بهترین درمان برای درد مفصل یا آرتروز آن چیزی نیست که فکر می‌کنید

سفتی زانوها، درد مفاصل لگن و روند کند درد مزمن مفصل اغلب به‌عنوان بخشی اجتناب‌ناپذیر از پیری پذیرفته می‌شوند. اما در حالی که آرتروز شایع‌ترین بیماری مفصلی در جهان است، متخصصان معتقدند که بسیاری از روش‌هایی که برای درمان یا پیشگیری آن استفاده می‌شود، شواهد علمی کافی ندارند.

ورزش یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان بیماری‌های مزمن و ناتوان‌کننده مفصل مانند آرتروز است، اما تعداد کمی از بیماران به آن می‌پردازند. پژوهش‌های انجام‌شده در ایرلند، بریتانیا، نروژ و ایالات متحده نشان می‌دهدکمتر از نیمی از افراد مبتلا به آرتروز توسط پزشک خانواده یا ارائه‌دهنده خدمات اولیه به ورزش یا فیزیوتراپی ارجاع داده می‌شوند. بیش از ۶۰ درصد درمان‌هایی دریافت می‌کنند که با دستورالعمل‌ها همخوانی ندارند و حدود ۴۰ درصد قبل از اینکه گزینه‌های غیرجراحی را امتحان کنند، مستقیماً به جراح ارجاع داده می‌شوند.

افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، به‌صورت فیزیکی و زیستی خود را از ابتلا به بیماری و پیامدهای شدید آن محافظت می‌کنند. غضروفی که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند، لایه‌ای سخت و محافظ است که خون‌رسانی مستقیمی ندارد و برای تغذیه و حفظ سلامت خود به حرکت نیاز دارد. غضروف مانند اسفنج عمل می‌کند: هنگام راه رفتن یا تحت فشار قرار گرفتن مفصل، فشرده می‌شود و مایعات داخل آن خارج می‌شود، سپس مواد مغذی تازه را جذب می‌کند. هر حرکت، باعث گردش مواد مغذی و روان‌کننده‌های طبیعی در مفصل می‌شود و سلامت آن را حفظ می‌کند.

درحقیقت، تصور قدیمی از آرتروز به‌عنوان «فرسایش ساده» گمراه‌کننده است. مفاصل مانند لاستیک خودرو نیستند که به‌طور حتم فرسوده شوند؛ آرتروز فرایندی طولانی از فرسایش و ترمیم است که در آن حرکت و ورزش منظم نقش حیاتی در ترمیم و سلامت کل مفصل دارند.

امروزه می‌دانیم آرتروز فقط مشکلی برای استخوان‌ها نیست، بلکه در این بیماری مایع مفصلی، استخوان، رباط‌ها، عضلات اطراف و حتی اعصاب که حرکت مفصل را ممکن می‌کنند، هم تحت تأثیر قرار می‌گیرند. ورزش درمانی همه این بخش‌ها را هدف قرار می‌دهد.

ضعف عضلانی، به‌عنوان یکی از اولین نشانه‌های آرتروز، با تمرینات مقاومتی قابل بهبود است. شواهد قوی نشان می‌دهد ضعف عضلانی خطر ابتلا و پیشرفت بیماری را افزایش می‌دهد. کنترل عضلات و مفاصل می‌تواند با برنامه‌های تمرینی خاص آموزش داده شود. این برنامه‌ها معمولاً به صورت گروهی و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام می‌شوند و روی کیفیت حرکت، تعادل و قدرت تمرکز دارند تا مفصل پایدارتر شود و اعتماد به نفس فرد افزایش یابد. بعد از پایان برنامه، کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل و کیفیت زندگی تا یک سال قابل مشاهده است.

ورزش داروی مفید برای کل بدن است و فواید آن در کاهش علائم بیش از ۲۶ بیماری مزمن اثبات شده است. در آرتروز، ورزش نه‌تنها غضروف و عضلات را تقویت می‌کند، بلکه التهاب، تغییرات متابولیک و تغییرات هورمونی را که بیماری را پیش می‌برند، نیز کاهش می‌دهد.

چاقی یکی از عوامل اصلی خطر آرتروز است و علت آن فقط فشار اضافه روی مفاصل نیست. سطح بالای مولکول‌های التهابی در خون و مفصل می‌تواند غضروف را آسیب بزند و بیماری را بدتر کند. ورزش منظم می‌تواند این روند را کاهش دهد، التهاب را کم کند، آسیب سلولی را محدود کند و حتی فعالیت برخی ژن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.

در حال حاضر دارویی وجود ندارد که مسیر آرتروز را تغییر دهد. جراحی تعویض مفصل برای برخی افراد زندگی‌شان را بهبود می‌بخشد، اما عملی بزرگ است و همیشه نتیجه موفقیت‌آمیز ندارد. ورزش باید در ابتدا امتحان شود و در تمام مراحل بیماری ادامه یابد. ورزش عوارض بسیار کمتری دارد و فواید بسیاری برای سلامت عمومی بدن به همراه می‌آورد.

آرتروز فقط فرسودگی مفصل نیست؛ این بیماری تحت تأثیر قدرت عضلات، التهاب، سوخت‌وساز بدن و سبک زندگی شکل می‌گیرد. ورزش منظم و هدفمند می‌تواند همه این عوامل را هم‌زمان تحت کنترل قرار دهد، غضروف را محافظت کند، مفصل را تقویت کند و سلامت کلی بدن را بهبود دهد. قبل از اینکه جراحی مطرح شود، حرکت و ورزش یکی از مؤثرترین درمان‌هایی است که داریم.