کووید ۱۹ در برخی افراد ممکن است موجب دیابت شود
سال گذشته، دانشمندان سراسر جهان متوجه افزایش موارد جدید دیابت شدند و به‌ویژه می‌دیدند که برخی بیماران کووید ۱۹ بدون سابقه‌ی دیابت به‌طور‌ناگهانی در حال ابتلا به این وضعیت بودند. این روند بسیاری از گروه‌های پژوهشی را بر آن داشت تا مطالعاتی را درباره‌ی این پدیده آغاز کنند. برای مثال، پژوهشگران دانشگاه کینگز لندن و دانشگاه موناش استرالیا پایگاه داده‌ای به نام CoviDiab Registry را ایجاد کردند که پزشکان می‌توانند گزارش‌های مرتبط با بیماران دارای سابقه‌ی تأییدشده‌ی کووید ۱۹ و دیابت جدیدا تشخیص‌داده‌شده را در آن ثبت کنند.
به‌گزارش گاردین، بیش از ۳۵۰ پزشک گزارش‌هایشان را وارد پایگاه داده مذکور کرده‌اند. آن‌ها هم دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ را گزارش کرده‌اند. در دیابت نوع ۱، بدن به سلول‌های لوزالمعده حمله می‌کند که انسولین تولید می‌کنند. در دیابت نوع ۲، بدن هنوز مقداری انسولین تولید می‌کند؛ اگرچه اغلب کافی نیست و سلول‌ها به‌خوبی دربرابر این هورمون پاسخ نمی‌دهند. دکتر فرانچسکو روبینو، استاد دانشگاه کینگز لندن گفت:
در چند ماه گذشته، موارد بیشتری از بیمارانی را مشاهده کرده‌ایم که یا در جریان ابتلا به کووید ۱۹ یا اندکی پس‌از‌آن دچار دیابت شده بودند. اکنون فکر می‌کنیم که احتمالا این پیوند درست است. ویروس می‌تواند موجب اختلال عملکرد درزمینه‌ی متابولیسم قند شود.
براساس گزارش لایو ساینس، مطالعات دیگر ارتباطی میان کووید ۱۹ و دیابت پیدا کرده‌اند. برای مثال، مروری از هشت مطالعه که بیش از ۳،۷۰۰ بیمار بستری‌شده کووید را شامل می‌شد، نشان داد که تقریبا ۱۴ درصد از بیماران دچار دیابت شدند. همچنین، مطالعه‌ای مقدماتی از ۴۷ هزار بیمار بریتانیایی نشان داد که ۴/۹ درصد از آن‌ها به دیابت مبتلا شدند. دکتر رمی رباسا لورت، پزشک و پژوهشگر بیماری‌های متابولیک مؤسسه‌ی تحقیقات بالینی مونترال گفت:
به‌وضوح شاهد این هستیم =افرادی که قبلا دچار دیابت نبوده‌اند، به این بیماری مبتلا می‌شوند. به‌احتمال زیاد، کووید ۱۹ موجب بیماری می‌شود.
حال، سؤال اصلی این است: چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟ دانشمندان تئوری‌های مختلفی درباره‌ی این مسئله مطرح می‌کنند. برای مثال، ممکن است ویروس عامل کووید ۱۹، یعنی SARS-CoV-2، مستقیما به سلول‌های تولیدکننده‌ی انسولین در لوزالمعده حمله کند. همچنین، این احتمال وجود دارد که ویروس غیرمستقیم با آلوده‌کردن قسمت‌های دیگر لوزالمعده یا عروق خونی به سلول‌ها آسیب بزند که اکسیژن و موادمغذی را به این ارگان می‌رسانند. تئوری دیگر چنین پیشنهاد می‌کند ویروس ارگان‌های دیگری مانند روده‌ها را عفونی می‌کند که در تنظیم قندخون مؤثرند و به‌نوعی توانایی بدن را درزمینه‌ی تجزیه گلوکز تضعیف می‌کند.
افزون‌براین، انواع دیگر ویروس‌ها مانند برخی از انتروویروس‌ها با دیابت در ارتباط بوده‌اند که موجب بیماری‌های مختلفی مانند بیماری دست و پا و دهان می‌شوند. دکتر میهایل زیلبرمینت، از دانشکده‌ی پزشکی جانز هاپکینز، گفت اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ در برخی بیماران که دچار ویروس کرونای SARS-CoV می‌شدند، موجب شیوع سندرم حاد تنفسی یا سارس شد و پس از ابتلا نیز دچار دیابت می‌شدند.
به‌طورکلی، عفونت‌های تنفسی حاد می‌توانند موجب التهاب شدید در بدن شوند و بدن در پاسخ به آن هورمون‌های مرتبط با استرس مانند کورتیزول را ترشح می‌کند تا التهاب را کاهش دهد. هورمون‌های استرس می‌توانند سطح قندخون را افزایش دهند و این افزایش ممکن است پس از رفع عفونت کاهش پیدا نکند.
علاوه‌بر‌این، بیماران کووید ۱۹ اغلب با داروهای استروئیدی مانند دگزامتازون درمان می‌شوند که می‌توانند باعث افزایش قندخون شوند؛ بنابراین، ممکن است این استروئیدها در شروع دیابت در بیماران کووید ۱۹ مؤثر باشند. دیابت ناشی از استروئید ممکن است پس از قطع مصرف دارو فروکش کند؛ اما گاهی اوقات به حالت مزمن درمی‌آید.
یکی دیگر از عوامل مؤثر در اطمینان‌نداشتن درباره‌ی ارتباط میان کووید ۱۹ و ابتلا به دیابت این است که چه تعداد از بیماران از قبل دچار پیش‌دیابت بوده‌اند؛ یعنی وقتی دچار کووید ۱۹ شده بودند، سطح قندخونشان از حد متوسط بیشتر بوده است. زیلبرمینت گفت:
ممکن است بیماری برای سال‌ها با وضعیت پیش‌دیابت زندگی کند و از آن بی‌خبر باشد. اکنون آن‌ها به عفونت کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند و عفونت آن‌ها را به‌سمت ابتلا به دیابت پیش می‌برد.
دانشمندان مطمئن نیستند آیا افرادی که پس از ابتلا به کووید ۱۹ دچار دیابت می‌شوند، دائما این وضعیت را خواهند داشت. براساس گزارشی که در سال ۲۰۱۰ در مجله‌ی Acta Diabetologica منتشر شد، حداقل در برخی از بیماران که پس از عفونت سارس دچار دیابت شدند، علائم دیابت آنان درنهایت فروکش کرد و قندخونشان پس از عفونت به سطح طبیعی برگشت. بیماران آلوده به SARS-CoV-2 ممکن است علائم دیابت کوتاه‌مدت مشابهی تجربه کنند؛ اما برای تأیید این مسئله مطالعات بیشتری باید انجام شود.
نظرات