ترک کافئین چگونه می‌تواند برای سلامتی مفید باشد؟

کافئین پرمصرف‌ترین ترکیب سایکواکتیو (روان‌انگیز) در جهان است. حتی اگر قهوه یا چای نمی‌نوشید، احتمالاً باز هم مرتباً کافئین مصرف می‌کنید، زیرا این ترکیب در موارد مختلفی از نوشیدنی‌های گازدار و داروهای سرماخوردگی گرفته تا شکلات و حتی قهوه‌ی بدون کافئین وجود دارد.

وقتی کافئین مصرف می‌شود، به‌سرعت توسط بدن جذب می‌شود و اثرات آن در عرض دو ساعت به اوج خود می‌رسد (اگرچه ممکن است خارج شدنش از بدن شما تا ۹ ساعت طول بکشد). کافئین همچنین در آب و چربی محلول است، بنابراین وارد تمام بافت‌های بدن می‌شود و این امر توضیح می‌دهد که چرا کافئین می‌تواند بر بسیاری از قسمت‌های بدن تأثیر بگذارد.

توصیه می‌شود که بزرگسالان بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز (تقریبا چهار فنجان قهوه) مصرف نکنند. مصرف مقدار بیشتر می‌تواند موجب لرزش عضلانی، تهوع، سردرد، تپش قلب و حتی در موارد شدید، مرگ شود. اما حتی افرادی که روزانه مقدار کمتری قهوه یا چای مصرف می‌کنند، ممکن است اثرات نامطلوبی مانند تحریک‌پذیری، اختلال خواب و عصبی بودن را تجربه کنند. به همین خاطر است که بسیاری از مردم تصمیم می‌گیرند کافئین را ترک کنند.

اگر به فکر ترک کافئین هستید و کنجکاو هستید ترک آن چه مزیت‌هایی ممکن است داشته باشد، ادامه مطلب را مطالعه کنید.

آدام تیلور، استاد و مدیر مرکز آموزش آناتومی بالینی دانشگاه لنکستر در وب‌سایت کانورسیشن می‌نویسد، ترک کافئین می‌تواند موجب سردرد و خستگی شود. علت آن است که بدن نسبت‌به کافئین مقاوم می‌شود.

سردرد در نتیجه‌ی عدم کافئین رخ می‌دهد. کافئین موجب باریک شدن عروق خونی سر و گردن و کاهش جریان خونی می‌شود که به مغز می‌رود. وقتی مصرف کافئین را متوقف می‌کنید، پس از حدود ۲۴ ساعت عروق خونی به حالت طبیعی برمی‌گردند و موجب افزایش جریان خون به مغز و سردرد می‌شوند. سردرد ممکن است به‌طور متوسط تا ۹ روز ادامه داشته باشد.

ازآن‌جا که کافئین به گیرنده‌های آدنوزین متصل می‌شود (که موجب تعدیل درد نیز می‌شود)، ترک کافئین ممکن است به‌طور موقت ادراک و حساسیت شما را نسبت به درد افزایش دهد، زیرا گیرنده‌های بیشتری در دسترس هستند.

کافئین زمانی بر خواب تاثیر می‌گذارد که هنگام غروب و شب مصرف شود. علت آن است که کافئین ترشح ملاتونین (هورمونی که ما را خسته می‌کند) را ۴۰ دقیقه به تاخیر می‌اندازد. کافئین همچنین زمان کلی خواب را کاهش می‌دهد و دوره خواب عمیق را کوتاه می‌کند. این امر می‌تواند خستگی شما را در روز بعد افزایش دهد و منجر به چرخه مصرف کافئین برای بیدار ماندن و سپس مشکل در به‌خواب رفتن شود. وقتی مصرف کافئین را قطع می‌کنید، ممکن است احساس کنید خوابتان بهتر شده است.

کافئین همچنین با افزایش اضطراب و حملات پانیک مرتبط است و این امر فقط در افرادی بروز نمی‌کند که مستعد مشکلات روانی هستند. کاهش یا حذف کافئین ممکن است به خاطر بهبود خواب، خلق‌وخو را بهبود بخشد. محرومیت از خواب می‌تواند اضطراب و سایر اختلالات خلقی را تشدید کند. البته، گیرنده‌های آدنوزین که کافئین به آن‌ها متصل می‌شود، در تعدیل انتقال‌دهنده‌های عصبی دیگر نیز نقش دارند که در استرس، شادی و ترس دخیل هستند.

کافئین موجب تحریک ترشح اسید ماده می‌شود و اسفنکتر مری را ضعیف می‌کند (اسفنکتر مری بازگشت محتویات معده به مری را کنترل می‌کند) و موجب سوزش سردل و سوء هاضمه می‌شود. ترک کافئین همچنین ممکن است فشار خون و ضربان قلب را کاهش دهد.

به‌نظر می‌رسد ژنتیک نیز در تحمل و متابولیسم کافئین نقش دارد. براین‌اساس، برخی از افراد بیشتر از دیگران تحت‌تاثیر کافئین قرار می‌گیرند، اگرچه به پژوهش‌های بیشتری درمورد این ارتباط نیاز است.

قطع مصرف کافئین ممکن است سفیدی دندان‌های شما را بهبود بخشد؛ البته نه به‌خاطر تاثیر مستقیم کافئین، بلکه به این دلیل که چای و قهوه دارای ترکیباتی از جمله تانن‌ها هستند که موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند.

کافئین روی عضلات صاف روده‌ها و خصوصاً روده بزرگ تاثیر می‌گذارد و موجب انقباض آن‌ها و احساس نیاز به دفع می‌شود. کافئین همچنین می‌تواند قوام مدفوع را تغییر دهد، زیرا بر جذب آب اثر می‌گذارد.

کافئین همچنین به عنوان ادرارآور ملایم عمل می‌کند و تولید ادرار را افزایش می‌دهد. علت آن است که کافئین به گیرنده‌های آدنوزین در کلیه متصل می‌شود، نحوه تبادل سدیم را تغییر می‌دهد و بر احتباس آب تأثیر می‌گذارد. همچنین شواهدی وجود دارد که کافئین به‌عنوان محرک مثانه عمل می‌کند و می‌تواند موجب تمایل به دفع ادرار شود. ترک کافئین ممکن است موجب کاهش مراجعه به توالت شود.

همچون بسیاری از موارد، اعتدال در مصرف کافئین اهمیت دارد، اما اگر به‌طور جدی به فکر حذف کافئین از رژیم غذایی خود هستید، بهترین کار این است که به تدریج اقدام کنید. ترک یکباره اثرات جانبی مانند سردرد و خستگی را به همراه خواهد داشت که می‌تواند دو تا سه هفته طول بکشد. شدت و طول مدت عوارض جانبی ناشی از ترک مصرف کافئین، به میزان مصرف کافئین و مدت زمانی بستگی دارد که این عادت شما ادامه داشته است.