آیا ویروس کرونا در دمای کم به‌آسانی منتقل می‌شود؟

چرا تعداد موارد مبتلا به کووید ۱۹ در اروپا رو‌به‌افزایش است؟ بسیاری از کشورها از آغاز تابستان به قرنطینه‌ی کامل خود پایان دادند؛ اما از آغاز پاییز، بسیاری از شهرها افزایش چشمگیر شیوع ویروس را شاهد بودند. بازگشایی مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها مشکل را تشدید کرد؛ اما آیا می‌توان گفت هوای سرد پاییزی در این روند مؤثر است؟

معمولا آمار ابتلا به آنفولانزا در فصل زمستان افزایش می‌یابد و ویروس‌های کرونا دیگر هم به سرماخوردگی منجر می‌شوند؛ اما دلایل بالقوه‌ی متعددی برای این مسئله وجود دارد. برای مثال، در فصل‌های پاییز و زمستان مردم زمان بیشتری در محیط‌های بسته می‌گذرانند و در این محیط‌ها سرفه یا عطسه می‌کنند. ناگفته نماند وقتی هوا سرد باشد، افراد به‌جای دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی ترجیح می‌دهند از اتوبوس‌ها یا قطارهای شلوغ استفاده کنند. طبق نظریه‌ای دیگر، بدن افراد در شرایط نور کم خورشید، ویتامین D کمتری را تولید می‌کند و همین مسئله به سیستم ایمنی ضعیف‌تر منجر می‌شود.

براساس پژوهش‌ها، افزایش سالانه‌ی سرماخوردگی و آنفولانزا هم‌زمان با کاهش دمای بیرون و کاهش رطوبت محیط داخلی است. ویروس‌های آنفولانزا در هوای خشک و سرد به‌راحتی منتقل می‌شوند و دوام می‌آورند؛ درنتیجه، منطقی است که این مسئله را به ویروس‌های کرونا، ازجمله کووید ۱۹ و سارس تعمیم دهیم که ساختار و ابعاد مشابهی دارند. طبق آزمایش‌های انجام‌شده روی ویروس کرونا و دیگر ویروس‌های مشابه، این ویروس‌ها در دما و رطوبت زیاد چندان روی سطوح دوام نمی‌آورند؛ اما دمای اتاق حداقل تا چند روز محیطی ایدئال برای زنده‌ماندن ویروس‌های کرونا می‌تواند فراهم کند.

ویروس کرونا در دماهای انجماد (۴ درجه‌ی سانتی‌گراد) و رطوبت نسبتا اندک، می‌تواند حتی تا یک ماه یا بیشتر هم دوام بیاورد. برای مثال، گزارش‌های متعددی از شیوع کووید ۱۹ در میان کارگران کارخانه‌های بسته‌بندی گوشت منتشر شده‌اند که در دماهای کم فعالیت می‌کنند. در چنین سناریوهایی، بسیاری از افراد در فاصله‌ی کمی از یکدیگر قرار دارند و برای شنیده‌شدن صدا در محیط شلوغ فریاد می‌زنند. این وضعیت زمینه‌ی شیوع کووید ۱۹ را فراهم می‌کند و اتاق‌های مشترک نیز می‌‌‌تواند سرعت شیوع را افزایش دهد.

درس‌های برگرفته از دیگر ویروس‌های کرونا در قرن بیست‌و‌یکم (ویروس‌های سارس و مرس)، داستان متفاوتی روایت می‌کند. طبق پژوهشی که شیوع همه‌گیری سارس را در زمستان ۲۰۰۳ در چین بررسی کرد، اوج شیوع در آب‌و‌هوای بهاری بوده است. گفتنی است هیچ راهی برای تأیید این گزارش ازطریق پژوهش‌های بعدی وجود ندارد؛ زیرا ویروس پس‌از‌آن ناپدید شد.

شیوع منظم ویروس مرس در خاورمیانه در فصل بهار (بین ماه‌های مارس تا مه) رخ داد. بااین‌حال، شیوع این ویروس رابطه‌ی کمی با آب‌و‌هوا دارد و بیشتر به بیولوژی شتر بازمی‌گردد. انسان‌ها می‌توانند ویروس مرس را از یکدیگر یا از شتر بگیرند. شترهای جوان منبع اصلی آلودگی هستند و این حیوانات معمولا در ماه مارس متولد می‌شوند.

می‌توانیم نگاهی هم به نیم‌کره‌ی جنوبی در طول فصل زمستان بیندازیم. در آفریقای‌جنوبی، بیش از ۷۰۰ هزار مورد مبتلا گزارش شده است و اوج این شیوع در ماه جولای بود؛ اما نیوزیلند شیوع را به‌خوبی مدیریت کرد و تنها ۲،۰۰۰ مورد مبتلای کووید ۱۹ در این کشور ثبت شد.

دو کشور آفریقای‌جنوبی و نیوزیلند از بسیاری ابعاد با یکدیگر تفاوت دارند. به‌نظر می‌رسد هوای سرد در طول ماه‌های جولای و آگوست، دلیل اصلی نرخ مبتلایان نبوده است. نیوزیلند به‌دلایلی مثل شرایط جغرافیایی و کیفیت سیستم بهداشت و درمان و واکنش مؤثر بهداشت عمومی، شیوع ویروس جدید کرونا را به‌خوبی مهار کرد. داده‌های اولیه از استرالیا نشان می‌دهد رطوبت کم شاخص بهتری برای بررسی شیوع کووید ۱۹ است. بااین‌حال، در ملبورن شیوع درخورتوجه در ماه جولای مصادف با هوای سرد بود. این اتفاق به قرنطینه‌ی سخت‌گیرانه منجر شد و حالا قوانین قرنطینه در ماه اکتبر کمتر شده‌اند.