بحران ویروس کرونا؛ چرا چین از دریافت کمک‌های خارجی امتناع می‌کند؟

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، از بیش از یک ماه پیش به‌منظور بررسی همه‌گیری ویروس کرونا و کمک به چین در صورت نیاز، پیشنهاد ارسال تیمی از مختصصان را به این کشور ارائه داده است. به‌طور معمول، تیم‌های سرویس اطلاعاتی بیماری‌های همه‌گیر این سازمان می‌توانند ظرف مدت ۲۴ ساعت در جریان امور قرار بگیرند. اما تاکنون هیچ دعوتنامه‌ای ارسال نشده است و هیچ‌کس نمی‌تواند علنا دلیل آن را توضیح دهد.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز که تقریبا دو هفته‌ی پیش پیشنهاد مشابهی را مطرح کرد، با همان بی‌اعتنایی مواجه شده است؛ هرچند به‌گفته‌ی سخنگوی سازمان، آن‌ها درحال تنظیم قرارها هستند. مقام‌های کنونی و سابق بهداشت عمومی و دیپلمات‌ها که به‌دلیل نگرانی از برهم‌خوردن روابط دیپلماتیک به‌طور ناشناس اظهارنظر می‌کنند، اعتقاد دارند این بی‌میلی از سوی رهبران ارشد چین است که نمی‌خواهند جهان تصور کند آن‌ها به کمک خارجی نیاز دارند.

چین در سال ۲۰۰۳ به‌دلیل نحوه‌ی واکنشش به سارس که همه‌گیری دیگری از خانواده‌ی کروناویروس بود، تحت انتقاد‌های بسیار شدید قرار گرفت. برخی کارشناسان نیز می‌گویند کمک خارجی می‌تواند جنبه‌هایی از همه‌گیری کنونی را افشا کند که باعث شرمساری چین می‌شود. به‌عنوان مثال، این کشور هنوز اعلام نکرده است که در مبارزه با ویروس کرونا چه تعداد پزشک و پرستار از دنیا رفته‌اند. با این حال، کارشناسان استدلال می‌کنند که چین به کمک نیاز دارد. برخی متخصصان چینی در پیام‌ها و تماس‌های تلفنی خصوصی اشاره کرده‌اند که آشفته و مضطرب هستند و نه‌تنها از کمک‌های بیشتر، بلکه متخصصان ویژه در چندین رشته استقبال می‌کنند.

مقام‌های CDC همچنین اعلام کرده‌اند که امیدوار هستند درباره‌ی ویروس کرونا اطلاعات بیشتری از همتایان چینی‌شان دریافت کننند تا بتوانند در صورت شیوع گسترده‌تر ویروس، واکنش آمریکا را بهبود دهند. الکس ایزر، وزیر بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده روز جمعه درگفتگویی کوتاه اظهار داشت که به‌تازگی پیشنهاد ارسال تیمی از متخصصان را دوباره برای ما شیاوی، همتای چینی‌اش تکرار کرده است. او در پاسخ به این سؤال که چرا چینی‌ها از دریافت کمک امتناع می‌کنند، گفت:

این به چینی‌ها بستگی دارد. ما همچنان به‌طور کامل انتظار داریم که پرزیدنت شی پیشنهاد ما را قبول کند. ما آماده، علاقه‌مند و قادر به کمک هستیم.

بیماران مبتلا به ویروس کرونا درحال ورود به بیمارستان موقت ووهان

تدروس آدانوم، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی که دو هفته پیش از سفری کوتاه به چین بازگشت، پرزیدنت شی جین پینگ و واکنش فوق‌العاده جسورانه‌ی این کشور را ستایش کرد. چین هم‌اکنون تقریبا کل استان هوبئی را از دیگر بخش‌های کشور و کل جهان جدا کرده و در قرنطینه قرار داده است. به‌گفته‌ی دکتر مایکل رایان، رئیس واکنش اضطراری WHO، چین با ارسال مأموریتی متشکل از متخصصان بین‌المللی موافقت کرده است تا انتقال بیماری و شدت بالینی را بهتر درک کند.

