آیا گوگل از نظر ساختار مالی و مدیریتی دارای ایرادات بنیادی است؟ (بخش دوم و پایانی)
در بعدازظهر روز دوشنبه، ۱۰ آگوست ۲۰۱۵، لری پیج بدون هیچگونه اطلاعرسانی قبلی نامهای خطاب به سرمایهگذاران و عموم مردم منتشر کرد. او شرکت آلفابت را بهعنوان یک کمپانی هولدینگ جدید معرفی کرد. آنطور که در نامه آمده بود، گوگل و Other Bets جزو شرکتهای تابعهی آلفابت قرار میگرفتند که هر کدام هیئت مدیره و مدیرعامل مستقل خود را خواهند داشت. او در نامهاش آورده بود:
هدف از تأسیس آلفابت رسیدن به رشد و شکوفایی تجاری از طریق استقلال عمل و مدیران قوی است. قصد ما این است که شرکتهای آلفابت بهطور مستقل عمل کنند و برندهای خود را توسعه دهند.
همچنین شرکت آلفابت در پایان هر سهماهه، گزارشهای مالی شرکتها را بهصورت جداگانه منتشر میکند، به این معنی که سرمایهگذاران در نهایت خواهند دانست میزان ضرر Other Bets چقدر است و همچنین ماشین پولسازی گوگل چقدر سود میکند. در پایان نامه، پیج لطیفهای هم نوشته بود:
نگران نباشید، ما خودمان هم سعی داریم به اسم جدید عادت کنیم.
گزارش مالی آلفابت نشان داد گوگل تا چه اندازه بهخوبی تحت مدیریت پیچای عمل کرده است. علاوه بر افزایش دورقمی سود حاصل از فعالیت تبلیغاتی گوگل در سال گذشته، این شرکت قصد دارد با معرفی اسیستنت جدید به رقابت با آمازون اکو (Echo) بپردازد و از طرف دیگر سرویس کلود را گسترش دهد. دن نایلز (Dan Niles)، یکی از شریکان بنیانگذار AlphaOne Capital Partners است. این شرکت مدیریت سرمایهگذاری، سهامدار شرکت آلفابت به شمار میآید. نایلز میگوید:
اطلاعات بیشتر همیشه خوشایند سرمایهگذاران است، چون آنها نمیخواهند روی جعبهی سیاه سرمایهگذاری کنند. اما نکتهی کلیدی این بود که آنها روث پورات را جذب کردند.
تقریبا هیچکس از وقوع تغییرات آگاه نبود. حتی مدیران ارشد گوگل صبح همان روز متوجه قضیه شدند. ریچ دیوول ( Rich DeVaul) میگوید این اتفاق واقعا غیرمنتظره بود. سمت او در شرکت X اینگونه تعریف شده است: مدیر ارزیابی سریع علوم دیوانهکننده. او از کسانی بود که در شروع پروژهی لوون نقش داشت و در سال ۲۰۱۵، مدیر ارزیابی پروژههای مونشات بود؛ یعنی یک فرد قابل اطمینان که دسترسی زیادی به اطلاعات بسیار حساس شرکت گوگل داشت. او هر هفته چندین جلسه با پیج و برین داشت، اما میگوید:
اصلا خبر نداشتم که چنین طرحی در سر داشتند.
در بسیاری از شرکتهای تابعهی گوگل، تغییرات صورت پذیرفته را در تناقض با اصول «گوگلی بودن» میدانستند. برای مثال، دو سال پیشتر، گوگل با مبلغ ۳.۲ میلیارد دلار شرکت نست را خرید. گوگل این خرید را بخشی از راهبرد بلندمدت برای تولید سختافزار نو و هیجانانگیز عنوان کرد. مدیریت این بخش جدید از گوگل به فیدل (Fadell) سپرده شد. او یکی از مهندسان سابق اپل بود که اولین نسخهی iPod را توسعه داده بود. افراد نزدیک به شرکت نست میگویند گوگل به این شرکت قول داده بود که آزادی عمل زیادی برای ابداعات جدید به آنها داده خواهد شد و بودجهی سالیانهی آنها به گونهای خواهد بود که تا ۵۰۰ میلیون ضرر سالیانهی در ۵ سال آینده برای این شرکت در نظر گرفته شد.
فیدل بعد از ترک گوگل در ژوئن، در گفتگو با خبرگزاری بلومبرگ گفت که از اوایل سال ۲۰۱۵ و مدتی بعد از تشکیل آلفابت به فکر ترک گوگل افتاده بود. افرادی که با طرز فکر فیدل آشنا هستند، بر این عقیدهاند که او از سختگیریهای بودجه وضعشده توسط پورات، بهشدت ناراضی بود و اعتقاد داشت چنین محدودیتهایی آزادی عمل نست را از بین میبرند.
