هویت صاحبان تابوت‌های آویزان چین سرانجام فاش شد

برای هزاران سال، یک گروه قومی در منطقه‌ای که اکنون جنوب غربی چین نامیده می‌شود، مردگان خود را در «تابوت‌های آویزان» روی دامنه‌ی صخره‌ها قرار می‌دادند؛ اما هویت آن مردمان برای پژوهشگران نامعلوم بود. اکنون، یک مطالعه‌ی ژنتیکی جدید نشان می‌دهد که این سنت تدفین باستانی توسط اجداد افرادی انجام می‌شده که امروزه نیز در همان منطقه زندگی می‌کنند.

تحقیقات همچنین نشان داد افرادی که آن رسم تدفین را اجرا می‌کردند، از نظر ژنتیکی با مردمان نوسنگی سواحل جنوب چین و جنوب‌شرق آسیا پیوند داشته‌اند. پژوهشگران می‌گویند این یافته‌ها اطلاعات ارزشمندی درباره ریشه‌های ژنتیکی، فرهنگی و تاریخی این رسم دفن ارائه می‌کند.

در سه دهه گذشته، پژوهشگران صدها محل دفن با تابوت‌های آویزان را در چین و جنوب‌شرق آسیا ثبت کرده‌اند. منابع تاریخی و روایت‌های محلی این روش را به قوم کوچکی به نام «بو» نسبت داده‌اند؛ اما در مطالعه‌ی اخیر، هویت آن افراد بالاخره برای همیشه روشن شد.

به گزارش لایوساینس، پژوهشگران ژنوم ۱۱ نفر از چهار محل دفن با «تابوت‌های آویزان» در چین را بررسی کردند؛ برخی از این افراد بیش از ۲ هزار سال پیش زندگی می‌کردند. برای کامل‌تر شدن مطالعه، آن‌ها بقایای چهار نفر دیگر را نیز که در تابوت‌های چوبی باستانی در غاری در شمال‌غرب تایلند پیدا شده بود، مورد تحلیل قرار دادند؛ قدیمی‌ترین این تابوت‌ها حدود ۲۳۰۰ سال قدمت دارد. علاوه بر این، ژنوم ۳۰ نفر از اعضای امروزی قوم بو نیز در مطالعه گنجانده شد تا پیوندهای ژنتیکی میان نیاکان باستانی و نسل‌های امروزی به طور دقیق بررسی شود.

نتایج نشان می‌دهد مردمانی که تابوت‌های آویزان را می‌ساختند (و در نتیجه مردم امروزی قوم بو) با گروه‌هایی که ۴ تا ۴٫۵ هزار سال پیش در دوران نوسنگی در این منطقه زندگی می‌کردند، پیوند ژنتیکی دارند. پژوهشگران می‌نویسند: «آثار ژنتیکی نشان‌دهنده منشأ مشترک و تداوم فرهنگی است که مرزهای امروزی کشورها را پشت سر می‌گذارد.»

تابوت‌های آویزان در جنوب چین و تایوان فراوان هستند. اما این نوع تدفین صدها سال پیش، در دوران دودمان مینگ (۱۳۶۸ تا ۱۶۴۴ میلادی) متوقف شد. در سندی قدیمی از دوران یوان (۱۲۷۹ تا ۱۳۶۸ میلادی) آمده است که تابوت‌هایی که در ارتفاع نصب می‌شدند خوش‌یمن شمرده می‌شدند و هرچه بالاتر بودند، برای مردگان بهتر بود.

امروزه چند هزار نفر از نسل قوم بو در استان یون‌نان چین زندگی می‌کنند. آن‌ها جزو قوم رسمی «یی» محسوب می‌شوند، اما زبان و سنت‌هایشان منحصر به فرد است. فرهنگ نیاکانشان روزگاری بسیار گسترده‌تر بود و مناطقی از تایلند، لائوس، ویتنام و تایوان را دربر می‌گرفت. به نظر می‌رسد سنت تابوت‌های آویزان حداقل ۳۴۰۰ سال پیش و در کوه‌های وویی استان فوجیان چین آغاز شده باشد.

تحلیل ژنتیک نشان داد بقایای تابوت‌های کنده‌کاری‌شده در تنه درخت در شمال‌غرب تایلند نیز شباهت ژنتیکی قابل توجهی با مردمانی داشت که در تابوت‌های آویزان چین دفن شده بودند، به این معنا که این گروه‌ها نیاکان مشترکی داشتند. در تایلند، تابوت‌ها از نصف‌کردن تنه درخت ساخته می‌شدند و یکی از نیمه‌ها به عنوان درب تابوت استفاده می‌شد. سپس تابوت‌ها در غارها و غالباً روی پایه‌های چوبی یا صخره‌های مرتفع قرار می‌گرفتند.

این شواهد و سایر یافته‌های باستان‌شناسی در آسیا نشان می‌دهد مردمانی که تابوت‌های آویزان را می‌ساختند، شاخه‌ای از مردمان باستانی گویشور زبان‌های تای-کادای بوده‌اند که پیش از تسلط قوم هان، در بخش بزرگی از جنوب چین سکونت داشتند. این گروه‌ها همچنین نیاکان میلیون‌ها نفر از جمعیت غیرهان چینی، به ویژه در جنوب تایلند محسوب می‌شوند.

مهم‌ترین نتیجه مطالعه، شناسایی هویت واقعی مردمان تابوت‌های آویزان است. افسانه‌های محلی قوم بو را «فرزندان صخره‌ها» یا «فاتحان آسمان» می‌نامیدند و حتی قدرت پرواز به آن‌ها نسبت می‌دادند. اکنون ژنتیک ثابت کرده که این مردم همان کسانی هستند که روزگاری اجسادشان را در تابوت‌های آویزان دفن می‌کردند.

پژوهشگران می‌نویسند: «حدود ۶۰۰ سال پس از ناپدیدشدن این رسم از تاریخ، مشخص شد قوم بو بازماندگان مستقیم افرادی هستند که این سنت را اجرا می‌کردند.»

پژوهش در ژورنال Nature Communications منتشر شده است.