نتایجی امیدبخش از تاثیر داروی رمدسیویر بر درمان بیماری کووید ۱۹

نتایج متوسط حاصل‌از کارآزمایی یک داروی آزمایشی موجب صعود سهام شرکت سازنده‌ی آن شد که علامت دیگری از ناامیدی درخصوص یافتن درمانی مناسب دربرابر ویروس کرونا است. درست قبل از باز شدن بازارها، شرکت سازنده‌ی داروی ضدویروس رمدسیویر یعنی گیلیاد، اعلام کرد که از داده‌های مثبت درمورد عملکرد دارو در یک کارآزمایی باخبر شده است. با اعلام این خبر، قیمت سهام شرکت افزایش یافت و معاملات سهام شرکت برای مدتی متوقف شد. بعدا در یک جلسه‌ی پرسش و پاسخ در کاخ سفید، دکتر آنتونی فائوچی، مدیر مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی گفت که این کارآزمایی نشان داده است که درمان با این دارو می‌تواند تا حد متوسطی روند بهبودی را در بیماران مبتلا به ویروس کرونا سرعت بخشد.

دکتر فائوچی تصدیق کرد که دارو تأثیر ۱۰۰ درصدی ندارد اما این نتایج اثبات مفهوم بسیار مهمی است زیرا ثابت می‌کند که یک دارو می‌تواند این ویروس را مهار کند. ترامپ که در کنار دکتر فائوچی نشسته بود، گفت: «مطمئنا مثبت است، این رویداد بسیار مثبتی است». ترامپ در هفته‌های گذشته، با اینکه شواهد مناسبی وجود نداشت، به‌طور مکرر از رمدسیویر به‌عنوان دارویی تحول‌آفرین یاد می‌کرد.

رهبران تجارت، دانشمندان و سیاستمداران همه در تلاش برای یافتن راه‌هایی برای مبارزه با همه‌گیری جهانی کووید ۱۹ و بازگشایی اقتصاد ویران‌شده هستند. ویروس کرونا تاکنون در کشور آمریکا جان حداقل ۶۰ هزار نفر را گرفته است و در سرتاسر جهان بیش از ۲۰۰ هزار نفر را به کام مرگ فرستاده است. دلایل مطمئن چندانی برای خوش‌بینی وجود ندارد و بازار از اخباری که از گوشه‌و‌کنار درز می‌کند، به سود خود استفاده می‌کند.

در کارآزمایی تحت حمایت مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی ۱۰۶۳ بیمار ثبت‌نام کردند که داروی رمدسیویر یا یک دارونما را دریافت کنند. مدت زمان بهبودی در کسانی که دارو را دریافت کرده بودند، به‌طور متوسط ۱۱ روز و در گروه دارونما ۱۵ روز بود. دکتر فائوچی گفت در گروه رمدسیویر مرگ‌و‌میر کمتری رخ داد اما نتایج ازنظر آماری معنی‌دار نشد. مرگ‌و‌میر سنجه‌ی اصلی این کارآزمایی نبود. دکتر فائوچی هشدار داد که نتایج این مطالعه باید به‌طور مناسبی مورد بازبینی قرار گیرد، اما در این مورد خوش‌بین بود که رمدسیویر به استاندارد مراقبت برای بیماران کووید ۱۹ تبدیل شود.

برخی دانشمندان از نحوه‌ی گزارش یافته‌ها ناراضی بودند. دکتر استیون نیسن، متخصص قلب و عروق در کلینیک کلیولند که ده‌ها کارآزمایی بالینی انجام داده است، گفت:

افشای نتایج کارآزمایی در یک موقعیت سیاسی و قبل از بازبینی یا انتشار مقاله، بسیار غیرمعمول است. داده‌ها کجا هستند؟ دانشمندان برای ارزیابی مزیت‌های آن باید اعداد مربوط به مضرات مرتبط با دارو را ببینند. این مسئله خیلی مهم‌تر از آن است که با چنین شیوه‌ی بی‌دقتی انجام شود.

دکتر میشل باری، کارشناس بهداشت جهانی در دانشگاه استنفورد گفت اگرچه او به ارزیابی دکتر فائوچی ایمان دارد، غیرعادی است که قبل از بازبینی داده‌ها و انتشار نتایج و قبل از اینکه مطالعات مزایای دارویی را ازنظر کاهش مرگ‌و‌میر نشان دهند، دارو را «استاندارد مراقبت» بخوانیم.

