آیا استفاده از عینک می‌تواند خطر ابتلا به کووید ۱۹ را کاهش دهد؟

وقتی پژوهشگران در چین درحال تجزیه‌وتحلیل داده‌های بیمارستانی بیماران مبتلا به ویروس کرونا بودند، به نکته‌ای عجیب پی بردند: تعداد بسیار اندکی از بیماران کووید ۱۹ به‌طور منظم از عینک استفاده می‌کردند. در یک بیمارستان در استان هوبئی چین، ۲۷۶ بیمار طی دوره‌ای ۴۷ روزه پذیرش شدند؛ اما تنها ۱۶ بیمار (کمتر از ۶ درصد)، میوپیا یا نزدیک‌بینی داشتند و به‌همین‌دلیل ناگزیر به استفاده از عینک به‌مدت بیش از ۸ ساعت در روز بودند؛ درحالی‌که پژوهش‌های پیشین نشان داده است که بیش از ۳۰ درصد از افراد با سن مشابه در آن استان برای رفع نزدیک‌بینی به زدن عینک نیاز دارند.

باتوجه‌به آنکه به‌نظر می‌رسد نرخ نزدیک‌بینی در کل جمعیت بسیار بیشتر از بیماران بستری در بخش کووید است، دانشمندان از خود پرسیده‌اند که ممکن است زدن عینک از ابتلای افراد به ویروس کرونا جلوگیری کند؟ نویسندگان مقاله‌ی تازه می‌نویسند: «زدن عینک درمیان اشخاص چینی در تمام سنین رایج است. بااین‌حال، از زمان شیوع کووید ۱۹ در ووهان در دسامبر ۲۰۱۹، ما مشاهده کردیم که شمار معدودی از بیماران عینکی در بخش کووید بیمارستان پذیرش شدند.»

نویسندگان درادامه گمانه‌زنی می‌کنند که آیا مشاهده‌ی مورد بحث می‌تواند مدرکی اولیه باشد که نشان دهد استفاده‌کنندگان روزمره‌ی عینک کمتر مستعد ابتلا به کووید ۱۹ هستند یا نه. متخصصان می‌گویند هنوز بسیار زود است که از این پژوهش اولیه چنین نتیجه‌ای بگیریم یا به افراد توصیه کنیم به امید کاهش خطر ابتلا به کووید ۱۹، علاوه بر ماسک استفاده از محافظ چشم را نیز شروع کنند.

این احتمال وجود دارد که عینک به‌عنوان مانعی جزئی از چشم‌ها دربرابر پاشش قطرات سرفه یا عطسه جلوگیری کند. یک توجیه دیگر برای یافته‌ی مطالعه‌ی جدید می‌تواند این باشد که افراد عینکی، کمتر دستان آلوده‌ی خود را به چشمانشان می‌مالند. یک گزارش در سال ۲۰۱۵ نشان داد که دانش‌آموزان ناظر یک سخنرانی، درطول یک ساعت به‌طور متوسط نزدیک به ۱۰ مرتبه، چشم‌ها، بینی یا دهان خود را لمس کردند؛ هرچند پژوهشگران بررسی نکردند که آیا زدن عینک تفاوتی ایجاد می‌کند یا نه.

دکتر لیزا ماراگاکیس، متخصص بیماری‌های عفونی و دانشیار پزشکی در دانشکده‌ی طب دانشگاه جانز هاپکینز، برای پژوهش تازه که در نشریه‌ی چشم‌پزشکی جاما منتشر شده، یادداشتی نوشته و درباره‌ی تفسیر نتایج پژوهش هشدار داده است. پژوهش انجام‌شده در چین مطالعه‌ای کوچک با شرکت کمتر از ۳۰۰ مورد ابتلا به کووید ۱۹ است. این میزان، درصد بسیار کوچکی از تقریبا ۳۰ میلیون مورد گزارش‌شده تاکنون درسرتاسر جهان را تشکیل می‌دهد. نگرانی دیگر این است که داده‌های مربوط به نزدیک‌بینی در گروه مقایسه، از مطالعه‌ای گردآوری شده که دهه‌ها قبل انجام شده است.

دکتر ماراگاکیس همچنین اشاره می‌کند که عوامل مختلفی ممکن است داده‌ها را مخدوش کرده باشد. همچنین احتمال دارد زدن عینک صرفا به متغیر دیگری ارتباط دارد که بر خطر ابتلا به کووید ۱۹ تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، ممکن است افراد عینکی درمقایسه با کسانی که عینک نمی‌زنند، سن بیشتری داشته باشند، محتاط‌تر باشند و درجریان شیوع بیماری بیشتر در خانه بمانند یا شاید افرادی که توانایی تهیه‌ی عینک را دارند، به دلایل دیگر کمتر درمعرض تماس با ویروس بوده‌اند؛ مثلا برخورداری از امکان زندگی در فضاهای خلوت‌‌تر.

