رقبای گوگل از مزایده فهرست موتور جست‌وجوی پیش‌فرض اندروید خارج می‌شوند

گوگل چندی پیش اعلام کرد که موتورهای جست‌وجو برای قرارگیری در فهرست انتخاب موتور پیش‌فرض در اندروید باید در مزایده‌ای شرکت کرده و هزینه‌ای برای آن پرداخت کنند. در همان زمان شرکت‌های متعدد به تصمیم غول موتور جست‌وجو اعتراض کردند و اکنون برخی از آن‌ها به‌صورت رسمی از شرکت در مزایده انصراف داده‌اند. موتور جست‌وجوی Ecosia که با ادعای تمرکز بر اخلاق و حریم خصوصی فعالیت می‌کند، به‌عنوان اولین موتور مهم از شرکت در مزایده انصراف داد.

موتور جست‌وجوی اکوزیا در آلمان فعالیت می‌کند و سهم عمده‌ی درآمد خود را مدیون درخت‌کاری است. آن‌ها در بیانیه‌ای رسمی مزایده‌ی گوگل را «توهینی به کمیسیون اروپا و اصول کیفیت در برابر قانون» عنوان می‌کنند. به‌علاوه برنامه‌ی گوگل، عاملی در مسیر کاهش انتخاب‌های پیش روی کاربران بیان شد. در بخش دیگری از بیانیه‌ی اکوزیا به این نکته اشاره می‌شود که موتورهای جست‌وجوی اختصاصی (مثلا آن‌هایی که با تمرکز روی حریم خصوصی یا مبارزه با آلودگی‌های زیست‌محیطی فعالیت می‌کنند) شانس زیادی برای پیروزی در مزایده ندارند.

اکوزیا در بخشی از بیانیه نوشت:

موتورهای جست‌وجوی جایگزین که روی حریم خصوصی یا کاربردهای خاص متمرکز هستند، شانس زیادی برای پیروزی در این مزایده ندارند. همکارانی که متمرکز بر درآمدزایی فعالیت می‌کنند و بسیاری از آن‌ها نیز درآمدزایی بالایی از طریق تبلیغات گوگل دارند، موقعیت خوبی در مزایده خواهند داشت. به‌ بیان دیگر رقبایی که فعالیت‌های مبتنی بر هدف مشخص (و نه لزوما درآمد) دارند، به‌راحتی از فرایند مزایده حذف می‌شوند.

رسانه‌ها برای پاسخگویی گوگل پیرامون اتهام‌های مطرح‌شده تماسی با شرکت داشتند که هیچ اظهارنظر مشخصی دریافت نکردند. آخرین خبری که از غول موتور جست‌وجو پیرامون موضوع مزایده به گوش رسید، برنامه‌ی آن‌ها مبنی بر اضافه کردن منوی انتخاب موتوی جست‌وجوی پیش‌فرض بود. گوگل در ماه اوت اعلام کرد که با اجرای مزایده، سه موتور جست‌وجو را برای قرارگیری در فهرست پیش‌فرض و در کنار خود، انتخاب می‌کند. موتورهایی که در مزایده پیروز شوند، در زمان راه‌اندازی دستگاه اندرویدی جدید یا بازیابی کارخانه‌‌ای دستگاه‌های موجود، باید از فهرست مذکور، سرویسی را برای جست‌وجوی پیش‌فرض انتهاب کنند. سرویس مورد نظر در جست‌وجوهای اصلی دستگاه اندرویدی و همچنین کروم (در صورت نصب) استفاده خواهد شد.

جریمه‌ی قانونی

اتحادیه‌ی اروپا طبق قانون ضد انحصار چندی پیش گوگل را محکوم به پرداخت پنج میلیارد دلار جریمه کرد؛ جریمه‌ای که به‌خاطر روش‌های کاری شرکت در گنجاندن سرویس‌ها در اندروید تصویب شد. اتحادیه به این نتیجه رسید که شیوه‌ی عملکردی گوگل در اجبار تولیدکننده‌ها به نصب اپلیکیشن‌های اختصاصی، غیرقانونی است. درواقع گوگل تولیدکننده‌ها را ملزم می‌کرد تا برای دسترسی به خدماتی خاص، حتما برخی برنامه‌های شرکت را نصب کنند.

گوگل در پاسخ به پرونده‌ی بالا که هنوز هم در جریان است، ابتدا تغییراتی اساسی را در مدل مجوزدهی اندروید در اروپا اعلام کرد. به‌علاوه آن‌ها از ابتدای سال جاری میلادی موتورها و مرورگرهای جایگزین را به کاربران اندروید پیشنهاد می‌کنند. البته باز هم کروم و سرویس جست‌وجوی اختصاصی گوگل به‌عنوان پیش‌فرض فعال هستند.

پاسخ و واکنش اکوزیا به مزایده‌ی گوگل آن‌چنان دور از انتظار نبود. کریستین کرول این موتور جست‌وجو را سال ۲۰۰۹ در برلین تأسیس کرد. او پس از اعلام خبر مزایده در دوم اوت واکنش شدیدی نشان داد:

خبر جدید واقعا نگران‌کننده و عجیب است. اکوزیا موتور جست‌وجویی غیرانتفاعی محسوب می‌شود که از درآمد خود برای کاشتن درخت در مناطق تحت تأثیر جنگل‌زدایی یا بیابان‌زایی استفاده می‌کند. ما درآمد خود را در رقابت‌هایی همچون مزایده و موارد مشابه خرج نمی‌کنیم. اگر ما در مزایده وارد شویم و برای قرار گرفتن در فهرست پیشنهاد موتور جست‌وجو به گوگل هزینه‌ای پرداخت کنیم، گویی هزینه‌ی کاشت میلیون‌ها درخت و ایجاد جنگل را در کاربردی غیرمرتبط وارد کرده‌ایم.