ترامپ همچنین امیدوار است که برنامه‌ای برای توسعه‌ی سریع یک واکسن ایجاد کند؛ کاری که حتی خود دولت نیز به دیده‌ی شک و تردید به آن نگاه می‌کند. هدف این برنامه، تولید صدها میلیون دوز واکسن تا پایان سال جاری است. اما کارشناسان پزشکی ازجمله دکتر فائوچی هشدار داده‌اند که توسعه‌ی واکسن در سریع‌ترین حالت ممکن به یک سال تا ۱۸ ماه زمان نیاز دارد و تعجیل در این کار می‌تواند سلامت جامعه را به خطر بیندازد. در‌حال‌حاضر، درمان دارویی هدف دست یافتنی‌تری به ‌نظر می‌رسد. دکتر پیتر چین‌هونگ، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو و یکی از پژوهشگران کارآزمایی می‌گوید:

رمدسیویر یک راه‌حل جادویی نیست اما برای شرایط حاضر خوب است. بیماران به بیمارستان می‌آیند و فکر می‌کنند ما درمانی داریم و درمان در ذهن آن‌ها یعنی یک دارو. ما ناتوان بوده‌ایم که هیچ گزینه‌ای نداریم.

رمدسیویر هرگز به‌عنوان درمانی برای یک بیماری تأیید نشده است. این دارو در ابتدا برای مبارزه با ابولا ساخته شد اما نتایج یک کارآزمایی در آفریقا ناامیدکننده بود. اما با ظهور همه‌گیری جهانی ویروس کرونا، داروی رمدسیویر به‌عنوان یکی از امیدبخش‌ترین درمان‌های بالقوه مطرح شد. این دارو در آزمایشگاه تکثیر ویروس را مختل می‌کند و آزمایش‌های حیوانی بی‌خطر بودن آن را نشان داده‌اند.

تاکنون، سطح انتظارات درمورد داروی مذکور از گزارش‌ها پراکنده‌ی مربوط به بیماران کووید ۱۹ که دارو را مصرف کرده و بهبود یافته‌اند، افزایش یافته است. دو مورد از چنین گزارشاتی در مجله‌ی معتبر New England Journal of Medicine منتشر شد و به نتایجی که پژوهشگران می‌گفتند درواقع نامطمئن است، اعتبار بخشید. بدون انجام کارآزمایی‌هایی که داروی آزمایشی را با دارونما مقایسه کند، غیرممکن است که متوجه شویم آیا دارو موجب تفاوتی در وضعیت بیمار شده است یا اینکه اگر بیمار فقط مراقبت‌های حمایتی را دریافت می‌کرد، روند بهبودی بهتری داشت.

مطالعه‌ی جداگانه‌ای درمورد رمدسیویر روز چهارشنبه در مجله‌ی The Lancet منتشر شد. این مطالعه، درمقایسه‌با دارونما مزیتی برای داروی مذکور پیدا نکرد. پژوهشگر اصلی مطالعه‌ی جدید، دکتر بین کائو از بیمارستان دوستی چین و ژاپن و دانشگاه دانشگاه پزشکی پکن گفت:

متاسفانه، کارآزمایی ما نشان داد که اگرچه رمدسیویر بی‌خطر بوده و به‌خوبی تحمل می‌شود، مزیتی نسبت‌به دارونما ندارد. این نتیجه‌ای نیست که ما به امیدوار بودیم.

تفسیر این نتایج دشوار است، زیرا مطالعه نسبت‌به چیزی که برنامه‌ریزی شده بود، بسیار کوچک‌تر بود. در این مطالعه قرار بود ۴۵۳ بیمار شرکت کنند اما به‌علت تعداد کم بیمارانی که در وضعیت بحرانی قرار داشتند، این تعداد به ۲۳۶ نفر رسید. دکتر اریک پترسون، کارشناس کارآزمایی‌های بالینی در دانشگاه دوک گفت که با تعداد بسیار کم بیماران تمام چیزی که می‌توانید بگویید این است که «به‌نظر نمی‌رسد این دارو روی این جمعیت تأثیری داشته باشد». او افزود اگر دارو اثر زیادی داشت، دیده می‌شد. به‌عقیده‌ی او، کارآزمایی نباید با این جمعیت تکرار شود بلکه درعوض روی افرادی تکرار شود که شدت بیماری آن‌ها کمتر است. دکتر باری گفت این یک مطالعه‌ی ناقص است اما شاید اگر دارو در دوز بالاتر یا زودتر داده می‌شد، نتایج بهبود می‌یافت.

گیلیاد در پاسخ به تقاضاها، دارو را برای صدها بیمار توزیع کرده است تا طبق پروتکل استفاده‌ی دلسوزانه مورد استفاده قرار گیرد. تحت این معافیت مقرراتی، بیمار می‌تواند جدا از یک کارآزمایی بالینی، دارو را دریافت کند.

گیلیاد خود گزارش‌هایی از مطالعات کنترل‌نشده منتشر کرده است. این شرکت روز چهارشنبه، در خبر دیگری اعلام کرد که مطالعه‌ای که دوره‌‌های ۵ تا ۱۰ روزه‌ی درمان با این دارو را مورد مقایسه قرار داده است، نشان داده کسانی که در دوره‌ی کوتاه‌تر درمان را دریافت کردند نیز از مزیت دارو بهره‌مند شدند. دکتر پترسون گفت این مطالعه هیچ گروه کنترلی نداشته و حاوی اطلاعاتی نیست.