مقایسه Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200؛ مدیاتک در نسل جدید مچ کوالکام را می‌خواباند؟

کوالکام و مدیاتک دو مورد از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سیستم-روی-چیپ (SoC) برای گوشی‌های اندرویدی هستند و سال‌ها سابقه‌‌ی تولید تراشه دارند. تقریباً تمامی شرکت‌های گوشی‌ساز، از سامسونگ و شیائومی گرفته تا اوپو و موتورولا، دستگاه‌های خود را با تراشه‌های کوالکام و مدیاتک تولید می‌کنند.

تا چند سال پیش، کمتر کسی مدیاتک را جدی می‌گرفت، اما این شرکت تایوانی تراشه‌هایش را نسل‌به‌نسل ارتقاء داده و در سال ۲۰۲۲ توانسته است رقابت با کوالکام را جدی‌تر از همیشه دنبال کند. مدیاتک با تراشه‌ی Dimensity 9000 دربرابر Snapdragon 8 Gen 1 شکست خورد، اما فاصله‌ی خود را با کوالکام به کمترین حد رساند.

براساس آنچه Android Authority می‌نویسد، کوالکام و مدیاتک جدیدترین پردازنده‌های رده‌بالای خود را که قرار است در گوشی‌های پرچم‌دار سال ۲۰۲۳ استفاده شوند، رونمایی کرده‌اند. سال آینده به دفعات نام Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 را خواهید شنید. در فاصله‌ی باقی‌مانده تا عرضه‌ی اولین گوشی‌های رده‌بالای نسل جدید، بهتر است نگاهی دقیق به تراشه‌های کوالکام و مدیاتک بیاندازیم.

واحد پردازش مرکزی (CPU) اصلی‌ترین بخش سیستم-روی-چیپ گوشی‌های هوشمند است و قلب تپنده‌ی دستگاه محسوب می‌شود. Snapdragon 8 Gen 2 در واحد CPU تنوع بالایی از هسته‌ها را استفاده می‌کند. CPU این تراشه همچنان هشت هسته‌ای است، اما چینش‌ کلاسترها به شکل غیرمنتظره‌ای تغییر کرده است. این واحد CPU یک هسته‌ی پرقدرت اصلی دارد که از نوع Cortex-X3 است. دو هسته‌ی Cortex-A715 و دو هسته‌ی Cortex-A710 کلاستر میانی را تشکیل می‌دهند و در نهایت سه هسته‌ی Cortex-A510 کلاستر کم‌مصرف هستند.

کوالکام فعلاً به کش سیستمی اشاره نکرده اما می‌گوید Snapdragon 8 Gen 2 یک مگابایت کش L2 (احتمالاً روی هسته‌ی Cortex-X3) و هشت مگابایت کش L3 اشتراکی دارد.

فعلاً مشخص نیست که کوالکام در کلاستر کم‌مصرف CPU سراغ رویکرد هسته‌های ادغام‌شده می‌رود یا نه. آرم، معماری مورد استفاده‌ی کوالکام، راهکاری برای ادغام هسته‌ها دارد. این راهکار به یک جفت هسته‌ی Cortex-A510 امکان می‌دهد منابعی مثل کش L2 و موتور SIMD را به اشتراک بگذارند. درنتیجه‌ی استفاده از چنین سیستمی عملکرد هسته‌ها به مقدار ناچیزی افت می‌کند، اما در نهایت فضای کمتری اشغال می‌شود. اگر کوالکام واقعاً سراغ راهکار هسته‌های ادغام‌شده برود، در هر صورت یکی از سه هسته‌ی کم‌مصرف CPU به‌طور مستقل فعالیت خواهد کرد.

در همین حین پردازنده‌ی Dimensity 9200 مدیاتک رویکرد مرسوم‌تری در واحد CPU دارد. CPU این سیستم-روی-چیپ از نوع هشت هسته‌ای است و از یک هسته‌ی اصلی Cortex-X3 استفاده می‌کند. این واحد CPU سه هسته‌ی میانی Cortex-A715 و چهار هسته‌ی کم‌مصرف Cortex-A510 نیز دارد.

مدیاتک می‌گوید چهار هسته‌ی کم‌مصرف مبتنی‌بر راهکار ادغام هسته‌ها هستند و از این حیث با هسته‌های کم‌مصرف تراشه‌ی Dimensity 9000 که به‌‌طور مستقل فعالیت می‌کردند،‌ فرق دارند. تراشه‌ی نسل جدید مدیاتک مشابه نسل قبل هشت مگابایت کش L3 و ۶ مگابایت کش سیستمی دارد.

