در دوران دنیاگیری بیشتر می‌خوابیم؛ اما کیفیت خواب ما کاهش یافته است

با گسترش دنیاگیری در سال ۲۰۲۰ و واردشدن کشورها به وضعیت خانه‌نشینی، بسیاری از مردم متوجه تغییر الگوی خواب خود شدند. با گذشت بیش از یک سال از آغاز دنیاگیری، دانشمندان حوزه‌ی خواب درک این موضوع را شروع کرده‌اند که چگونه خواب مردم تغییر کرده و چه تأثیراتی ممکن است بر بهزیستی آن‌ها بگذارد.

پژوهشگران در دو مطالعه‌ الگوهای خواب داوطلبان را در اروپا و آمریکای‌جنوبی در ماه‌های اول خانه‌نشینی دنبال کردند. به‌گزارش وب‌سایت The Conversation، نتایج داستان یکسانی را بیان می‌کند: مردم حین خانه‌نشینی بیشتر از قبل می‌خوابند و زمان‌بندی خواب آن‌ها تغییر کرده است. هر دو مطالعه نشان داد خانه‌نشینی «جت‌لگ اجتماعی»، یعنی اختلاف میان زمان خواب در روزهای کاری و روزهای آخر هفته را کاهش داده است. معمولا بیشتر افراد در روزهای کاری درمقایسه‌با روزهای آخر هفته زودتر به خواب می‌روند و زودتر بیدار می‌شوند؛ اگرچه در دوران خانه‌نشینی الگوهای خواب بیشتر شبیه آخر هفته‌ها است.

خواب مطلوب فقط به کمیت خواب مربوط نمی‌شود؛ بلکه کیفیت خواب نیز اهمیت دارد. کیفیت خواب شامل این‌ها است: چه مدت طول می‌کشد تا خوابتان ببرد، چند بار یا به چه سادگی در طول شب بیدار می‌شوید، به‌خواب‌رفتن دوباره چقدر دشوار است و هنگام صبح چقدر احساس سرحالی می‌کنید.

یافته‌ی تعجب‌برانگیز مطالعات جدید درباره‌ی خواب در دوران خانه‌نشینی این است درحالی‌که مردم بیشتر می‌خوابند، کیفیت خواب آن‌ها بدتر شده است. نظرسنجی اخیر پژوهشگران دانشگاه کینگز لندن نیز از این یافته‌ها حمایت می‌کند. نیمی از جمعیت بریتانیا گفتند خواب آن‌ها در خانه‌نشینی‌ها آشفته شده است و از هر دَه نفر سه نفر می‌گفتند که خواب طولانی‌تری دارند؛ اما کمتر احساس سرحالی می‌کنند.

البته فقط مسئله‌ی احساس خستگی نیست و کاهش کیفیت خواب پیامدهای احتمالی زیادی دارد. خواب باکیفیت برای سیستم ایمنی بدن ازنظر مبارزه دربرابر بیماری‌های عفونی بسیار مهم است. در مطالعه‌‌‌ای که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد، پژوهشگران الگوی خواب ۱۵۳ داوطلب را دو هفته زیرنظر گرفتند و سپس آن‌ها را درمعرض ویروس عامل سرماخوردگی قرار دادند. احتمال ابتلا به سرماخوردگی در شرکت‌کنندگانی شش برابر بیشتر بود که در آن، دو هفته کیفیت خواب ضعیف‌تری داشتند.

کسانی که ماه قبل از آزمون طولانی‌تر می‌خوابیدند و کیفیت خواب بهتری داشتنند (نه‌فقط در شب قبل از آزمون) درمقایسه‌با دانشجویان دیگر نمره‌های رضایت‌بخش‌تری کسب کردند. توضیح احتمالی درباره‌ی ارتباط میان کیفیت خواب و موفقیت دانشجویان این است درحالی‌که خواب خاطرات شکل‌گرفته در طول روز را تقویت می‌کند، خواب ضعیف ممکن است این فرایند را مختل کند.

مطالعه‌ی منتشرشده در سال ۲۰۱۲ این موضوع را با آموزش افرادی که خواب بد و خوب داشتند، برای ضربه‌زدن به‌ترتیب خاصی از دکمه‌ها پیش از خواب شبانه و دوباره حین بیداری نشان داد. مهارت ضربه‌زدن کسانی که خواب مطلوبی داشتند، در طول شب ۱۵ درصد بهبود یافت؛ درحالی‌که این مهارت در افرادی که خواب ضعیفی داشتند، فقط ۱ درصد بهبود پیدا کرد. وقتی کیفیت خواب ضعیف باشد، مزیتی ازنظر یادگیری ندارد.

رفتارهای تکانشی یکی از نشانه‌های بارز خانه‌نشینی‌ها بوده است. درحالی‌که این امر تا حدودی به‌‌دلیل بی‌حوصلگی است، خواب نیز نقش دارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ تصمیم‌گیری در نوجوانان را بررسی کرد که به‌‌دلیل رفتار تکانشی معروف‌اند. نوجوانان با کیفیت خواب ضعیف مهارت‌های تصمیم‌گیری ضعیف‌تری داشتند و در شرط‌بندی‌ها درمقایسه‌با همتایانشان که کیفیت خواب بهتری داشتند، تصمیم‌های خطرناک‌تری می‌گرفتند.

راهکارهای مؤثری برای بهبود کیفیت خواب وجود دارد. این‌ها حفظ برنامه‌ی منظم خواب، پرهیز از استفاده از تخت‌خواب برای فعالیت‌هایی به‌جز خواب (ازجمله شرکت در جلسه‌های زوم)، پرهیز از وسایل الکترونیکی قبل از خواب، ورزش منظم و دریافت نور روز تا بیشترین حد ممکن خصوصا هنگام صبح را شامل می‌شود.

قبل از خانه‌نشینی‌ها، فقط ۴۴ درصد از بزرگ‌سالان در بریتانیا از خواب خود راضی بودند. برای برخی افراد خانه‌نشینی نویدبخش خواب بیشتر بود؛ زیرا از رفت‌و‌آمدها و قید‌وبندهای اداری راحت می‌شدیم. درحالی‌که رؤیای خواب بیشتر برای برخی افراد محقق شد، ممکن است آن خوابی نباشد که آن‌ها انتظار داشتند. سرمایه‌گذاری روی کیفیت خواب مهم است. اگر کیفیت خواب شما بهتر شود، ممکن است خود را باهوش‌تر و در مسیر زندگی سالم‌تری ببینید.