هشدار دانشمندان: مصرف ماریجوانا به کاهش عملکرد مغز در جوانان منجر میشود
کانابیس یا ماریجوانا که اصطلاحا بهعنوان مادهی مخدر «گل» شناخته میشود، گیاهی است که در برگ و گلهایش حاوی ترکیبات محرک عصبی، مانند تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول (CBD) است. تتراهیدروکانابینول یا بهاختصار، تیاچسی، مادهای روانگردان است که باعث میشود حس سرخوشی یا آرامش به مصرفکننده دست بدهد، درحالیکه کانابیدیول یا بهاختصار، سیبیدی، اثرات غیرروانگردان دارد و بیشتر برای خواص درمانی بهکار میرود. گیاه ماریجوانا بهصورت سیگار، روغن، خوراکی یا بخور مصرف میشود و در برخی کشورها، بهطور قانونی مصرف میشود.
اما آیا مصرف ماریجوانا بیخطر است؟ دانشمندان در بزرگترین پژوهشی که تاکنون در زمینهی تأثیر مصرف کانابیس بر مغز افراد ۱۸ تا ۳۶ ساله انجام شده، به این پرسش اساسی پاسخ میدهند. یافتههای مطالعه نشان میدهد که این ماده ممکن است در زمان انجام آزمونهای شناختی، عملکرد مغز را کاهش دهد. یافتهها میتواند به افراد کمک کند تا با آگاهی بیشتری دربارهی پیامدهای مصرف ماریجوانا تصمیم بگیرند.
در سالهای اخیر، بسیاری از کشورها ماریجوانا را برای مصارف پزشکی و تفریحی قانونی اعلام کردهاند. بااین وجود، همچنان بحثهای بسیاری در زمینهی تأثیرات این ماده، بهویژه بر جوانان، جریان دارد. مغز در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی همچنان در حال رشد است و این روند تا اواخر دههی ۲۰ زندگی نیز ادامه مییابد.
پیشتر، مطالعات کوچک بسیاری دربارهی ثأثیرات ماریجوانا بر عملکرد مغز جوانان انجام شده بود، اما پژوهش اخیر که توسط محققان دانشگاه کلرادو انجام شده، گستردهترین مطالعه در این زمینه محسوب میشود.
در مطالعه، دادههای ۱۰۰۳ فرد ۲۲ تا ۳۶ ساله بررسی شد که شامل اسکنهای امآرآی، آزمایش سمشناسی ادرار و اطلاعات مربوط به میزان و زمان مصرف ماریجوانا بود. میانگین سنی شرکتکنندگان در آزمایش ۲۸٫۷ سال بود و ۵۳٫۱ درصد از این افراد را زنان تشکیل دادند. بیشتر افراد حاضر در پژوهش (۷۶ درصد) سفیدپوست و گروهی از شرکتکنندگان نیز از نژادهای آسیایی (۶٫۳ درصد) و سیاهپوست (۱۳٫۷ درصد) بودند.
مصرف دائمی ماریجوانا بر آزمون مرتبط با حافظه کاری تأثیر چشمگیری داشت
برای ارزیابی اینکه آیا شرکتکنندگان اخیرا ماریجوانا مصرف کردهاند یا خیر، از آنها درخواست شد که در روز انجام اسکن امآرآی، نمونهی ادرار نیز ارائه دهند. نمونه برای بررسی وجود متابولیت تیاچسی آزمایش شد. افراد با نتیجهی آزمایش مثبت، بهعنوان «مصرفکنندهی اخیر» در نظر گرفته شدند.
علاوهبر این، میزان مصرف ماریجوانا در طول زندگی فرد نیز بررسی شد و بر این اساس، شرکتکنندگان در سه گروه دستهبندی شدند: افرادی که بیش از هزار بار مصرف کرده بودند، در گروه «مصرفکنندگان دائمی» قرار گرفتند. افرادی که بین ۱۱ تا هزار بار مصرف داشتند، در گروه «مصرفکنندگان متوسط» دستهبندی شدند و افرادی که کمتر از ۱۰ بار مصرف کرده بودند، بهعنوان «غیرمصرفکننده» در نظر گرفته شدند.