مدیاتک می‌گوید Dimensity 9200 از اپلیکیشن‌های ۳۲ بیتی پشتیبانی می‌کند، اما نحوه‌ی پشتیبانی آن با پردازنده‌ی جدید کوالکام متفاوت است. همان‌طورکه بالاتر اشاره کردیم، در واحد CPU تراشه‌ی Snapdragon 8 Gen 2 افزون‌بر سه هسته‌ی کم‌مصرف، دو هسته‌ی میانی Cortex-A710 نیز از اپلیکیشن‌های ۳۲ بیتی پشتیبانی می‌کنند، اما در واحد CPU تراشه‌ی Dimensity 9200، اپلیکیشن‌های ۳۲ بیتی صرفاً تحت پشتیبانی چهار هسته‌ی کم‌مصرف هستند.

از لحاظ تئوری چنین تفاوتی باعث می‌شود تراشه‌ی کوالکام - حداقل روی کاغذ - برای اجرای اپلیکیشن‌های ۳۲ بیتی بهتر باشد. قدرت اضافی ناشی از هسته‌های Cortex-A710 باعث می‌شود اپلیکیشن‌های قدیمی با سرعت بالاتری باز شوند و واکنش‌گراتر باشند، حتی اپلیکیشن‌هایی که بسیار سبک و ساده‌اند.

با همه‌ی این‌ها فراموش نکنید پشتیبانی از اپلیکیشن ۳۲ بیتی اهمیت خیلی زیادی برای کاربران امروزی ندارد. گوگل از چند سال پیش تمامی توسعه‌دهندگان را مجبور کرده است که سراغ معماری ۶۴ بیتی بروند. تمامی اپلیکیشن‌های مهمی که امروز در گوشی خود دارید، از نوع ۶۴ بیتی‌اند.

نباید فراموش کنیم که هسته‌ی اصلی Cortex-X3 در پردازنده‌ی Snapdragon 8 Gen 2 فرکانس بالاتری دارد. بر همین اساس پیش‌بینی می‌کنیم این تراشه در عملکرد تک هسته‌ای کمی قوی‌تر از تراشه‌ی مدیاتک عمل کند (البته عملکرد در این بخش به معیارهایی مثل ظرفیت حافظه‌ی کش نیز ارتباط دارد).

پردازنده‌ی Dimensity 9200 مدیاتک از نسخه‌ی جدید لیتوگرافی چهار نانومتری شرکت TSMC (یعنی N4P) استفاده می‌کند. کوالکام به نوع دقیق لیتوگرافی Snapdragon 8 Gen 2 اشاره نکرده، اما فرض ما این است که پرچم‌دار جدید کوالکام از نسخه‌ی N4 استفاده می‌کند. این نسخه، قدیمی‌تر از N4P است. TSMC در وب‌سایت رسمی خود می‌گوید تراشه‌های مبتنی‌بر N4P درمقایسه‌با تراشه‌های مبتنی‌بر N4 تا ۶ درصد بهره‌وری بهتری دارند.

مدیاتک می‌گوید تراشه‌ی پرچم‌دار جدیدش ۱۰ درصد بهتر از نسل قبل حرارت را پخش می‌کند. با این اوصاف انتظار داریم عملکرد باثبات تراشه‌ی Dimensity 9200 برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد. عملکرد باثبات در دنیای پردازنده‌ها موضوع مهمی است. پردازنده‌های امروزی پس از داغ شدن قدرت خود را محدود می‌کنند تا گرما مهار شود.

تراشه‌ی Snapdragon 8 Gen 2 مجهز به واحد گرافیکی مجتمع Adreno 740 است (کوالکام به‌طور رسمی به این نام اشاره نکرده و صرفاً گفته Snapdragon 8 Gen 2 از مدل جدید Adreno استفاده می‌کند). واحد Adreno 740 نسبت‌به نسل قبل ۲۵ درصد قدرت بیشتر دارد و در صورت استفاد‌ه‌ی بازی‌ها از رابط Vulkan 1.3، تفاوت عملکرد به ۳۰ درصد می‌رسد. کوالکام می‌گوید میزان مصرف انرژی Adreno 740 تا ۴۵ درصد کمتر از قبل شده است.

