کهربای ۱۱۲ میلیون ساله در آمازون، نگاهی نادر به حشرات عصر دایناسورها ارائه میدهد
در اعماق جنگلهای آمازون، دانشمندان به کشف شگفتانگیزی دست یافتهاند: مجموعهای بینظیر از کهرباهای ۱۱۲ میلیون ساله که حشرات سالم و حتی یک تار عنکبوت از دوران دایناسورها را در خود حفظ کردهاند. این کشف که در یک معدن شن در شرق اکوادور صورت گرفته، اولین نمونه از کهربای دوران میانهزیستی با آثار حیات در سراسر آمریکای جنوبی است و دریچهای نو به روی اکوسیستمهای باستانی این قاره میگشاید.
بهگزارش نیوساینتیست، خاویر دلکلوس، استاد دانشگاه بارسلونا در اسپانیا، به همراه همکارانش پس از شنیدن گزارشهایی دربارهی کشف کهربا در معدن «ژنووا» در حوضه اورینته در شرق اکوادور، در سال ۲۰۲۲ به محل سفر کردند تا موضوع را از نزدیک بررسی کنند. بررسیها نشان داد که کهربای این منطقه بهاحتمال زیاد از رزین درختان مخروطی خانواده آروکاریاسه منشأ گرفته است که میلیونها سال پیش، زمانی که اکوادور بخشی از ابرقاره گوندوانا بود، منطقه را پوشانده بودند.
رسوبات کهربا معمولاً از دو منبع شکل میگیرند: بخشهای هوایی درخت یا ریشهها. رزین قسمتهای بیرونی گاهی حشرات یا گیاهان کوچک را به دام میاندازد و سپس با گذشت زمان به کهربا تبدیل میشود. این بقایا را درونزیستها یا ترکیبات زیستی مینامند. در معدن ژنووا، بیشتر کهرباها منشأ زیرزمینی داشتند، اما در یک کاوش مقدماتی، تیم پژوهشی ۶۰ قطعه امیدوارکننده از کهربای سطحی جمعآوری و برای آمادهسازی و مطالعه به آزمایشگاه منتقل کردند.
نتایج بررسیها نشان داد که بیش از یکسوم نمونهها شامل درونزیستهایی چون حشرات، بخشهایی از گیاهان و حتی یک تار عنکبوت هستند که همگی به دورهی کرتاسه تعلق دارند. دلکلوس توضیح میدهد: «این نخستین بار است که کهربای میانهزیستی با بقایای حشرات و عنکبوت در سراسر آمریکای جنوبی کشف میشود و بدون تردید با گونههای تازهای روبهرو هستیم.»
حشرات در جنگلهای گرم و مرطوب نزدیک خط استوا در کنار دایناسورها زندگی میکردند
حشرات کشفشده تنوع زیادی داشتند و شامل انواع مختلف مگس، زنبور، پشههای ریز، یک سوسک و پشههای خونخوار بودند. این موجودات در جنگلهای گرم و مرطوب نزدیک خط استوا در کنار دایناسورها زندگی میکردند. برخی گونهها برای تکمیل چرخه زیستی خود به آب نیاز داشتند، بنابراین وجود دریاچهها، رودخانهها و تالابهای فراوان در آن زمان بسیار محتمل به نظر میرسد.
- هوای عصر ژوراسیک چگونه بود؟ دندان فسیلشده دایناسورها پاسخ میدهد16 مرداد 04مطالعه '3
- چرا دایناسورها پس از انقراض دوباره تکامل پیدا نکردند؟19 اسفند 03مطالعه '3
دلکلوس در توصیف شرایط آن دوران میگوید اگر کسی به این منطقه سفر میکرد، بدون شک به دافع حشرات و شاید هم وسیلهای برای فرار از دست یک یا دو دایناسور گوشتخوار نیاز داشت. او همچنین میافزاید: «وجود پشههای خونخوار نشان میدهد که این حشرات در بخشی از چرخه زندگیشان به خون مهرهداران، احتمالاً پرندگان یا دایناسورهای غیرپرنده وابسته بودند.
اما آیا کشف تازه میتواند رویای «پارک ژوراسیک» را به واقعیت تبدیل کند؟ دلکلوس این ایده را رد میکند. او توضیح میدهد که هرگونه دیانای دایناسور که ممکن است در خون بلعیده شده توسط پشهها وجود داشته باشد، مدتها پیش توسط مواد شیمیایی موجود در صمغ درختان از بین رفته است. او میگوید: «حداقل با تکنیکهای فعلی، نمیتوانیم از کهربای کرتاسه یک پارک ژوراسیک بسازیم.»
جزئیات یافتهها در نشریه Communications Earth & Environment گزارش شده است.