این هواپیما برای مهار آتش، در ۲۰ ثانیه ۱۲ تُن آب میبلعد؛ بررسی هیولای دوزیست چین
افسانههای کهن چین از موجودی شگفتانگیز به نام «کونلونگ» (Kunlong) میگویند؛ ترکیبی از یک ماهی قدرتمند و یک اژدهای باشکوه که فرمانروای آبها و آسمانها بود. امروز، این اسطورهی کهن در کالبد یک غول آهنی ۶۰ تنی جان گرفته و به واقعیت پیوسته است.
هواپیمای دوزیست AG600 که با به ارثبردن نام کونلونگ، نهتنها لقب بزرگترین قایق پرندهی جهان را یدک میکشد، بلکه به نماد ارادهی یک ملت برای چیرهشدن بر چالشهای زمین و دریا تبدیل شده؛ اما این اژدهای مدرن برای نبردهای افسانهای زاده نشده؛ مأموریت آن، مهار شعلههای آتش در جنگلهای صعبالعبور و بیرون کشیدن انسانها از دل امواج است؛ ماشینی که میتواند در یک لحظه از شناوری آرام بر سطح آب، به فرشتهی نجاتی در آسمان بدل شود.
سیر تکامل پروژه AG600
طراحی و توسعهی اولیهی AG600 در سال ۲۰۰۹ کلید خورد. برای پنج سال تمام، تیمهای مهندسی چین درگیر مجموعهای از چالشهای فنی نفسگیر بودند. آنها باید بدنهای طراحی میکردند که هم در آسمان آیرودینامیک باشد، هم روی آب شناوری بینقصی داشته باشد؛ از سوی دیگر، باید موتور و سیستمهای پیشرانهای را مییافتند که پاسخگوی ماهیت دوگانهی AG600 باشد.
نقطهی عطف پروژه در آگوست ۲۰۱۴ رقم خورد؛ زمانی که فاز طراحی روی کاغذ به پایان رسید و مونتاژ نخستین نمونهی اولیه رسماً آغاز شد. این خبر که با هیجان بالایی در رسانههای چین پوشش داده شد، نشان میداد که رؤیای اژدهای پرنده در حال تحقق است.
سرانجام در ۲۳ جولای ۲۰۱۶، جهان برای اولین بار با غول مهندسی چین چشم در چشم شد. در کارخانه هواپیماسازی «ژوهای»، از نخستین هواپیمای AG600 رونمایی شد. این رویداد، فراتر از یک رونمایی فنی صِرف و بیانیهای آشکار از سوی پکن بود که نشان میداد چین نهتنها به بازیگری جدی در عرصهی هوافضا تبدیل شده؛ بلکه عزم خود را برای تثبیت این جایگاه جزم کرده است.
اولین پرواز AG600 در سال ۲۰۱۷ فقط یک ساعت طول کشید
هنوز تا نخستین پرواز رسمی راه زیادی باقیمانده بود. پس از یکسال آزمایشهای زمینی و بررسیهای فنی، در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۷، هواپیمای AG600 موفق شد نخستین پرواز خود را از فرودگاه ژوهای انجام دهد. این پرواز تاریخی حدود یک ساعت بهطول انجامید و سرآغاز فصلی تازه در مراحل آزمایشهای پروازی بود.
سال ۲۰۱۸، هواپیمای ایجی ۶۰۰ با برای اولینبار از سطح آب پرواز کرد و قابلیت کلیدی دوزیست بودن خود را بهنمایش گذاشت؛ سپس در سال ۲۰۲۰ نیز با انجام نخستین پرواز بر فراز دریا، تواناییهای عملیاتیاش هم در محیطهای دریایی مورد تأیید قرار گرفت.
در ادامهی مسیر قابلیتهای آتشنشانی هواپیما تا سال ۲۰۲۳ تکمیل شد. آزمایشهای میدانی مربوط به جمعآوری، حمل و پاشیدن حجم زیادی آب در عملیات واقعی، طبق انتظار پیش رفت و آمادگی هواپیمای AG600 برای مأموریتهای نجات و مهار آتش در شرایط بحرانی را بهصورت عملی اثبات کرد.
