بمبئی و افزایش شمار گردشگران در این شهر، منجر به ازدحام جمعیت و شرایط بد زندگی خواهد شد؛ زیرا ممکن است به‌زودی تمام فضای آزاد این شهر برای ساختن خانه‌های بی‌کیفیت اشغال شود.

کشاورزان در مناطق نامساعد برای کشت محصولات زراعی به محل‌های خوش‌آب‌وهواتر و معتدل‌تر می‌روند. متأسفانه بی‌توجهی مردم به حفاظت از محیط‌زیست سبب شده است مناطقی که ‌اکنون برای کشاورزی مناسب هستند به‌تدریج شرایط آیده‌آل خود را از دست بدهند. با ادامه‌ی چنین روندی در سال‌های آینده انسان زندگی بسیار سختی تجربه خواهد کرد و کشاورزان در کشورهای گوناگون نمی‌توانند غذای مورد نیاز جمعیت شهر یا محل سکونت خود را تأمین کنند؛ در همین راستا، یکی از بحران‌های آینده بحران جهانی غذا است. بررسی‌های دقیق علمی نشان می‌دهد تنها ۲ درجه افزایش دما در مقیاس کلی کره زمین می‌تواند فاجعه‌های جبران‌ناپذیری به بار آورد. قطعاً با بالا رفتن دمای کره زمین منابع آب شیرین به‌سرعت کاهش خواهد یافت و مردم علاوه بر بحران جهانی غذا با بحران آب هم دست به گریبان خواهند شد.

شواهد حاکی از این است که اگر همین حالا برای مقابله با گرمایش کره زمین اقدام کنیم بسیار دیر شده است و قطعاً تا پنجاه سال آینده، شاهد خشکسالی‌های عظیم‌تری خواهیم بود؛ ولی نباید فراموش کرد برای نجات کره زمین هنوز  فرصت وجود دارد. تقریبا تمام تحقیقات علمی نشان داده‌‍اند استفاده از انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشید، باد و دریا به‌جای منابع انرژی فسیلی می‌تواند تأثیر زیادی روی کاهش میزان آلودگی موجود در کره زمین داشته باشد. مثال ساده‌ای که این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا و کمتر شدن استفاده مردم از وسایل نقلیه شاهد آن بودیم، بهتر شدن وضعیت آلودگی هوا در مناطقی از زمین بود که سال‌های زیادی با این مشکل درگیر بودند.

آبشار ویکتوریا آبشاری طبیعی در جنوب قاره آفریقا است که روی رودخانه زامبزی و بر خط مرزی زامبیا و زیمبابوه قرار گرفته است. این آبشار یکی از دیدنی‌ترین اماکن گردشگری جهان است. سال ۲۰۱۹ پیش‌بینی شد با افزایش دما و خشکسالی، این آبشار نیز برای همیشه خشک شود.

شاید مردم مناطق مختلف کره زمین نتوانند خود را به‌سرعت با شرایط آب و هوای گرم و خشک هماهنگ سازند؛ اما اگر تدابیر مناسبی برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد زمین اندیشیده شود، قطعاً میزان خسارت‌های جانی و مالی کاهش خواهد یافت. به این ترتیب بیش از ۳,۵ میلیارد نفر از جمعیت جهان که در گزارش‌های جدید ملزم به زندگی در دمایی برابر با گرمای صحرای آفریقا هستند، با این روند دیگر چندان شرایط حادی تجربه نخواهند کرد.

فناوری در دهه‌های اخیر با سرعتی باورنکردنی پیشرفت کرده است؛ ولی هنوز در مناطق زیادی از دنیا و به‌خصوص کشورهایی که با مشکلات مالی فراوان درگیر هستند، کشاورزان به دلیل کمبود منابع آب به‌صورت دیم محصولات خود را پرورش می‌دهند. این نوع کشاورزی تماما وابسته به میزان بارندگی سالیانه است و اگر باران نبارد عملا محصولی به بار نخواهد آمد. حتی اگر باران به اندازه کافی ببارد، به دلیل بالا رفتن دمای هوا، بهره‌وری کارگران و کشاورزانی که روی زمین‌های زراعی فعالیت می‌کنند کاهش می‌یابد و نمی‌توانند مانند شرایط عادی ساعت‌ها کار کنند.

دولت‌ها باید درکنار مردم، تلاش جهانی برای مقابله با گرمایش کره زمین را آغاز و زمین را برای آیندگان حفظ کنند. شاید مسیر زندگی ما تا سال آینده چنان روی زمین تأثیر بگذارد که دیگر به‌سختی بتوان از هر روز عمر لذت برد. به همین دلیل اگر تغییر رویه‌ی کلی در سیاست‌های زیست‌محیطی در سطح جهانی اتفاق بیفتند، احتمالاً دنیایی بدون بحران‌های اساسی در پیش روی همه مردم قرار خواهد داشت.