با همه‌ی این‌ها بزرگ‌ترین تغییر Adreno 740 پشتیبانی سخت‌افزاری از فناوری رهگیری پرتو (Ray Tracing) است. رهگیری پرتو تکنیکی رندرینگ است که رفتار نور را به هنگام برخورد به اشیاء مختلف، به‌صورت بلادرنگ در صحنه مدل‌سازی می‌کند. پشتیبانی سخت‌افزاری از رهگیری پرتو باعث می‌شود سایه‌ها و بازتاب نور در بازی‌های موبایلی واقع‌گرایانه‌تر شوند.

مدیاتک در سیستم-روی-چیپ پرچم‌دار جدیدش از واحد گرافیکی Immortalis-G715 (با ۱۱ هسته‌ی سایه‌زن) استفاده می‌کند. این واحد گرافیکی نیز به‌طور سخت‌افزاری از رهگیری پرتو پشتیبانی می‌کند. مدیاتک می‌گوید به‌لطف واحد گرافیکی جدید، عملکرد Dimensity 9200 در بنچمارک Manhattan 3.0 تا ۳۲ درصد بهتر از نسل قبل است. مدیاتک همچنین ادعا می‌کند که پردازنده‌ی گرافیکی Immortalis-G715 درمقایسه‌با پردازنده‌ی گرافیکی استفاده‌شده در Dimensity 9000، وظایف مشابه را با مصرف ۴۱ درصد انرژی کمتر پردازش می‌کند. واحد گرافیکی Immortalis-G715 نیز از رابط Vulkan 1.3 و سایه‌زنی با نرخ متغیر (VRR) پشتیبانی می‌کند و از این حیث مشابه واحد گرافیکی پردازنده‌ی جدید کوالکام است.

می‌دانیم که سال آینده شماری از بازی‌های موبایلی جدید با پشتیبانی از رهگیری پرتو منتشر می‌شوند، اما سؤال این‌جا است که کدام تراشه بهتر از دیگری توانایی نمایش جلوه‌های رهگیری پرتو را دارد؟ کوالکام می‌گوید واحد گرافیکی تراشه‌ی جدیدش مجهز به فناوری پیشرفته‌تر BVH است. این فناوری در پردازنده‌ی گرافیکی Immortalis-G715 حضور ندارد. منطقی است اگر انتظار داشته باشیم که تراشه‌ی جدید کوالکام در زمینه‌ی رهگیری پرتو بهتر عمل کند.

سؤال دیگر این است که به‌طور کلی، واحد گرافیکی Snapdragon 8 Gen 2 بهتر است یا Dimensity 9200؟ با در نظر گرفتن سناریوهای مختلفی که کوالکام و مدیاتک برای پردازنده‌هایشان تعریف کرده‌اند، سخت است بخواهیم واحد گرافیکی تراشه‌های نسل جدید را به‌طور جزءبه‌جزء مقایسه کنیم.

پردازنده‌های خانواده‌ی Snapdragon 8 Gen 1 از لحاظ عملکرد گرافیکی بسیار بهتر از Dimensity 9000 ظاهر شدند و اگر چنین شرایطی در نسل جدید نیز پابرجا باشد، متعجب نخواهیم شد. فعلاً براساس آنچه از داده‌های رسمی متوجه می‌شویم، Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 پیشرفت‌های محسوسی نسبت‌به نسل قبل تجربه کرده‌اند.

نکته‌ی مهم دیگر این است که واحدهای گرافیکی Adreno کوالکام سال‌ها عملکرد بهتری نسبت‌به سایر واحدهای گرافیکی تراشه‌های اندرویدی داشته‌اند. بسیاری از توسعه‌دهندگان، اپلیکیشن‌ها و بازی‌های خود را به‌طور ویژه برای Adreno توسعه می‌دهند. این عامل نیز می‌تواند روی رقابت تراشه‌های جدید کوالکام و مدیاتک در سال ۲۰۲۳ اثر بگذارد.

کوالکام در تراشه‌های سری اسنپدراگون از پردازنده‌ی سیگنال دیجیتال (DSP) مستقلی به نام Hexagon استفاده می‌کند. این شرکت می‌گوید تراشه‌ی Hexagon نسل جدید که در Snapdragon 8 Gen 2 حضور دارد بهبودهای نسبتاً کوچک ولی پر اهمیتی به خود دیده است.