نام هواپیما از موجودی افسانهای الهام گرفته شده که از ماهی به اژدها تبدیل میشود
حتی روند نامگذاری AG600 نیز بهنوعی بلوغ پروژه را منعکس میکرد. این هواپیما ابتدا با عنوان «Dragon 600» شناخته میشد؛ نامی که قدرت و هیبت آن را القا میکرد؛ سپس نام آن به «TA-600» تغییر یافت که بهنظر میرسد اشارهای فنی و آزمایشی داشته باشد.
درنهایت هواپیما با نام رسمی «AG600 Kunlong» معرفی شد: «کونلونگ» در باورهای سنتی چینی، موجودی افسانهای است که میتواند از ماهی به اژدها تبدیل شود. این نام بهخوبی ذات دوزیست هواپیما را به تصویر میکشد؛ وسیلهای که همچون موجودی اسطورهای، توان حرکت در آب و پرواز در آسمان را توأمان دارد.
مشخصات فنی و طراحی AG600
AG600 با ابعادی در ردهی هواپیماهای متوسط، ترکیبی کمنظیر از قدرت، ظرفیت و چابکی را به تصویر میکشد. طول هواپیما ۳۹٫۶ متر است، یعنی تقریباً همرده با یک بوئینگ ۷۳۷؛ اما عرض ۳۸٫۸ متری بالها و ارتفاع ۱۲٫۱ متری، تناسب هواپیما را برای عملیات خاکی آبی بهینه میکند.
AG600 به لطف ابعاد بزرگ، از فضای داخلی وسیعی بهره میبرد که برای حمل آب و انواع تجهیزات مناسب است
حداکثر وزن تیکآف در نسخهی نهایی به ۶۰ تن میرسد: عددی که نسبت به نمونههای اولیه با ۵۳٫۵ تن، پیشرفت قابلتوجهی دارد. در حالت برخاست از سطح آب، این وزن به ۴۸٫۸ تن کاهش مییابد، جایی که فشار هیدرودینامیک، شرایط سطحی آب و ملاحظات ایمنی فاکتورهای کلیدی محسوب میشوند.
ایجی ۶۰۰ بهلطف ابعاد چشمگیرش از فضای داخلی قابلتوجهی بهره میبرد: از امکان جابهجایی ۵۰ مسافر در مأموریتهای نجات، تا حمل ۱۲ تن آب در عملیات اطفای حریق، یا انتقال تجهیزات سنگین در مأموریتهای تدارکاتی.
سیستم رانش
قلب تپندهی AG600 را چهار موتور توربوپراپ Ivchenko AI-20 تشکیل میدهند که در چین با نام WJ-6 شناخته میشوند؛ نسخهای بومیسازیشده و ارتقایافته برای شرایط خاص این هواپیما.
موتورهای توربوپراپ بهدلیل مصرف سوخت بهینه در سرعتهای پایین تا متوسط، انتخابی هوشمندانه برای هواپیماهای دوزیست بهشمار میروند؛ چرا که این دسته از مأموریتها اغلب در ارتفاع کم و مسیرهای طولانی انجام میشوند. همچنین نصب موتورها روی بالهای بالا (high-wing) مانع از تماس آنها با آب میشود و خطر آسیب در عملیات دریایی را به حداقل میرساند.
۴ موتور توربوپراپ WJ-6 قدرت و ایمنی هواپیما را بسیار بالا بردهاند
موتورهای WJ-6 که حاصل سالها بهینهسازی و آزمون در صنایع هوایی چین هستند، نهتنها توان کافی برای برخاست از سطح آب را فراهم میکنند؛ بلکه از نظر قابلیت اطمینان در شرایط سخت جوی و دریایی نیز عملکردی ثابتشده دارند.
استفاده از چهار موتور علاوهبر افزایش قدرت، ایمنی را بسیار بالا میبرد؛ بهگونهای که حتی در صورت ازکارافتادن یک یا دو موتور، هواپیما همچنان میتواند به پرواز ادامه دهد یا فرودی ایمن داشته باشد.