مزایده‌ی مبتنی بر پرداخت هزینه که درنهایت به چهار گزینه در فهرست انتخاب می‌انجامد، یعنی مصرف‌کننده‌ها همه‌ی گزینه‌های لازم را برای انتخاب در اختیار نخواهند داشت. به‌علاوه گوگل به بهانه‌ی رقابت باز هم سود کسب خواهد کرد. ما از تنظیم‌گران قانونی درخواست داریم تا رویکردی شفاف‌تر در قبال گوگل، ما و دیگر فعالان داشته باشند تا بهترین سیستم به مصرف‌کننده‌ها عرضه شود.

اظهارنظر وینبرگ توسط اکوزیا هم تشدید شد. اگرچه اندروید اکنون به کاربران امکان می‌دهد تا مرورگر پیش‌فرض و موتور جست‌وجوی پیش‌فرض را تنظیم کنند، ارائه‌ی تنها سه‌ گزینه‌ی جایگزین در زمان راه‌اندازی دستگاه این تصور را ایجاد می‌کند که تنها همان گزینه‌ها تا همیشه قابل انتخاب خواهند بود. در بیانیه‌ی اکوزیا به چنین وضعیتی با عبارت «کمبود مصنوعی» انتخاب‌ها اشاره می‌شود.

در بخشی از بیانیه‌ی اکوزیا می‌خوانیم:

گوگل به‌نوعی با محدود کردن گزینه‌های در دسترس کاربران کمبود منابع و گزینه‌ها را به‌صورت مصنوعی ایجاد می‌کند. چنین رویکردی هزینه‌ها را برای موتورهای جست‌وجوی جایگزین افزایش می‌دهد. به‌علاوه بازیگران جدید صنعت نیز از کسب سهم مناسب بازار باز می‌مانند.

موتور جست‌وجوی Qwant که در فرانسه فعالیت می‌کند، پس از انتشار اخبار مزایده‌ی گوگل اعتراض خود را در توییتر بیان کرد:

Qwant به یاد می‌آورد که گوگل در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۸ به‌‌خاطر سوءاستفاده از موقعیت اندروید از سوی اتحادیه‌ی اروپا به پرداخت ۴/۳۴ میلیارد یورو جریمه محکوم شد. آن‌ها سرویس جست‌وجوی خود را تقریبا در همه‌ی گوشی‌های اندرویدی الزامی کردند که موجب این رأی شد. اکنون گوگل نباید هزینه‌ی رفتارهای اشتباه خود و جریمه‌ی مالی را از رقبا دریافت کند. مزایده‌ی آن‌ها نه به سود مشتریان اروپایی و نه در جهت رقابت آزاد، نیست.

در ادامه شایان ذکر است، گوگل شرکت در مزایده را منوط به امضای قرارداد عدم افشای اطلاعات (NDA) می‌کند. برخی رقبا اعتقاد دارند غول موتور جست‌وجو با این روش در پی پنهان کردن رویکردهای خود از اتحادیه‌ی اروپا است. در ادامه‌ی اعتراض کوانت می‌خوانیم:

گوگل تلاش می‌کند تا محکومیت ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۸ خود را جبران کند. کوانت به‌عنوان یکی از طرفین درگیر در دعوای مذکور اجرای قرارداد عدم افشای اطلاعات را در کنار فرایند مزایده نمی‌پذیرد. چنین رویکردی تنها با این هدف اجرا می‌شود تا رقبای گوگل در صورت مشاهده‌ی هرگونه رویکرد خلاف قانون، توانایی اظهارنظر یا اعلام آن به مراجع قانونی نداشته باشند. چنین رویکردی مجددا سوء استفاده از موقعیت برتر این شرکت در بازار محسوب می‌شود.

تمامی شکایت‌ها و نگرانی‌هایی که علیه فرایند مزایده‌ی گوگل مطرح می‌شود، یک خط مشترک دارند. رقبای بسیار کوچک‌تر گوگل تصور می‌کنند که رویکرد این شرکت مخالف رقابت آزاد خواهد بود. آن‌ها از قانون‌گذاران اروپایی درخواست می‌کنند تا در مسئله‌ی مذکور دخالت کرده و گوگل را ملزم به طراحی سیستمی عادلانه کنند.

کرول در پایان اعتراض خود به رویکرد گوگل گفته بود:

ما از درآمد خود برای کاشت درخت در مناطق تحت تأثیر جنگل‌زدایی یا بیابان‌زایی استفاده می‌کنیم و آن را در هزینه‌های بی‌مورد مزایده‌های گران‌قیمت و رقابت با موتورهای جست‌وجوی دیگر خرج نخواهیم کرد. به‌هرحال گزینه‌های خود را با کمیسیون اروپایی مطرح می‌کنیم. انتخاب موتور جست‌وجو قطعا و تنها باید بر عهده‌‌ی کاربران اندروید باشد و گوگل نباید دخالتی در آن انجام دهد.

درنهایت امروز می‌دانیم که گوگل برنامه‌ی روشنی برای ارائه‌ی موتورهای جست‌وجوی پیش‌فرض به کاربران دارد. با وجود تمام مخالفت‌هایی که از سمت رقبا و کارشناسان ارائه می‌شود، آن‌ها تغییر خاصی در برنامه‌های خود ایجاد نکرده‌اند. ازطرفی اتحادیه‌ی اروپا با قوانین متعدد سعی در جلوگیری از رویکرد غیرقانونی شرکت‌های بزرگ آمریکایی دارد. به‌همین دلیل شاید لغو برنامه‌ی مزایده‌ی گوگل یا تغییر روش اجرای آن، دور از انتظار نباشد.