Hexagon که بر فناوری یادگیری ماشین اتکا می‌کند برخلاف نسل قبل دارای سیستمی مجزا برای تحویل انرژی است و استفاده از همین سیستم باعث می‌شود وابستگی Hexagon به قطعات دیگری مثل GPU از بین برود و مصرف انرژی کاهش یابد. به موجب بهره‌گیری از سیستم مستقل تحویل انرژی، پردازش‌های یادگیری ماشین به شیوه‌ی بهینه‌تری انجام می‌گیرد. کوالکام می‌گوید عملکرد Hexagon جدید به ازای هر وات توان در برخی از سناریوها تا ۶۰ درصد پیشرفت می‌کند. Hexagon نسل جدید از INT4 پشتیبانی می‌کند و شتاب‌دهنده‌ی Tensor آن دو برابر قوی‌تر از نسل قبل شده است.

تراشه‌ی Dimensity 9200 از INT4 پشتیبانی نمی‌کند، اما در زمینه‌ی پردازش‌های هوش مصنوعی پیشرفت کرده است. پردازنده‌ی هوش مصنوعی APU 690 در Dimensity 9200 به‌میزان ۱۸ درصد فرکانس بالاتر و ۳۰ درصد مصرف انرژی کمتر نسبت‌به نسل قبل دارد. مدیاتک می‌گوید مصرف انرژی این پردازنده به هنگام کاهش نویز و ارتقاء وضوح تصویر به‌ترتیب ۲۵ درصد و ۴۵ درصد کمتر از نسل قبل شده است.

در همین حین مدیاتک به نوعی یکپارچگی بین واحد APU 690 و واحد ISP اشاره می‌کند (این شرکت به هنگام معرفی تراشه‌ی جدیدش، به صراحت از عبارت APU+ISP استفاده کرد). به‌لطف این سیستم، در تراشه‌ی مدیاتک نیز داده‌های تصویر مستقیماً از حسگر دوربین به واحد APU منتقل می‌شوند.

گوشی‌های هوشمندی که از پردازنده‌های Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 استفاده کنند، بهتر از هر زمان دیگری کیفیت عکس‌ها و ویدیوها را با بهره‌گیری از هوش مصنوعی بهبود خواهند داد.

هر دو پردازنده‌ی پرچم‌دار جدید دنیای اندروید از لحاظ دوربین‌های تحت پشتیبانی تغییر چندانی با نسل قبل نکرده‌اند. به‌طور دقیق‌تر، حداکثر وضوح دوربین در هر دو تراشه کاملاً مثل نسل قبل است، اما نباید فراموش کنیم که وضوح همه‌چیز نیست. خوشبختانه Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 در برخی از زمینه‌ها پیشرفته‌تر از نسل قبل شده‌اند.

پردازنده‌ی Snapdragon 8 Gen 2 همچنان در بهترین حالت از شات یگانه‌ی ۲۰۰ مگاپیکسلی (یا ۱۰۸ مگاپیکسل با تأخیر شاتر صفر)، دوربین دوگانه‌ی ۳۶+۶۴ مگاپیکسلی یا دوربین سه‌گانه‌ی ۳۶ مگاپیکسلی پشتیبانی می‌کند. این پردازنده همچنین توانایی پشتیبانی از 8K HDR را دارد. پرچم‌دار جدید کوالکام از موتور بهبودیافته‌ای برای ایجاد جلوه‌ی بوکه روی تصاویر استفاده می‌کند و ازطریق قابلیت Pro Sight ویدیوهایی با کیفیت بالاتر می‌گیرد. Pro Sight همچنین باعث می‌شود ویرایش محتوای ویدیویی بهینه‌تر از قبل باشد.

در همین حین پردازنده‌ی Dimensity 9200 مدیاتک همچون نسل قبل توانایی پشتیبانی از دوربینی با وضوح ۳۲۰ مگاپیکسل دارد. این پردازنده نیز در صورت صفر بودن تأخیر شاتر، از دوربین ۱۰۸ مگاپیکسلی و فیلم‌برداری 8K با نرخ ۳۰ فریم‌برثانیه (به‌جای نرخ ۲۴fps) پشتیبانی می‌کند.

تراشه‌ی جدید مدیاتک توانایی پشتیبانی از دوربین RGBW را دارد و در دوربین‌های فوق عریض، انحراف رنگی را اصلاح می‌کند. Dimensity 9200 مجهز به فناوری AI Dual-Stream Shutter برای کاهش تاری تصاویر است و می‌تواند به شیوه‌ی سخت‌افزاری اشیاء موجود در صحنه‌ها را تشخیص دهد.