طراحی آیرودینامیک
AG600 باید بهشکلی طراحی میشد که توازن دقیقی بین الزامات آیرودینامیکی و ویژگیهای عملکردی در محیطهای آبی برقرار کند. بههمین دلیل فرم بدنهی یکپارچه و قایقی شکل آن (single-hull flying boat) از مدلها کلاسیک قایقهای پرنده الهامگرفته شد و با فناوریهای روز ارتقا یافت.
بخش زیرین بدنه دارای فرم چندمرحلهای (stepped hull) است. این طراحی با ایجاد یک «پله» در کف بدنه، هنگام برخاستن از آب باعث کاهش مقاومت و تولید نیروی بالابرندهی اضافی میشود که پرواز را سریعتر و ایمنتر آغاز میکند.
لبههای جانبی بدنه با زوایای تیز طراحی شدهاند تا اسپری آب به بالا را به حداقل برسانند؛ عاملی حیاتی برای حفظ دید خلبان، محافظت از موتورها و جلوگیری از ورود آب به مسیرهای حساس. خطوط برجستهای که در امتداد بدنه دیده میشوند، در برخورد با موجهای آب بهنحوی عمل میکنند که ارتعاشها را پخش کرده و از نوسانهای خطرناک در لحظهی برخاست یا فرود جلوگیری کنند.
شناورهای تثبیتکننده در سطح بالها، مانع از واژگونی یا انحراف AG600 در امواج شدید میشود
بالهای بلند هواپیما، به سکانهای شناوری (sponsons) مجهز شدهاند که در نوک هر بال قرار دارد. این سکانها تعادل جانبی را در آب حفظ میکنند و در نقش شناورهای تثبیتکننده ظاهر میشوند که از واژگونی یا انحراف در شرایط امواج شدید جلوگیری میکند. این طراحی به خلبان امکان میدهد تا AG600 را همچون یک شناور دقیق و پاسخگو روی آب هدایت کند.
مونتاژ بدنهی AG600 با رویکرد ماژولار پیش میرود: قسمت جلویی، میانی و پشتی بدنه هرکدام در مناطق مختلف چین از جمله شیان، هانژونگ و ژوهای تولید میشوند؛ سپس در فرایند پیشرفتهی نهایی کنار هم قرار میگیرند. این رویکرد سرعت تولید را افزایش میدهد و امکان تعویض و نگهداری مؤثرتر قطعات در آینده را نیز فراهم میسازد.
برای مقابله با فشارهای چندجهته در زمان تماس با سطح آب، کف بدنه به تقویتکنندههای داخلی مجهز شده است؛ سازههایی که نیرو را در سراسر بدنه پخش میکنند و از آسیبپذیری نقطهای جلوگیری میکنند.
هواپیمای AG600 از بالهایی با دهانهی تقریباً ۳۸٫۸ متر و طراحی بلند برای ایجاد لیفت کافی در سرعتهای بهره میبرد. این بالها نقش مهمی در پایداری پروازی و توان برخاست از باندهای کوتاه آبی دارند. اتصالات بال به بدنه با سازههایی تقویتشده طراحی شدهاند تا بار ناشی از آبوهوا را بهطور همزمان جذب کنند، بدون اینکه ساختار دچار خمیدگی یا فرسایش شود.
مواد و ساختار: ترکیبی از تجربه و فناوری روز
چالشهای ساخت AG600 از ابتدا با هواپیماسازی متداول متفاوت بود؛ زیرا مهندسان باید الزامات عملکردی دو محیط متضاد یعنی زمین و دریا را در یک پلتفرم واحد یکپارچهسازی میکردند.
در محیط هوایی فاکتورهایی نظیر کاهش وزن، افزایش راندمان پروازی و حفظ آیرودینامیک ایدهآل در اولویت قرار میگیرند. در مقابل عملیات در محیط دریایی مستلزم مقاومت بالا در برابر خوردگی، پایداری در امواج و تحمل نیروهای هیدرودینامیکی شدید است.