گوگل فیبر (Google Fiber) - که برین نقش زیادی در توسعهی آن داشت - نیز هدف محدودیتهای جدید مالی قرار گرفت. منتقدان، عملکرد و سیاستهای گوگل فیبر و مدیرعامل آن، کریگ برت (Craig Barratt) را میستودند. برت یک کارآفرین بود که در صنعت تولید نیمههادی فعالیت داشت. مدیران گوگل مسئولیت کنترل بر بخشهای دیگر گوگل یعنی «اکسس» و «انرژی» را نیز به او سپردند. ماجراجوییهای بیپروایانهی برت شامل ساخت زیرساختهای انرژی سبز، تولید روترهای خانگی و توسعهی کابلهای فیبر نوری در کشورهای جنوب صحرای آفریقا میشد. یکی از گوگلیهای سابق در مورد او میگوید:
کریگ فکر میکرد باکمینستر فولر (Buckminster Fuller) است و میخواست جهان را دوباره اختراع کند.
پروژهی Alphabetization و تأسیس شرکت آلفابت باعث ایجاد محدودیتهای جدی در حیطهی عمل برت در گوگل فیبر شد. برت سعی میکرد گوگل فیبر را توسعه دهد و اینترنت گوگل و سرویس تلویزیون کابلی را در شهرهای مختلف ایجاد کند. اما گرفتن مجوزهای لازم، وقتگیر و کندن چالهها برای قرار دادن فیبر نوری نیز هزینهبر بود. یکی از کارکنان سابق گوگل میگوید لری پیج نهایتا از پیشرفت کم پروژههای گوگل فیبر ناراحت شد. یکی از مشاوران سابق لری میگوید:
لری فکر میکرد که پروژههای گوگل فیبر دیگر تأثیرگذار نیستند و جلب توجه نمیکنند.
این مشاور سابق پیج گفته بود:
کار گذاشتن فیبرهای لعنتی، فرستادن بشقابپرنده به هوا که نیست!
در اکتبر گذشته گوگل اعلام کرد ۱۳۰ کارمند گوگل فیبر را اخراج میکند و طرحهای توسعهای این شرکت را در ۸ شهر متوقف میکند. کریگ برت همان روز استعفا داد. این تغییرات باعث شد افراد زیادی در سیلیکون ولی به این نتیجه برسند که لری پیج در مقابل خواستههای سرمایهگذاران سر تعظیم فرود آورده است، به عبارت دیگر او همانند مدیرعامل یک شرکت معمولی عمل میکند، یک شرکت تجاری معمولی. رندی کومیسار (Randy Komisar) از Kleiner Perkins Caufield & Byers میگوید:
دقیقا همینطور است، گوگل مانند یک شرکت تجاری معمولی به نظر میرسد. انگار که اتفاقات جنرال موتورز دربارهی گوگل نیز رخ میدهد.
کومیسار لری پیج را با جک ولچ (Jack Welch) مقایسه میکند، شخصی که بهمنظور کاهش هزینهها و با حذف بخشهای تحقیقاتی، چهرهی جنرال موتورز را تغییر داد. شاید برای آنهایی که در والاستریت باشند این تغییرات خوشایند باشد، اما قطعا برای دیگران اینطور نیست. کومیسار تمرکز لری پیج بر کاهش هزینهها را مثبت ارزیابی میکند، با این حال میگوید:
امیدوارم که این انضباط مالی، نوآوری و خلاقیت گوگل را قربانی نکند.
شرکت آلفابت اجازهی مصاحبه با پورات، پیج و برین نمیدهد، با این حال در آخرین جلسهی بررسی هزینهها و درآمد شرکت، روث پورات از نگرش سختگیرانهی فزاینده نسبت به پروژههای نوآورانه دفاع کرد. او گفت:
در مورد مونشات، قطعا در مسیر پیش رو تغییرات و تصحیحانی خواهیم داشت.
او با اشاره به توقف کوتاهمدت بعضی از بیزینسها گفت این کار برای ایجاد پایهای قوی برای پیشرفتهای آتی پایدارتر لازم است. در سهماههی سوم سال ۲۰۱۵، شرکت آلفابت ۳.۶ میلیارد دلار برای بخش تحقیق و توسعه هزینه کرد که نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۱ درصد رشد داشته است. شرکتهای تابعه، Other Bets نیز ۸۶۵ میلیون دلار زیان کرد. چنین زیانی از سوی هر شرکتی بهمنزلهی تعهد آن شرکت به تحقیق و توسعهی بیزینسهای جدید است.
در مصاحبهای که در دفتر اصلی شرکت X انجام گرفت، جایی که دفتر پیج و برین نیز در آنجا قرار دارد، آسترو تلر مشتاقانه ادعا کرد آلفابت هنوز هم بهشت مهندسان است. او که چند گوشواره به گوش داشت و با کش موهایش را بسته بود و کفش اسکیت نیز پوشیده بود، گفت یک «تعادل ظریف» بین انضباط و آزادی وجود دارد. او عقیده نداشت که در بررسیهای موشکافانهی پورات در Other Belts تنشی ایجاد شده باشد. او میگوید تیمهای تحقیقاتی انگیزهی خود را از دست ندادهاند. وی اضافه کرد:
شما نمیتوانید با شلاق زدن مردم را به نوآوری وادار کنید، از طرف دیگر نمیشود فرمان را رها کنید.