دو تراشه‌ی Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 در برخی زمینه‌ها نظیر پشتیبانی از Bluetooth 5.3 و Wi-Fi 7 و رم LPDDR5X و حافظه‌ی ذخیره‌سازی UFS 4.0 و دی‌کد AV1 به هم شباهت‌ دارند. رقبای کوالکام از چند نسل قبل پشتیبانی از دی‌کد AV1 را ارائه داده‌اند و Snapdragon 8 Gen 2 اولین تراشه‌ی کوالکام است که از چنین مشخصه‌ای بهره می‌برد.

تراشه‌ی جدید کوالکام از فناوری صدای فراگیر مبتنی‌بر حرکات سر، بهبود جلوه‌های گیمینگ مثل تاری حرکت (موشن بلور)، سیم‌کارت دوگانه‌ی 5G و دوربینِ همیشه‌فعال پشتیبانی می‌کند. به‌لطف پشتیبانی از دوربین همیشه‌فعال، گوشی می‌تواند به محض تشخیص چهره‌ی فردی دیگر، نوتیفیکیشن‌ها را پنهان کند.

Dimensity 9200 نیز یک‌سری قابلیت‌های اضافی دارد. این تراشه از سیم‌کارت دوگانه‌ی 5G، بهبود کیفیت تصویر با هوش مصنوعی، نسخه‌ی موج میلی‌متری شبکه‌ی 5G (برای اولین‌بار در تاریخ تراشه‌های دایمنسیتی) و نرخ نوسازی ۱۴۴ هرتز در وضوح +QHD (مثل تراشه‌ی جدید کوالکام) پشتیبانی می‌کند.

با در نظر گرفتن این‌که هنوز هیچ گوشی هوشمندی با Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 روانه‌ی بازار نشده،‌ سخت است بخواهیم از همین حالا برنده‌ی رقابت بین این دو تراشه‌ی رده‌بالا را اعلام کنیم. بااین‌حال حدس می‌زنیم که در بنچمارک‌های CPU، تراشه‌ی جدید کوالکام حرف اول را بزند. به‌لطف تقویت کلاستر میانی CPU در Snapdragon 8 Gen 2، این تراشه در پردازش‌های چند هسته‌ای عملکرد بسیار خوبی از خود نشان خواهد داد. مقایسه‌ی عملکرد گرافیکی Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 کمی دشوارتر است، اما در این زمینه نیز پیش‌بینی می‌کنیم تراشه‌ی پرچم‌دار کوالکام قوی‌تر باشد، خصوصاً در پردازش‌های مبتنی‌بر رهگیری پرتو.

موضوعی که ذهن ما را درگیر می‌کند، میزان مصرف انرژی و مدت‌زمان ارائه‌ی عملکرد باثبات از سوی Snapdragon 8 Gen 2 و Dimensity 9200 است. تصمیم کوالکام برای استفاده از یک هسته‌ی میانی بیشتر و همچنین بهره‌گیری از هسته‌ی اصلی Cortex-X3 با فرکانس بالاتر نشان می‌دهد این شرکت قدرت پردازشی را در اولویت بالاتری نسبت‌به مصرف انرژی و عملکرد باثبات قرار داده است.

از طرفی دیگر مدیاتک سراغ لیتوگرافی جدیدتری رفته، از هسته‌های کم‌مصرف بیشتری استفاده کرده و هسته‌ی اصلی واحد CPU را با فرکانس پایین‌تری در تراشه جای داده است. مدیاتک همچنین از تمرکز ویژه روی سیستم پخش گرما در پردازنده خبر می‌دهد. به‌نظر می‌رسد مدیاتک برخلاف کوالکام به بهره‌وری پردازنده توجه بیشتری نشان داده است.

اگر بر سر دو راهی تهیه‌ی گوشی مجهز به Snapdragon 8 Gen 2 یا Dimensity 9200 قرار گرفتید، به احتمال زیاد پردازنده‌ی کوالکام انتخاب اول شما است. مدیاتک به دلیل سال‌ها تمرکز روی بازار میان‌رده و پایین‌رده، وجهه‌ی خوبی در بین کاربران (خصوصاً ایرانی‌ها) ندارد. مدیاتک قول داده گوشی‌های مجهز به Dimensity 9200 به‌شکل گسترده‌تری نسبت‌به گوشی‌های Dimensity 9000 عرضه شوند، به همین دلیل توصیه می‌کنیم اگر این گوشی‌ها وارد بازار ایران شدند، نیم‌نگاهی به آن‌ها داشته باشید.