پیشرفت چشمگیر در مبارزه با پیری؛ افزایش طول عمر با سم‌زدایی بدن از ضایعات چربی

دانشمندان دانشگاه ویرجینیا رویکرد امیدوارکننده‌ای را در به‌تأخیرانداختن پیری شناسایی کرده‌اند. آن‌ها با سم‌زدایی بدن از گلیسرول و گلیسرآلدئید که محصولات جانبی مضر چربی هستند و در طول زمان به‌طور طبیعی در بدن انباشته می‌شوند، موفق شدند روند پیری را به تأخیر بیندازند.

به‌گزارش سای‌تک‌دیلی، یافته‌های اخیر توسط دکتر آیلین جورجلینا اورورک، یکی از محققین دانشگاه ویرجینیا و تیمش به‌دست آمده‌اند. این تیم، به‌دنبال شناسایی سازوکارهایی هستند که باعث پیری سالم و طول عمر انسان می‌شوند. پژوهش جدید آن‌ها با کاهش مضرات گلیسرول و گلیسرآلدئید برای سلامتی، راه بالقوه‌ای را برای رسیدن به این هدف پیش روی محققان قرار می‌دهد.

اورورک، یکی از اعضای گروه زیست‌شناسی دانشگاه ویرجینیا و گروه زیست‌شناسی سلولی دانشکده‌ی پزشکی UVA می‌گوید: «این کشف غیرمنتظره بود. ما به‌دنبال یک فرضیه‌ی کاملاً تأیید‌شده مبنی بر این بودیم که راز طول عمر انسان، فعال‌شدن یک فرایند جوان‌سازی سلولی به‌نام اتوفاژی است؛ اما در نهایت به سازوکار ناشناخته‌ای برای افزایش سلامت و طول عمر دست یافتیم.»

به‌گفته‌ی اورورک، یکی از جنبه‌های هیجان‌انگیز یافته‌ی اخیر این است که کلید روشن‌شدن این مکانیسم طول عمر، فعال‌شدن دو آنزیمی است که به‌دلیل نقش آن‌ها در فرایند سم‌زدایی اتانول (الکل موجود در آبجو و بوربن) به‌خوبی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. اورورک بر این باور است که دانش موجود درمورد این دو آنزیم، تا حدود زیادی جست‌وجوی محققان را برای داروهایی که قادر به فعال‌کردن فرایند ضدپیری هستند، راحت‌تر می‌کند.

اورورک، به‌همراه یکی از دانشجویان فارغ‌التحصیلش به‌نام عباس قدّار و یک فارغ‌التحصیل دوره‌ی پسادکتری به‌نام وینود مانی، در جست‌وجو برای کشف رازهای پیری، توجه خود را به نوعی کرم‌ میکروسکوپی که سی الگانس نام دارد معطوف کردند. این موجود کوچک خاکی، بیش از ۷۰ درصد از ژن‌های ما را در خود دارد و یکی از ابزارهای ارزشمند برای تحقیقات زیست‌پزشکی به‌شمار می‌رود. تاکنون دو جایزه‌ی نوبل پزشکی به اکتشافاتی که منحصراً با این کرم انجام شده‌اند، تعلق گرفته است.

بررسی‌های قبلی محققان روی کرم‌ها، موش‌ها و سلول‌های انسانی باعث شد تا اورورک و همکارانش حدس بزنند که کلید افزایش طول عمر، فعال‌کردن اتوفاژی است؛ یعنی فرایندی که بخش‌های شکسته و قدیمی سلول‌های ما را بازسازی می‌کند. موضوعی که باعث تعجب اورورک و همکارانش شد این بود که آن‌ها توانستند سلامت و طول عمر موش‌ها را حتی بدون افزایش اتوفاژی نیز به میزان ۵۰ درصد بهبود بخشند.

آن‌ها برای انجام این‌کار از سازوکاری استفاده کردند که نام آن را AMAR گذاشتند؛ AMAR واژه‌ای سانسکریت به‌معنای جاودانگی است. در این مورد، واژه‌ی AMAR مخفف عبارت واکنش ضدپیری با واسطه‌ی الکل و آلدهید دهیدروژناز (Alcohol and aldehyde-dehydrogenase Mediated Anti-aging Response) است.

دانشمندان دریافتند که با قراردادن چند محرک در یک ژن خاص (adh-1) می‌توانند واکنش ضدپیری را تحریک کنند. انجام این‌کار، ژن adh-1 را وادار کرد تا با تولید مقادیر بیشتری از آنزیمی به‌نام الکل دهیدروژناز، از سمیت ناشی از گلیسرول و گلیسرآلدئید جلوگیری کند؛ البته جلوگیری از سمی‌بودن گلیسرآلدئید به‌طو غیرمستقیم اتفاق می‌افتد. این سازوکار در نهایت عمری طولانی‌تر و سالم‌تر را برای کرم‌ها به‌همراه داشت.

یافته‌های به‌دست‌آمده از مدل‌های آزمایشگاهی مانند کرم‌ها و موش‌ها، همیشه درمورد انسان‌ها صادق نیست؛ به‌همین دلیل محققان گام‌های دیگری نیز برداشتند تا مطمئن شوند که سرنخ‌های آن‌ها به‌همان‌اندازه که به‌نظر می‌رسند، امیدوارکننده هستند. آن‌ها در قدم اول توانستند ثابت کنند که آنزیم موردنظر، روی یک مدل آزمایشگاهی دیگر نیز اثرات مشابهی دارد و قادر است طول عمر مخمر را افزایش دهد.

پژوهشگران در گام بعدی خود و برای بررسی فعالیت ژن در انسان‌هایی که روزه‌داری متناوب دارند یا کالری دریافتی خود را محدود کرده‌اند، تحقیقاتی را انجام دادند. دلیل انجام چنین بررسی‌هایی این بود که ثابت شده روزه‌داری متناوب یا محدودکردن کالری دریافتی روزانه به افزایش سلامت و طول عمر انسان کمک می‌کند. این نتیجه پس از بررسی سطوح افزایش آنزیم‌های ضدپیری در تمام پستانداران مانند انسان به‌دست آمده است.

دانشمندان گمان می‌کنند که سطح گلیسرول و گلیسرآلدئید موجود در بدن ما، به‌طور طبیعی و درطول زمان افزایش می‌یابد؛ چراکه این دو، محصولات جانبی مضر چربی هستند و بدن انسان با افزایش سن، مقادیر بیشتری از آن‌ها را ذخیره می‌کند. باتوجه به این موضوع، AMAR ممکن است علاوه بر ارائه‌ی راهی برای جلوگیری از سمیت ناشی از چربی و افزایش طول عمر همراه با سلامتی، به کاهش وزن نیز کمک کند.

اورورک به‌عنوان یکی از اعضای مرکز تحقیقات قلب و عروق رابرت ام‌برن دانشگاه ویرجینا، در قسمتی از صحبت‌های خود می‌گوید: «ما امیدواریم که علاقه‌ها را به‌سوی توسعه‌ی درمان‌هایی معطوف کنیم که AMAR را هدف قرار می‌دهند. با توجه به اینکه درحال‌حاضر بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، بار عمده‌ی سلامتی بیماران، خانواده‌های آن‌ها و سیستم مراقبت‌های بهداشتی را تشکیل می‌دهند، هدف‌قراردادن فرایند پیری مؤثرترین راه برای کاهش این بار و افزایش تعداد سال‌های زندگی سالم برای همه‌ی ما به‌شمار می‌رود.»

محققان یافته‌های خود را در ژورنال Current Biology منتشر کرده‌اند.