ماراگاکیس، پژوهش اخیر را صرفا یک مطالعه از این نوع می‌داند. او می‌گوید: «باتوجه‌به آنکه در مراکز مراقبت‌های بهداشتی از محافظ چشم نظیر شیلد صورت یا عینک ایمنی استفاده می‌کنیم، این مطالعه تاحدی ازنظر زیستی پذیرفتنی است. اما آنچه هنوز باید بررسی شود، این است که آیا محافظ چشم در محیطی عمومی، فراتر از ماسک و فاصله‌گیری فیزیکی هیچ محافظتی اضافه خواهد کرد یا نه. من فکر می‌کنم این مسئله هنوز مشخص نیست.

کارکنان مراقبت‌های بهداشتی روی چشمان خود تجهیزات ایمنی می‌زنند تا از آن‌ها دربرابر قطرات به‌پرواز درآمده دراثر سرفه یا عطسه و همچنین ذرات آئروسلی حفاظت کنند که هنگام انجام برخی رویه‌های پزشکی نظیر انتوباسیون (لوله‌گذاری) تشکیل می‌شوند. بااین‌حال اگر افراد ماسک بزنند و فاصله‌ی فیزیکی را نیز در فضاهای عمومی حفظ کنند، این سطح اضافی از محافظت اغلب لازم نخواهد بود. این احتمال نیز وجود دارد که زدن عینک خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد؛ زیرا به‌گفته‌ی دکتر ماراگاکیس، برخی افراد هنگام زدن عینک به‌جای لمس کمتر صورت، درواقع صورت خود را بیشتر لمس می‌کنند.

دکتر توماس اشتاینمن، سخنگوی آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا و استاد چشم‌پزشکی در مرکز پزشکی MetroHealth در کلیولند اوهایو می‌گوید برای پی‌بردن به اینکه آیا تعداد بیماران عینکی کووید ۱۹ در جمعیت‌های دیگر نیز واقعا کمتر است، مطالعات بیشتری باید انجام شود. بااین‌حال، او اشاره می‌کند که مطالعه‌ی تازه نباید موجب نگرانی بین افراد غیرعینکی شود. دکتر اشتاینمن درعین‌حال استفاده از محافظ چشم یا محافظ صورت را برای افراد در برخی مشاغل نظیر نیروهای امدادی و مراقبان بیماران مفید می‌داند.

• علائم کرونا و کووید ۱۹ و هرآنچه باید درباره آن‌ها بدانید
• ویروس کرونا چگونه به مغز حمله می‌کند؟

یافته‌ی پژوهش جدید همچنین پرسشی جالب‌توجه را مطرح می‌کند؛ اینکه چشم‌ها چقدر ممکن است درگاه ورود ویروس باشند. ما از مدت‌ها پیش می‌دانیم که ویروس‌ها و دیگر میکروب‌ها می‌توانند ازطریق غشاهای مخاطی صورت در چشم، بینی و دهان وارد بدن شوند. اما ازآنجا که بینی گیرنده‌های فراوانی دارد که محیطی مطلوب برای تکثیر ویروس و حرکت آن به سمت دستگاه تنفسی به‌وجود می‌آورند، ظاهرا نقطه‌ی ورود اصلی برای ویروس کرونا است.

بااین‌حال، پزشکان به وجود درصد کوچکی از بیماران با علائم چشم شامل التهاب ملتحمه یا قرمزی چشم پی برده‌اند که نشان می‌دهد ویروس می‌تواند ازطریق چشم‌ها نیز وارد بدن شود. هرچند علائم چشم درمقایسه با دیگر نشانه‌ها نظیر سرفه یا تب، کمتر رایج است، مطالعات مختلف گزارش داده‌اند که ناراحتی‌های چشم باید یکی از علائم عفونت کووید ۱۹ درنظرگرفته شود.

ماه گذشته، پژوهشگران مطالعه‌ای با شرکت ۲۱۶ کودک مبتلا به کووید ۱۹ را گزارش دادند که در ووهان بستری بودند،. ازبین این بیماران، ۴۹ نفر یا نزدیک به ۲۳ درصد موارد دچار علائم چشم نظیر ترشحات ملتحمه، مالش چشم و احتقان ملتحمه بودند. این کودکان علاوه بر قرمزی چشم، از خارش چشم، اشک بیش از حد، تاری دید و احساس وجود جسم خارجی در چشم نیز رنج می‌بردند.