میراث ژنتیکی شکارچی گردآورندگان، شانس رسیدن به صد سالگی را افزایش میدهد
کلید رسیدن به جشن تولد صد سالگی ممکن است در ژنهای بهارثرسیده از شکارچی گردآورندگان باستانی نهفته باشد. پژوهشی تازه و شگفتانگیز در ایتالیا نشان میدهد قویترین عامل ژنتیکی مشترک میان افراد صدساله، میراثی است که از انسانهای ساکن اروپا در بیش از ۱۰ هزار سال پیش به آنها رسیده است.
بهگزارش ساینسآلرت، مطالعه که توسط پژوهشگران دانشگاه بولونیا انجام شده، نشان میدهد که تنها کمی افزایش در سهم ژنتیکی از گروه موسوم به شکارچی گردآورندگان غربی (WHG)، شانس فرد را برای رسیدن به سن ۱۰۰ سالگی تا ۳۸ درصد افزایش میدهد. این کشف، نگاه ما به مفهوم پیری و طول عمر را کاملاً دگرگون میسازد.
طول عمر انسان همیشه معمایی پیچیده و ترکیبی از سبک زندگی، محیط و البته ژنتیک بوده است. اما دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که نقش ژنتیک در جمعیتهای مختلف، متفاوت است. آنها اکنون با پیشرفت فناوری تحلیل دیانای باستانی، به معمایی جسورانه رسیدهاند: آیا ژنهای نیاکان ما از دوران پیش از کشاورزی، هنوز هم سرنوشت ما را رقم میزند؟
نقش ژنتیک در جمعیتهای مختلف متفاوت است
تیم پژوهش برای یافتن پاسخ، ژنوم ۱۱۲۶ نفر را تحلیل کرد. این گروه شامل ۳۳۳ فرد صدساله ایتالیایی، ۶۹۰ فرد میانسال بهعنوان گروه کنترل و ۱۰۳ نمونه دیانای باستانی بود. نتایج نشان داد که در تمام تحلیلها، تنها یک امضای ژنتیکی بهطور مداوم در گروه صدسالهها قویتر از دیگران بود: دیانای متعلق به همان شکارچی گردآورندگان باستانی.
محققان در مطالعهی خود مینویسند: «تحلیلها برای نخستین بار نشان داد که افراد دارای طول عمر بالا، قرابت ژنتیکی بیشتری با تبار شکارچی گردآورندگان غربی دارند. این واریانتهای ژنتیکی مفید، احتمالاً در دوران بسیار دور وارد خزانه ژنتیکی ساکنان ایتالیا شدهاند.»
هنوز سازوکار دقیق این پدیده آشکار نیست، اما فرضیهای جذاب مطرح شده است. تبار شکارچی گردآورندگان در شرایط سخت پس از آخرین عصر یخبندان و تغییرات شدید اقلیمی تکامل یافت. ژنهای آنها برای بقا در محیطی دشوار و پرچالش بهینه شده بود؛ مزیتی که به نظر میرسد امروزه به طول عمر بیشتر ترجمه میشود.
در مقابل، ژنهایی که پس از انقلاب کشاورزی و با رواج زندگی یکجانشینی وارد اروپا شدند، داستان متفاوتی دارند. این جمعیتها برای مقابله با بیماریهای ناشی از تراکم جمعیت و رژیم غذایی جدید، سیستم ایمنی خود را به سمت واکنشهای التهابی قویتر سوق دادند. این سازگاری که روزی برای بقا ضروری بود، امروز ممکن است به پدیدهای به نام «التهاب ناشی از پیری» و بیماریهای مرتبط با آن منجر شود.
پژوهش پیشگامانه اخیر نشان میدهد که تاریخچهی باستانی ما نه تنها داستانی قدیمی، بلکه نیرویی فعال و تأثیرگذار در سلامت امروز ما است. ژنهایی که هزاران سال پیش به نیاکان ما کمک کردند تا از زمستانهای سخت جان سالم به در ببرند، امروز به فرزندانشان کمک میکنند تا یک قرن زندگی کنند.
مطالعه در نشریهی GeroScience منتشر شده است.