برای اولین بار، قلب خوک به انسان پیوند زده شد
مرد ۵۷ ساله‌ی مبتلا به بیماری قلبی تهدیدکننده زندگی، قلبی را از خوک اصلاح‌شده از نظر ژنتیکی دریافت کرد. این رویه‌ی پیشگامانه امیدبخش بیمارانی است که دچار نارسایی عضو هستند.
به گزارش نیویورک تایمز، مورد مذکور اولین پیوند موفقیت‌آمیز قلب خوک به انسان است. به‌گفته‌ی جراحان مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، این عمل جراحی هشت ساعته روز جمعه در بالتیمور انجام شد و بیمار، دیوید بنت، روز دوشنبه وضعیت خوبی داشت. دکتر بارتلی گریفیت، مدیر برنامه پیوند قلب در مرکز پزشکی، که این عمل را انجام داد، گفت: «این نبض و فشار ایجاد می‌کند. این قلب او است. این کار می‌کند و عادی به نظر می‌رسد. ما هیجان زده‌ایم اما نمی‌دانیم فردا چه اتفاقی می‌افتد. چنین کاری قبلا هرگز انجام نشده است.»
به گزارش سازمان غیرانتفاعی UNOS که تلاش‌های تدارک عضو را در کشور آمریکا هماهنگ می‌کند، سال گذشته، حدود ۴۱۳۵۴ آمریکایی عضو پیوندی دریافت کردند که بیشتر از نیمی از آن‌ها کلیه بود؛ اما کمبود شدید اعضا وجود دارد و هر روز حدود ۱۲ نفر از افراد حاضر در فهرست انتظار برای دریافت پیوند عضو از دنیا می‌روند. حدود ۳۸۱۷ آمریکایی سال گذشته قلب اهداکننده‌ی انسانی را به‌عنوان جایگزین دریافت کردند که بیشتر از همیشه است، اما تقاضا همچنان بالا است.
دانشمندان بی‌وقفه کار کرده‌اند تا خوک‌هایی را تولید کنند که اندام‌های آن‌ها توسط بدن انسان رد نشود. پژوهش در این زمینه در دهه‌ی گذشته با ارائه فناوری‌های جدید ویرایش ژن و کلونینگ (شبیه‌سازی) شتاب گرفت. پیوند قلب درست چند ماه پس از آن انجام شد که جراحان در نیویورک با موفقیت کلیه‌ی خوکی را که از نظر ژنتیکی مهندسی شده بود، به فردی متصل کردند که دچار مرگ مغزی شده بود.
پژوهشگران امیدوار هستند چنین رویه‌هایی آغازگر عصر جدیدی در پزشکی باشد که در آن دیگر از نظر اندام‌های جایگزین برای افرادی که منتظر دریافت عضو پیوندی هستند، کمبودی وجود نداشته باشد. دکتر دیوید کلاسن، مدیرارشد پزشکی سازمان UNOS گفت: «این رویدادی تحول‌آفرین است. درهایی در حال باز شدن است که به‌عقیده‌ی من به تغییرات بزرگی در نحوه‌ی درمان نارسایی عضو منجر خواهد شد.»
اما کلاسن همچنین اضافه کرد که قبل از کاربرد گسترده‌ی چنین رویه‌ای، موانع زیادی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کرد. او خاطرنشان کرد که رد اعضای بدن حتی زمانی که کلیه‌ی فرد اهداکننده تطابق بالایی با بیمار دریافت‌کننده داشته باشد، اتفاق می‌افتد. دکتر کلاسن گفت: «خیلی طول می‌کشد تا چنین نوع درمانی به بلوغ برسد و کامل شود.»
آقای بنت تصمیم گرفت خطر درمان آزمایشی را بپذیرد، زیرا بدون قلب جدید می‌مرد، از درمان‌های دیگر خسته شده بود و آنقدر بیمار بود که واجد شرایط دریافت قلب اهدایی انسان نبود. پیش‌آگهی او نامشخص است. آقای بنت هنوز به ماشین بای‌پس قلبی‌ریوی متصل است که پیش از عمل او را زنده نگه داشته بود، اما این موضوع برای گیرنده‌ی جدید پیوند قلب غیرعادی نیست. قلب جدید در حال حاضر بیشتر کارها را انجام می‌دهد و پزشکان گفته‌اند که به‌زودی می‌توان او را از دستگاه جدا کرد.
آقای بنت به دقت از نظر علائمی که نشان می‌دهند بدن او در حال پس زدن عضو جدید است، تحت‌نظر قرار دارد اما ۴۸ ساعت اول یعنی زمانی که بحرانی محسوب می‌شود، بدون حادثه‌ای رد شده است. او همچنین برای عفونت‌ها از جمله ویروس رتروویروس خوکی که ممکن است به انسان منتقل شود، تحت‌نظر است، اگرچه خطر آن کم در نظر گرفته می‌شود. آقای بنت پیش از عمل جراحی گفته بود: «این آخرین انتخاب من و تیری در تاریکی بود.»