سیستمهای ایمنی برای شرایط اضطراری در سطح زمین و آب طراحی شدهاند
بدنهی اصلی از آلیاژهای پیشرفتهی آلومینیوم ساخته شده؛ فلزی که بهلطف وزن کم، استحکام بالا و مقاومت قابلقبول، انتخابی ایدهآل برای هواگردهایی است که هم باید در آسمان پرواز کنند، هم بر سطح دریا فرود آیند. در مرحلهی بعد این سازهی فلزی با لایههای ضدخوردگی تقویت شد تا در برابر رطوبت و محیطهای شور دوام بیاورد.
از طرف دیگر برخی از بخشهای بیرونی و سطوح کنترلی با مواد کامپوزیتی سبک و مستحکم پوشانده شدهاند. این ترکیب به کاهش وزن کلی، بهبود آیرودینامیک و مقاومت در برابر خستگی سازه کمک میکند؛ ویژگیهایی که برای پروازهای طولانی یا فرودهای متوالی روی آب، حیاتیاند.
و نکتهی مهم اینکه سیستمهای ایمنی هم باید پاسخگوی هر دو محیط باشند؛ یعنی هواپیما باید در شرایط اضطراری، هم بر زمین و هم بر سطح آب، فرودی ایمن داشته باشد. این امر به طراحی دوگانه برای تجهیزات نجات، امکانات تخلیه اضطراری و آموزش خاص خدمه پرواز منجر شد.
یکی از جالبترین نوآوریهای AG600 را میتوانیم سیستم پیشرفته جمعآوری آب برای اطفای حریق بدانیم؛ چنانکه این هواپیما میتواند تنها در ۲۰ ثانیه، تا ۱۲ تن آب از سطح دریا یا دریاچه برداشت کند. این عملیات توسط دریچههای دقیق و پمپهایی قدرتمند انجام میشود که در کف بدنه تعبیه شدهاند.
در این فرایند AG600 در ارتفاع کمتر از ۵ متر و سرعتی کاملاً کنترلشده روی سطح آب حرکت میکند. همزمان دریچهها باز میشوند و با بهرهگیری از فشار حرکت، آب مستقیماً به مخازن هدایت میشود.
توانایی عملیات در امواجی تا ارتفاع ۲ متر (Sea State 3) یکی دیگر از ویژگیهای مهم AG600 شناخته میشود؛ چراکه این هواپیما حتی در شرایطی که بسیاری از دیگر رقبای دوزیست قادر به عملیات نیستند، همچنان کارایی خود را حفظ کند. این قابلیت علاوهبر طراحی پیشرفته بدنه، به سیستمهای تعلیق مستحکم و الگوریتمهای کنترلی هوشمند هم متکی است.
AG600 همچنین به سیستمهای ناوبری پیشرفتهای مجهز است که امکان عملیات در شب، هوای مهآلود یا طوفانی را فراهم میکنند.
توانمندیهای چندگانه AG600
طراحی منحصربهفرد AG600 که امکان برخاست و فرود از خشکی و آب را فراهم میکند، این هواپیما را به ابزاری استراتژیک و انعطافپذیر تبدیل کرده است. از مهار آتشسوزیهای گسترده و اجرای عملیات نجات در دریاهای خروشان گرفته تا نظارتهای زیستمحیطی و حملونقل در شرایط بحرانی. در ادامه، به بررسی هر یک از این قابلیتها میپردازیم.
قابلیتهای پروازی
AG600 با برد وسیع عملیاتی ۴۵۰۰ کیلومتری، میتواند از پایگاههای ساحلی چین، مناطق گستردهای از دریای چین جنوبی، اقیانوس آرام غربی و جزایر دورافتاده را بهراحتی تحت پوشش قرار دهد: قابلیتی که برای کشوری با جغرافیای دریایی پیچیده مانند چین از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار است.
سرعت کروز ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت، AG600 را برای واکنشهای سریع در شرایط اضطراری به گزینهای ایدهآل تبدیل میکند. این سرعت دو برابر سرعت متوسط کشتیهای امدادی و چهار برابر هلیکوپترهای نجات است و در موقعیتهایی که ثانیهها تعیینکننده مرگ و زندگی هستند، چنین برتریای حیاتی بهشمار میرود.