در مطالعه، فعالیت مغزی شرکتکنندگان در زمان انجام هفت آزمون شناختی مختلف بررسی شد. آزمونها شامل ارزیابی احساسات، پردازش پاداش، عملکرد حرکتی، حافظه کاری، توانایی زبانی، استدلال رابطهای یا منطقی و پردازش اطلاعات اجتماعی بودند. یافتههای پژوهش نشان داد که مصرف اخیر و همچنین، مصرف دائمی در طول زندگی، بر آزمون مرتبط با حافظه کاری تأثیر چشمگیری داشت و باعث افت فعالیت مغزی شد.
- مصرف ماریجوانا میتواند خطر ابتلا به سرطان سر و گردن را افزایش دهد28 مرداد 03مطالعه '2
- معجون سحرآمیز توهمزا: قارچ جادویی چگونه مغز را تحت تاثیر قرار میدهد؟31 تیر 03مطالعه '4
حافظه کاری به توانایی نگهداری موقتی اطلاعات برای استفاده در تصمیمگیریها و انجام فعالیتهای ذهنی گفته میشود. برای مثال، دنبالکردن مراحل دستور پخت غذا، بهخاطرسپردن نکات مکالمه در حین صحبت و یا رعایت دستورالعملهای پیچیده، همگی به حافظه کاری متکی هستند.
پژوهشگران میگویند در میان گروه مصرفکنندگان دائمی ماریجوانا، کاهش فعالیت مغزی در زمان انجام آزمون حافظه کاری، بیشتر در سه ناحیهی خاص از مغز دیده شد: قشر خلفیجانبی پیشپیشانی، قشر پشتیمیانی پیشپیشانی و اینسولای قدامی. این نواحی، نقشی کلیدی در تنظیم احساسات، پردازش اطلاعات شناختی و رفتار اجتماعی دارند و همچنین، معمولا در کنار یکدیگر برای مدیریت وظایف پیچیده و تصمیمگیریهای مهم فعالیت میکنند.
برخی آثار ماریجوانا ممکن است از دو تا چهار هفته پس از قطع مصرف باقی بماند
نتایج پژوهش نشان میدهد که اگر فردی بهتازگی ماریجوانا مصرف کرده باشد، پرهیز از مصرف پیش از انجام فعالیتهای ذهنی دشوار، ممکن است به بهبود عملکرد ذهنی او کمک کند. اما برای کسانی که بهطور مداوم و به مقدار زیادی ماریجوانا مصرف میکنند، پرهیز از مصرف میتواند چالشهای دیگری را بهدنبال داشته باشد.
پژوهشگران توضیح میدهند: «رابطهای که بین مصرف اخیر ماریجوانا و عملکرد در آزمون حافظه کاری مشاهده کردیم، نشان میدهد که پرهیز از مصرف پیش از موقعیتهای شناختی دشوار، احتمالا عملکرد ذهنی را بهبود میبخشد. اما مدت دقیق دورهی پرهیز مشخص نیست. مطالعات دیگر نیز نشان میدهند که برخی آثار ماریجوانا ممکن است از دو تا چهار هفته پس از قطع مصرف، باقی بماند. از سوی دیگر، ترک ناگهانی برای مصرفکنندگان دائمی ممکن است باعث بروز علائم ترک مواد مخدر شود که میتواند تا یک هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد و بر عملکرد شناختی نیز تأثیر بگذارد.»
البته، پژوهش محدودیتهایی نیز دارد. مطالعه از نوع مقطعی و بدون کنترل بود، بنابراین نمیتوان بهطور قطع نتیجه گرفت که مصرف ماریجوانا بهطور مستقیم باعث کاهش عملکرد مغز میشود. همچنین، از آنجایی که همگی شرکتکنندگان در مطالع جوان بودند، نمیتوان یافتهها را به دیگر گروههای سنی تعمیم داد. علاوهبر این، پژوهشگران به اطلاعاتی دربارهی دوز معمول تیاچسی، میزان قدرت، ترکیبات دیگری مانند سیبیدی و یا نحوهی مصرف ماریجوانا دسترسی نداشتند.
یافتههای مطالعه در مجله JAMA Network Open منتشر شده است.