تلر میگوید کاهش بودجه در بعضی از بخشها ضروری بوده است، او به یکی از بخشهای تازه تعطیلشده اشاره میکند؛ دپارتمان ربات. گوگل در سال ۲۰۱۳ کمپانی Replicant را از بنیانگذار اندروید، اندی روبین ( Andy Rubin) خریداری کرد. این شرکت خود ۱۱ شرکت زیرمجموعه داشت. بعد از ترک شرکت از سوی روبین، تلر این دپارتمان را منحل کرد. او به کارکنان Replicant گفت:
گوگل دیگر واحد رباتیک نخواهد داشت. شما با کار بر مشکلات میتوانید خودتان را برای شرکت تعریف کنید. رباتها ابزار هستند، آنها دیگر برای ما مشکل نیستند.
شرکت آلفابت سال گذشته بزرگترین بخش Replicant، یعنی Boston Dynamics را برای فروش گذاشت. شرکتی که رباتهای تحسینشدهی باربر چهارپا را معرفی کرد. هنوز مشتری برای این شرکت پیدا نشده است. تلر در راستای اصلاحات جدید، یک مدیر مالی تماموقت نیز برای شرکت X استخدام کرد. او برای این منصب هلن رایلی ( Helen Riley) را انتخاب کرد، رایلی پورات را در پروژهی Alphabetization همراهی کرده بود. تلر بهطور منظم با پیج، برین و پورات و مدیر ارشد حقوقی آلفابت، دیوید دراموند (David Drummond) ملاقات میکند. این کمیته تصمیم میگیرد که کدام یک از مونشاتها تعطیل شوند و کدام یک توسعه یابند. او در مصاحبهاش میگوید:
اجازه دهید تصویری که برای خودمان مجسم کردهایم را اینجا برای شما بکشم.
او صندلیاش را میچرخاند و با ماژیک روی وایتبورد مینویسد: «پیشرفت». خطی از میان آن میکشد و همان کلمه را این بار روی علامت دلار مینویسد. احتمالا منظور تلر از کشیدن این نقاشی نامفهوم و ناشیانه این بود که نوآوریهایی توسعه داده خواهند شد که هزینههای خود را برگردانند. او میگوید بشقابپرندهها باید خودشان هزینهی پروازشان را بپردازند. او میگوید:
اگر میخواهید برای من کار کنید، باید این موضوع را بفهمید.
با همهی این تفاسیر، پروژهی لوون هنوز زنده است و توسط مدیر جدید آن، تام مور (Tom Moore) توسعه داده میشود. مور قبلا در یک شرکت ماهوارهای با نام ViaSat فعالیت داشت. دوول (DeVaul) یکی از بنیانگذاران این پروژه میگوید:
ما داریم روی کارهای بزرگ و مشکلات جدی کار میکنیم. من کسی دیگری را در دنیا نمیشناسم که این مشکلات را به اندازهی ما جدی گرفته باشد.
دوول میگوید پیشرفت پروژهی لوون چشمگیر بوده است. او دو ماه بعد از پیوستن به گوگل در سال ۲۰۱۱، مشغول به پرواز درآوردن بالونهای هالوژنی در ناحیهی Central Valley کالیفرنیا شد. او مدتی بعد با اضافه کردن سیستمهای وایرلس به بالونها که در داخل یک سردکن فومی قرار گرفته بودند، روی برچسب آنها نوشته بود:
این یک آزمایش علمی بیضرر است. در صورت پیدا کردن این بالون با پاول تماس بگیرید.
او یک شمارهی تماس نیز با پیششمارهی سانفرانسیسکو روی برچسب نوشته بود. منظور او از پاول، پاول آکوستا، یکی از مهندسان پروژهی لوون بود. اما امروزه جملات نوشتهشده روی برچسبهای بالونهای لوون رسمیتر هستند و به چند زبان دنیا نوشته شدهاند و پیششمارههای کشورهای مختلف دیده میشود. اعضای تیم پروژه نیز بیش از صد نفر هستند که در یک مجموعهی آزمایشگاهی بزرگ فعالیت دارند. این مجموعه شامل یک اتاق تاریک بزرگ نیز میشود، جایی که بالنهای استفادهشده برش داده میشوند تا بازرسان به دنبال شکافهای میلیمتری بگردند. در یک اتاق دیگر، افرادی مشغول کنترل ترافیک هوایی دهها بالنی هستند که در حال پروازند.
در محوطهی شرکت X، هواپیماهای بدون سرنشینی دیده میشوند که در حال برخاستن از زمین یا فرود هستند، خودروهای خودرانی که در حال پارک کردن یا خارج شدن از پارک هستند. هیچ چیز خارج از نظم مجموعهی گوگل، یا آنطور که گوگلیها میگویند Googleplex، نیست. تلر میگوید:
ما داریم روی مشکلات بسیار بزرگی کار میکنیم. همین به مردم انگیزه میدهد تا به ما بپیوندند و در کنار ما بمانند. این موضوع عین حقیقت است. این دیگر یک بازاریابی نیست. این روش کار ما است.
نظرات