در پاسخ به این سؤال که آیا تیم یادشده متشکل از متخصصان آمریکایی خواهد بود یا نه، دکتر تدروس گفت: «بهترین حالت توافقی دوجانبه است». سخنگوی سازمان بهداشت جهانی روز پنجشنبه اعلام کرد که هیچ تاخیری در ارسال مأموریت اختصاصی این سازمان به چین وجود ندارد. با این حال، هنوز مشخص نیست که تیم متخصصان چه زمانی وارد چین می‌شود یا اعضای آن چه کسانی هستند.

به‌گفته‌ی کارشناسان، به‌نظر می‌آید دو رشته‌ای که چین در آن‌ها به کمک خارجی نیاز دارد، ویروس‌شناسی و همه‌گیرشناسی است. رشته‌ی نخست شامل توالی‌یابی ژنوم ویروس و دستکاری آن به‌منظور اصلاح آزمایش‌های تشخیصی، درمان و ساخت واکسن است. رشته‌ی دوم موضوعاتی نظیر شناسایی افراد آلوده و سالم، اطلاع از طول دوره‌ی نهفتگی، علت مرگ برخی قربانیان، تعداد افرادی که هر قربانی آلوده کرده است و چگونگی وقوع همه‌گیری‌های بیمارستانی را بررسی و تلاش می‌کند پاسخ آن‌ها را دریابد. به‌گفته‌ی یکی از متخصصان، شیوع ویروس کرونا جدید یک امر پیچیده‌ی علمی نیست؛ اما پس از پنج هفته از آغاز بحران هنوز پاسخ پرسش‌های یادشده را نمی‌دانیم.

به‌عنوان مثال، داشتن آزمایش خون برای پادتن‌ها بسیار سودمند خواهد بود. دسترسی به چنین آزمایشی اطلاع از تعداد افراد بهبودیافته از آلودگی را امکان‌پذیر می‌کند که این امر به‌نوبه‌ی خود آگاهی از میزان کشندگی ویروس و نحوه‌ی انتشار گسترده‌ی آن را افزایش خواهد داد.

یکی از اشتباهات چین در زمینه‌ی مهار ویروس این است که مقام‌های ووهان ظاهرا آن بازار غذای دریایی را که مظنون اولیه‌ی انتشار ویروس بود، بدون پاکسازی تک‌به‌تک حیوانات و قفس‌هایشان و بدون خون‌گیری از افراد شاغل در آنجا، به‌کلی تعطیل و ضدعفونی کردند. انجام اقدامات یادشده اطلاعات ارزشمندی را درباره‌ی منشاء حیوانی احتمالی ویروس کرونا و تعداد افراد آلوده‌شده اما نجات‌یافته فراهم می‌کرد. درحال حاضر هیچ‌کس نمی‌داند چه بر سر حیوانات بازار محلی آمده است؛ آیا مقام‌ها آن‌ها را سوزانده یا دفن کرده‌اند؟

چین پس از تجربه‌ی ویروس سارس، توانایی‌اش در مقابله با بیماری‌ها را به‌نحو چشمگیر بهبود داد و دانشمندان این کشور اکنون به‌طور مکرر مقالاتی را در نشریه‌های مطرح پزشکی منتشر می‌کنند. به‌گفته‌ی یک کارشناس مطلع، دولت چین به دانشمندانی که مقالات چاپ‌شده در نشریات معتبر داشته باشند، هدایای بزرگی اهدا می‌کند. این امر انگیزه‌ی مخفی‌نگاه‌داشتن نمونه‌ها و داده‌ها را تا پیش از انتشار مقاله در پژوهشگران چینی برمی‌انگیزد.

هرچند برخی کشورها درگذشته بدون اعتباردهی به CDC، نمونه‌ها و تحلیل‌های منتشرشده‌ی این سازمان را استفاده کرده‌اند، نخستین اولویت CDC همچنان صدور هشدارهای همه‌گیری در صورت نیاز و سپس انتشار پژوهش‌ها در زمانی دیگر است. به‌گفته‌ی یک متخصص، زمانی‌که همه‌گیری خطرناکی همچون مورد کنونی به‌وقوع می‌پیوندد، شفافیت و دسترسی به اطلاعات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.