پژوهشگران راهکاری غیرمنتظره برای درمان افسردگی شدید یافتهاند: استنشاق گاز خنده
پژوهشگران دانشگاه بیرمنگام و دانشگاه آکسفورد در بریتانیا به تازگی دریافتند که استنشاق کنترلشده گاز خنده یا نیتروس اکسید میتواند به سرعت باعث کاهش علائم افسردگی شود. این درمان حتی در طولانیمدت و با تکرار دوزها مؤثر است و میتواند به افراد مبتلا به افسردگی شدید یا افسردگی مقاوم به درمان، کمک کند؛ گروهی که معمولاً درمان آنها بسیار دشوار است.
استیون مارواها، روانپزشک مشاور از دانشگاه بیرمنگام، میگوید: «این بیماران اغلب امید خود را برای بهبودی از دست دادهاند، بنابراین نتایج این مطالعه بسیار هیجانانگیز است. یافتهها نشان میدهند که نیاز فوری به درمانهای جدید وجود دارد که بتوانند روشهای مراقبت موجود را تکمیل کنند و به افراد مبتلا به افسردگی شدید کمک کنند.»
اثرات نیتروس اکسید در درمان افسردگی ممکن است ناشی از تأثیر آن بر سیستم گلوتاماترژیک مغز باشد که در تنظیم خلقوخو نقش دارد
در این پژوهش، محققان نتایج هفت کارآزمایی بالینی را بررسی کردند که مجموعاً شامل ۲۴۷ شرکتکننده بودند و علاوه بر آن، چهار طرح پیشنهادی برای مطالعات آینده نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
در آزمایشها، داوطلبان تحت استنشاق نیتروز اکسید با غلظتهای ۵۰ درصد یا ۲۵ درصد قرار گرفتند و تأثیر این گاز بر آنها با نتایج گروه کنترل که دارونما دریافت کرده بودند، مقایسه شد. پژوهشگران سپس دریافتند که غلظت بالاتر معمولاً اثربخشی بیشتری در کاهش علائم افسردگی دارد، اما با عوارض جانبی بیشتری مانند تهوع، سردرد و احساس جداشدگی از واقعیت همراه است.
پژوهشگران دریافتند که حتی در کمتر از دو ساعت، استنشاق گاز میتواند علائم افسردگی را کاهش دهد، اما اثرات آن معمولاً کوتاهمدت است و علائم ظرف یک هفته بازمیگردند؛ مگر آنکه دوز تکرار شود. کیرانپریت گیل، روانشناس بالینی از دانشگاه بیرمنگام، میگوید: «این مطالعه به خوبی نشان میدهد که نیتروز اکسید میتواند باعث بهبود سریع و بالینی علائم در بیماران مبتلا به افسردگی شدید شود.»
محققان معتقدند که اثر این درمان ممکن است ناشی از تأثیر نیتروز اکسید بر سیستم گلوتاماترژیک در مغز باشد. سیستم گلوتاماترژیک شامل مسیرها و گیرندههایی است که از انتقالدهنده عصبی گلوتامات برای ارتباط بین سلولهای عصبی استفاده میکنند و نقش مهمی در تنظیم خلقوخو و پردازش اطلاعات دارند. پیشتر مشخص شده بود که اختلال در عملکرد این سیستم میتواند با افسردگی و سایر اختلالات خلقی مرتبط باشد، بنابراین تغییر فعالیت آن توسط نیتروز اکسید میتواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند.
نیتروز اکسید همچنین میتواند جریان خون در مغز را افزایش دهد و به انتقال گازها، مواد زائد و مواد مغذی کمک کند. با درک بهتر این مکانیسم، ممکن است درمانها در آینده بتوانند به طور اختصاصی برای هر بیمار تنظیم شوند.
اهمیت یافتهها زمانی روشنتر میشود که بدانیم افسردگی اکنون علت اصلی ناتوانی در جهان است و بیش از ۳۰۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است. این مطالعه نشان میدهد نیتروز اکسید میتواند بخشی از نسل جدید درمانهای سریعاثر برای افسردگی باشد و پایهای برای تحقیقات آینده فراهم کند تا استراتژیهای دوزدهی کنترلشده و تکرار درمان بررسی و مشخص شود چگونه میتوان از آن در بیماران مقاوم به درمانهای سنتی بیشترین بهره را برد.
پژوهش در ژورنال eBioMedicine منتشر شده است.