کرم آزمایشی جدید میتواند جای زخمهای قدیمی را بهطور کامل محو کند
خیلیها باور دارند جای زخم میتواند نشانهای از شجاعت، تجربه یا حتی جذابیت باشد. در فیلمها و داستانها هم اغلب قهرمانها یا شخصیتهای ماجراجو با زخمهایی روی صورت یا بدن تصویر میشوند. اما در دنیای واقعی، بیشتر افراد ترجیح میدهند هیچ ردی از زخم روی پوستشان باقی نماند؛ زیرا جای زخم نهتنها ظاهر را تغییر میدهد، بلکه میتواند برای همیشه یادآور حادثهای ناخوشایند باشد. حالا داروی آزمایشی جدیدی مورد بررسی قرار گرفته که ممکن است بتواند زخمهای قدیمی و ماندگار را کمرنگ یا محو کند.
دانشمندان در استرالیا، یک کرم موضعی ساخت شرکت سینتارا (Syntara) را در کارآزمایی بالینی مرحله اول بررسی کردند. به گزارش گیزمودو، در این مطالعه، استفادهکنندگان از کرم عارضه جدی نداشتند و دارو توانست تغییراتی در پوست زخمهای قدیمی ایجاد کند. پژوهشگران میگویند هرچند این نتایج هنوز ابتدایی است، میتواند زمینهساز درمانی نو برای زخمهایی باشد که معمولاً دائمی بهحساب میآیند.
پوست ما معمولاً در برابر خراشها و زخمهای سطحی بهخوبی ترمیم میشود و اثری دائمی نمیگذارد. اما وقتی آسیب عمیق یا گسترده باشد، بافت زخم شکل میگیرد. بیشتر زخمها به مرور زمان کمرنگتر میشوند، اما به ندرت کاملاً از بین میروند. در موارد شدید، جای زخم میتواند چهره فرد را تغییر دهد یا حتی حرکت مفصلها و عضلات اطراف را محدود کند.
روشهایی مانند جراحی یا لیزر میتوانند ظاهر زخمها را بهتر کنند، اما دانشمندان همچنان به دنبال درمانهای سادهتر و غیرتهاجمی هستند که بتوانند زخمها را پیشگیری یا کاملاً برطرف کنند.
شرکت سینتارا (که پیشتر با نام فارماکسیس Pharmaxis شناخته میشد) دارویی با کد اس.اِن.تی–۶۳۰۲ (SNT-6302) برای درمان جای زخم ساخته است. این دارو با مهار آنزیمهایی به نام لیزیل اکسیداز (Lysyl Oxidase) عمل میکند. این آنزیمها باعث تشکیل پیوندهای عرضی میشوند که رشتههای کلاژن را محکم به هم متصل و بافتی سفت و پایدار ایجاد میکنند.
آنزیمهای یادشده در شرایط طبیعی به حفظ سلامت و استحکام پوست کمک میکنند، اما وقتی بیش از حد فعال شوند، شکلگیری بافت زخم دائمی را بهدنبال دارند. هدف اصلی دارو جدید این است که با مهار این آنزیمها در محل زخم، پوست دوباره شبیه به حالت طبیعی و سالم بازسازی شود.
- چرا جای زخم خوب نمیشود؟07 مرداد 03مطالعه '4
- سرطان پوست: علایم، پیشگیری و درمان26 آبان 97مطالعه '21
- آکنه و جوش صورت؛ انواع آن، دلایل ایجاد و راههای درمان15 تیر 99مطالعه '22
پژوهشگران بیمارستان فیونا استنلی و دانشگاه استرالیای غربی، دارو را در کارآزمایی بالینی کوچکی روی ۵۰ داوطلب آزمایش کردند. همه داوطلبان زخمهای بالغ داشتند، یعنی زخمهایی که دیگر ملتهب یا خارشدار نیستند. ۸ نفر از داوطلبان بهطور آشکار دارو را روزانه دریافت کردند. بقیه به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند: یک گروه داروی واقعی و گروه دیگر کرم دارونما (پلاسیبو) دریافت کردند. افراد در این گروهها سه بار در هفته به مدت سه ماه کرم را روی زخمهایشان مالیدند.
هدف اصلی فاز اول کارآزمایی، بررسی ایمنی دارو است. در این مطالعه نیز کرم اس.اِن.تی–۶۳۰۲ در این زمینه موفق بود. تنها عوارض گزارششده واکنشهای پوستی خفیف تا متوسط بود که باعث شد ۶ نفر مصرف را قطع کنند. بااینحال، نشانههایی از اثرگذاری دارو هم دیده شد:
- فعالیت آنزیم لیزیل اکسیداز در گروه درمانی ۶۶ درصد کاهش یافت.
- تولید کلاژن و پروتئین کلی کاهش پیدا کرد.
- تصویربرداریها نشان داد تراکم رگهای خونی ریز در محل زخم بیشتر شده است؛ تغییری که میتواند نشانه بازسازی پوست و شباهت بیشتر آن به بافت سالم باشد.
یافتههای مطالعه مقدماتی است؛ اما نتایج مربوط به ایمنی دارو، کاهش موفقیتآمیز فعالیت آنزیمها و نشانههای اولیه بازسازی پوست، همه نشان میدهند که ادامه پژوهش در فاز دوم (با تعداد افراد بیشتر و مدت زمان طولانیتر) ارزشمند خواهد بود. چنانچه این مسیر با موفقیت ادامه پیدا کند، در آینده میتوان به درمانی دست یافت که زخمهای به ظاهر دائمی را محو کند.
مطالعه در ژورنال Science Translational Medicine منتشر شده است.