چرا گاهی پس از ورزش افزایش وزن پیدا میکنید؟
اگر تابهحال رژیم ورزشی سختی را با اشتیاق و حُسننیت آغاز کردهاید؛ اما بهدلیل افزایش وزن درمقایسهبا زمان آغاز تمرینات ورزشی، امیدتان را از دست دادهاید، ممکن است سؤالی طولانیمدت داشته باشید: چرا ورزش موجب افزایش وزن من شد؟ آیا توضیحی زیستی وجود دارد یا من فقط بداقبالم؟
کورین کایلود، استاد فعالیت بدنی و سلامت دیجیتال در دانشگاه سیدنی استرالیا، به لایوساینس گفت پاسخ چندبُعدی است. هرگونه افزایش وزن پس از تمرینات ورزشی احتمالا ناشی از عوامل مختلفی است؛ اما بدینمعنا نیست که باید ورزش را رها کنید. کایلودگفت: «مردم نمیدانند ورزش حتی اگر همراه افزایش وزن باشد، مناسب است.»
درحالیکه ورزش در کنترل وزن ایفای نقش میکند، روی دیگر سکه مصرف غذا است. بهگفته کایلود، اگر فردی متوجه افزایش وزنش شود، بد نیست مقدار و کیفیت غذایش را بررسی کند. افزایش وزن پس از ورزش میتواند ناشی از مقدار و نوع غذایی باشد که میخورید. او افزود:
شاید به این فکر کنید که ورزش کردهام و مشکلی ندارد غذای بیشتری بخورم. اینکه گاهگاهی غذای بیشتری بخورید، مشکلی ندارد؛ اما ورزش بعید است تأثیر حاصل از افراط در خوردن غذاهای بیکیفیت را جبران کند.
با این فرض که رژیم غذاییتان تغییری نکرده است، تغییرات بیولوژیکی دیگری وجود دارد که میتواند افزایش وزن را توضیح دهد. اگر به تمرین ورزشی عادت نداشته باشید و سپس بهطور ناگهانی ورزش را شروع کنید، ممکن است عضلاتتان را زیر فشار بیشازحدی قرار دهید. بهعبارتدیگر، فیبرهای عضلانی شما دچار پارگیهای ریزی میشود؛ اما نگرانکننده نیست؛ زیرا وقتی این اتفاق بیفتد، بدنتان مواد مغذی را به عضلات میفرستد تا به ترمیم آسیب کمک کند. بههمیندلیل، عضلات شما روز بعد درد میکند؛ ولی این امر در طول زمان موجب رشد عضلانی شما میشود.
این پارگیهای ریز میتواند موجب آغاز فرایند التهاب در بدن شود. کایلود گفت: «این بهمعنای تورم است.» این تورم بهنوبه خود میتواند به احتباس آب اضافی در بدن منجر شود. درواقع، افزایش آب میتواند توضیح دیگری برای افزایش وزن پس از ورزش باشد؛ اما ممکن است بهمعنای افزایش درخورتوجه وزن کلی نباشد؛ زیرا همه مایعات از احتباس آب نمیآید و مقداری از آن از مناطق دیگر بدن مثلا پلاسمای خون میآید.
ورزش خصوصا وزنهبرداری میتواند به رشد توده عضلانی کمک کند. اگر کسی در حال انجام ورزشهای قدرتی است، ممکن است افزایش در عضلاتش را شاهد باشد؛ ولی این تغییر به تمرین کاملا جدی نیاز دارد و در چند هفته اتفاق نمیافتد. افزایش اندازه عضلات ماهها طول میکشد و رسیدن به نقطهای که متوجه تغییر وزنتان شوید، یک سال یا بیشتر طول میکشد.
توضیح احتمالی دیگر به مقدار خون بدن برمیگردد. وقتی تمرینات هوازی را انجام میدهید، ممکن است در مقطعی از زمان حجم خون افزایش پیدا کند که در اصل افزایش ظرفیت هوازی است. ظرفیت هوازی سنجهای از حداکثر مقدار اکسیژنی است که بدن حین ورزش میتواند مصرف کند. عضلات به اکسیژنی نیاز دارند که خون تأمین میکند و هرچه فرد بتواند اکسیژن بیشتری مصرف کند، استقامتش بهتر میشود.
البته هیچیک از این مؤلفهها (تغییرات جزئی رژیم غذایی، التهاب، افزایش توده عضلانی یا افزایش ظرفیت هوازی) بهتنهایی مهم نیستند؛ اما وقتی همهچیز را باهم جمع کنید، میتواند افزایش وزن را توضیح دهد.
نکته مهم این است که درصورت افزایش وزن، نباید بهسرعت سالن ورزشی را ترک کنید. احتباس آب ناشی از التهاب دائمی نیست و ورزش مداوم درنهایت به سوزاندن کالری و کاهش وزن میتواند کمک کند. بنابراین، افرادی که بهطور مناسبی شروع به ورزش کردهاند، حتی اگر مقداری افزایش وزن پیدا کنند، نباید دلسرد شوند؛ چراکه وزن، تنها معیار مهم نیست.
وزن برخی افراد ممکن است اندکی پس از ورزش افزایش پیدا کند؛ زیرا وزن عضلات آنها، حجم کلی خون و... افزایش پیدا کرده است؛ ولی این بدانمعنا نیست که ورزش در بهبود سلامتی آنها مؤثر نبوده است. همه اینها تغییر مثبتی برای کمک به ایجاد عضلات سالم و عملکرد بهتر آنها ازنظر متابولیسم است.
نظرات