دکتر گریفیت اولین‌بار در اواسط دسامبر در گفت‌وگویی به یادماندنی و عجیب این درمان تجربی را با بیمار در میان گذاشته بود. او به یاد می‌آورد: «من گفتم ما نمی‌توانیم به شما قلب انسانی بدهیم، شما شرایط آن را ندارید. اما ممکن است بتوانیم از قلب حیوانی مانند خوک استفاده کنیم. این کار قبلاً هرگز انجام نشده است، اما فکر می‌کنیم که می‌توانیم آن را انجام دهیم. مطمئن نبودم که او مرا درک می‌کند. سپس او گفت: خوب، آیا صدای خوک در خواهم آورد؟»
پيوند عضو از حيوان به انسان (xenotransplantation)، سابقه‌ی طولانی دارد. تلاش برای استفاده از خون و پوست حیوانات به صدها سال قبل بازمی‌گردد. در دهه‌ی ۱۹۶۰، کلیه‌های شامپانزه به برخی بیماران انسانی پیوند زده شد اما طولانی‌ترین مدت زمان زندگی فرد دریافت‌کننده، ۹ ماه بود. در سال ۱۹۸۳، قلب بابون به نوزادی به نام Baby Fae پیوند زده شد اما او ۲۰ روز بعد از دنیا رفت.
خوک‌ها نسبت به نخستی‌ها از نظر تهیه‌ی عضو مزیّت‌هایی دارند، زیرا پرورش آن‌ها آسان است و در عرض ۶ ماه به اندازه انسان بالغ می‌رسند. دریچه‌های قلب خوک به‌طور معمول به انسان پیوند زده می‌شود و برخی از بیماران مبتلا به دیابت سلول‌های پانکراس خوک را دریافت کرده‌اند. همچنین، از پوست خوک به‌عنوان پیوند موقت برای بیماران دچار سوختگی استفاده شده است.
به کمک دو فناوری جدیدتر (ویرایش ژن و شبیه‌سازی) اندام‌های خوک تغییریافته از نظر ژنتیکی تولید شده است که احتمال رد شدن آن‌ها توسط انسان کمتر است. قلب خوک با موفقیت توسط دکتر محمد محیالدین، استاد جراحی در دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند به بابون‌ها پیوند زده شد؛ اما تا همین اواخر نگرانی‌های ایمنی و ترس از پاسخ ایمنی خطرناک تهدیدکننده‌ی زندگی، مانع از استفاده از آن‌ها را در انسان شده بود.
دکتر جی فیشمن، مدیر مرکز پیوند عضو در بیمارستان عمومی ماساچوست گفت استفاده از اعضای خوک توانایی انجام دستکاری‌های ژنتیکی را ممکن می‌سازد، همچنین زمان بیشتری فراهم می‌کند تا بتوان برای بیماری‌های عفونی غربالگری انجام داد. علاوه بر این، تهیه عضو جدید هر زمان که بیمار به آن نیاز داشته باشد، ممکن می‌شود. او گفت: «مطمئناً چالش‌هایی وجود دارد، اما فرصت‌هایی نیز وجود دارد.»
قلب پیوندشده به آقای بنت از خوک تغییریافته‌ی ژنتیکی می‌آید که توسط شرکت Revivicor تولید شده است. این خوک دارای ۱۰ اصلاح ژنتیکی بود. چهار ژن از کار افتاده بودند، از جمله ژنی که کدکننده‌ی مولکولی است که موجب واکنش تهاجمی رد پیوند در انسان می‌شود.
دکتر محیالدین که همراه با دکتر گریفیت بسیاری از پژوهش‌های منتهی به پیوند را انجام داد، گفت: «یک ژن رشد نیز برای پیشگیری از ادامه‌ی رشد قلب خوک پس از پیوند غیرفعال شد.» علاوه بر این، ۶ ژن انسانی به ژنوم خوک اهداکننده وارد شد. هدف از این تغییرات آن بود که سیستم ایمنی انسان عضو خوک را بهتر تحمل کند.
تیم از داروی آزمایش جدیدی استفاده کرد که تا حدودی توسط دکتر محیالدین توسعه پیدا کرده بود و توسط شرکت Kiniksa Pharmaceuticals ساخته شده بود. هدف از این دارو سرکوب سیستم ایمنی و پیشگیری از رد عضو بود.
جراحان حین انجام عمل جراحی با موارد غیرمنتظره‌ای رو‌به‌رو شدند. دکتر گریفیت گفت: «آناتومی کمی غیرعادی بود و مجبور شدیم برای مطابقت دادن چند عمل جراحی پلاستیک انجام دهیم. وقتی که تیم گیره‌ی محدودکننده‌ی خون‌رسانی به عضو را برداشت، قلب به راه افتاد و شروع به کار کرد.»
نظرات