علت پریدن پلک چشم چیست و چگونه درمان می‌شود؟

پریدن پلک معمولاً نشانه مشکل جدی نیست و به‌سرعت برطرف می‌شود. اما در برخی موارد مثلا وقتی در حال رانندگی هستید یا در یک جلسه حضور دارید، پرش پلک می‌تواند دردسرساز و آزاردهنده باشد.

پرش پلک معمولاً نشان می‌دهد که برای رفع فشار و پریشانی نیاز به استراحت دارید. در موارد بسیار نادر پریدن پلک نشانه مشکلی جدی است.

اسپاسم‌های گهگاه پلک‌ چشم معمولاً به‌خودی‌خود برطرف می‌شوند. اما اینکه علت انقباضات پلک چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را متوقف کرد، سؤالاتی محسوب می‌شود که برای همه ما پیش آمده است.

انقباض پلک چشم می‌تواند ناشی از تحریک سطح چشم یعنی قرنیه یا غشاهای پوشاننده پلک یعنی ملتحمه باشد.

به نوشته‌ی وب‌سایت کلینیک کلیولند، مشکلات پزشکی که می‌توانند موجب پرش پلک (یکی یا هر دو پلک) شوند، عبارت‌اند از:

بلفارواسپاسم: نوعی اختلال سیستم عصبی که موجب افزایش پلک زدن و بسته‌شدن غیرارادی هر دو چشم می‌شود. گاهی اوقات بلفارواسپاسم با اختلال هسته‌های قاعده‌ای مغز ارتباط دارد. بلفارواسپاسم نوعی اختلال حرکتی به نام دیستونی است که در آن حرکات غیرارادی تداوم دارد و معمولاً در طول زمان بدتر می‌شود.

اسپاسم عضلات صورت: این وضعیت موجب انقباض عضلات یک سمت صورت ازجمله پلک‌ها می‌شود. به‌عقیده‌ی تحریک عصب صورت موجب این اسپاسم‌ها می‌شود.

پرش پلک یا میوکیمیا: میوکیمیا اختلال دیگری است که معمولاً یک چشم را درگیر می‌کند و نسبت‌ به بلفارواسپاسم شدت کمتری دارد.

سندرم مِیگ: افرادی که به بلفارواسپاسم خودبه‌خودی خوش‌خیم مبتلا هستند، گاهی دچار سندرم میگ می‌شوند (که به سندرم بروگل نیز معروف است). این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که دچار اسپاسم‌های دردناک و شدید عضلاتی می‌شوید که چشم‌ها، بخش پایین صورت و فک را حرکت می‌دهند. افراد مبتلا به سندرم میگ علاوه بر اسپاسم پلک دچار اسپاسم زبان و آرواره نیز هستند. علت این اختلال هنوز شناخته نشده، اما این باور وجود دارد که با هسته‌های قاعده‌ای مغز در ارتباط است.

موارد زیر ممکن است پریدن پلک افرادی را که دچار اسپاسم مزمن پلک هستند، تشدید کند:

• بلفاریت (تورم پلک‌ها)
• التهاب ملتحمه (بیماری چشم صورتی)
• خشکی چشم (چشم‌هایی که برای مرطوب ماندن به قطره نیاز دارند)
• قرمزی چشم (چشم‌های قرمز و دارای سوزش)
• یووئیت (التهاب لایه میانی چشم)

همه افراد ممکن است دچار نوع موقتی پرش پلک شوند، اما برخی از افراد در معرض خطر بالاتر نوع مزمن پرش پلک قرار دارند.

علاوه بر مشکلات پزشکی که قبلاً به آن‌ها اشاره شد، عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند موجب پرش پلک شود. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر شود:

• نور مصنوعی شدید یا نور خورشید
• خستگی چشم
• کمبود خواب
• حساسیت به نور
• فشار جسمی بیش از حد
• عوارض جانبی برخی داروها
• سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو
• مصرف الکل
• مصرف کافئین
• استرس

شایع‌ترین علت پریدن پلک استرس و خستگی است. اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی ورزش می‌کنید، هفت تا هشت ساعت می‌خوابید و به بدن خود آبرسانی می‌کنید. هنگام آرام شدن، بیشتر موارد پرش پلک برطرف می‌شود، اگرچه در صورتی که استرس زیادی داشته باشید، پرش پلک شاید چند هفته طول بکشد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی در عملکرد مناسب ماهیچه‌ها نقش دارند و پرش پلک چشم می‌تواند ناشی از عدم تعادل مواد مغذی مانند الکترولیت‌ها، ویتامین B12، ویتامین D، منیزیوم و کلسیم باشد.

بیشتر موارد پرش پلک ناشی از استرس بوده و جدی نیست، اما می‌توانند مانع از تمرکز شوند و کارآیی شما را کاهش دهند. اگر پرش پلک شما را آزار می‌دهد، می‌توانید اقداماتی را در راستای رفع آن انجام دهید. نکات زیر را برای مهار پرش پلک‌ها امتحان کنید:

اگر دچار بلفارواسپاسم خودبه‌خودی خوش‌خیم هستید، رنگ معروف به FL-41 که به عینک اضافه می‌شود، در صورتی که حساسیت بالایی به نور دارید، می‌تواند مفید باشد. اگر این موارد را امتحان کرده‌اید و مشکل پرش پلک شما همچنان وجود دارد، شاید بهتر باشد به پزشک مراجعه کنید. پزشک بسته به وضعیت شما ممکن است چندین گزینه درمانی را پیشنهاد کند.

۱. قطره‌های چشمی: قطره‌های چشمی مانند سیکلوسپورین برای مرطوب کردن چشم‌های خشک.

۲. داروهای خوراکی: داروهای خوراکی متعددی برای کمک به برطرف کردن پرش پلک وجود دارند، اما همیشه مفید نیستند. این داروها شامل تری‌هگزیفنیدیل، باکلوفن، کلونازپام، تترابنازین و کاربامازپین می‌شوند.

۳. تزریق نوروتوکسین: از تزریق نوروتوکسین برای شل کردن عضلات و جلوگیری از پرش پلک استفاده می‌شود.

۴. میکتومی: عمل برداشتن عضله یا میکتومی نوعی جراحی تهاجمی برای درمان پرش پلک شدید مرتبط با بلفارواسپاسم خودبه‌خودی خوش‌خیم است که شامل برداشتن بخشی از عضله می‌شود.

در صورت داشتن موارد زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• وقتی پرش پلک بیش از چند روز طول بکشد
• وجود پرش در سایر قسمت‌های صورت و بدن علاوه بر پلک
• ضعف، افتادگی پلک یا دوبینی
• افزایش حساسیت به نور
• قرمزی چشم
• تورم پلک
• قی کردن چشم
• سبکی سر
• تاری یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم

در موارد بسیار نادر پرش پلک می‌تواند نشانه اختلال عصب یا مغز باشد. چنانچه پرش پلک تنها علامتی است که با آن درگیرید، احتمال دارد ناشی از استرس و خستگی باشد. اگر علائم دیگری را نیز تجربه می‌کنید، پرش پلک می‌تواند نشانه‌ی مشکل جدی‌تری مانند موارد زیر باشد که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• فلج بلز
• خراش قرنیه
• دیستونی
• مولتیپل اسکلروزیس
• پارکینسون
• سندرم تورت

در بیشتر مواقع، پرش پلک نشانه‌ی استرس و خستگی است و با استراحت برطرف می‌شود. در موارد بسیار نادر، پرش پلک می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری باشد. درصورتی که پرش پلک شما خیلی طولانی بود یا با نشانه‌های دیگری همراه بود، به پزشک مراجعه کنید.