AG600 با سرعت کروز ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت تا ۱۲ ساعت بیوقفه پرواز میکند
حداکثر سرعت هواپیما نیز به ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت میرسد که در مواقع بحرانی، امکان تحرک سریعتر را فراهم میآورد.
AG600 میتواند تا ۱۲ ساعت بیوقفه پرواز کند و مأموریتهای طولانی و چندمرحلهای را به انجام برساند: از گشتزنی و شناسایی گرفته تا انتقال نیرو و چند نوبت پاشش آب بر روی مناطق بحرانی، همه در یک پرواز ممکن میشود، آنهم بدون نیاز به بازگشت به پایگاه یا سوختگیری مجدد.
این هواپیما برای پرواز در ارتفاع متوسط طراحی شده، جایی میان شلوغی مسیرهای تجاری و آشفتگی جوهای پایین، تا هم سریعتر عمل کند و هم ایمنی بیشتری داشته باشد. سامانههای پیشرفته ناوبری و هواشناسی آن نیز کمک میکنند تا پرواز در شرایط سخت مانند مه غلیظ، باد شدید یا بارانهای موسمی، با اطمینان انجام گیرد.
قابلیتهای آبی
AG600 نهفقط در آسمان، بلکه روی آب هم تواناییهایی کمنظیر دارد. این هواپیمای دوزیست میتواند تنها با ۲٫۵ متر عمق آب عملیات انجام دهد؛ یعنی نهتنها در دل اقیانوسها و دریاها، بلکه در دریاچهها، رودخانههای پهن، تالابها و حتی مناطق سیلزده نیز بهراحتی فرود آید یا پروازی را آغاز کند. چنین انعطافی هواپیمارا را به ابزاری کارآمد برای برنامههای امدادی در موقعیتهای غیرقابلپیشبینی تبدیل میکند.
هواپیما برای برخاستن از سطح آب، به فضایی نسبتاً محدود نیاز دارد: ۱۵۰۰ متر طول و ۲۰۰ متر عرض. این ویژگی باعث میشود برخلاف بسیاری از هواپیماهای دوزیست، بتواند از خلیجهای طبیعی، خورها و دریاچههایی با فضای محدود نیز مأموریت خود را آغاز کند؛ جایی که هواپیماهای بزرگتر اغلب از پس آن برنمیآیند.
اما اوج توانمندی این پرندهی دوزیست، در تحمل شرایط سخت دریایی نمایان میشود. AG600 میتواند در دریاهایی با ارتفاع موج تا ۲ متر (Sea State 3) برخاست و فرود انجام دهد، در حالی که چنین شرایطی برای بسیاری از شناورها و هواپیماهای مشابه، بهمعنای توقف عملیات است. این عملکرد قابلاعتماد، برگ برندهای مهم در مأموریتهای اضطراری دریایی محسوب میشود.
هواپیمای دوززیست AG600 میتواند در امواجی به ارتفاع ۲ متر عملیات اضطراری دریایی انجام دهد
همهی ویژگیها به لطف مجموعهای از سامانههای پیشرفتهی هدایت آبی امکانپذیر میشود. از سکانهای مخصوص حرکت روی آب گرفته تا تجهیزات ناوبری دریایی و ارتباطات هماهنگ با شناورها و پایگاههای ساحلی، خلبان میتواند AG600 را همچون یک قایق تندرو و دقیق، بر سطح آب هدایت کند و آن را در مکان دلخواه، ایمن و با دقت بالا متوقف سازد.
آتشنشانی هوایی
AG600 در نقش آتشنشان هوایی تا ۱۲ تن آب را در هر مأموریت حمل میکند؛ یعنی تقریباً دو برابر ظرفیت هواپیمای کانادایی CL-415 که پیشازاین بهعنوان معیار استاندارد صنعت شناخته میشد. این ظرفیت بالا به کاهش تعداد پروازهای موردنیاز، صرفهجویی در زمان، و افزایش تأثیرگذاری عملیات منجر میشود.
AG600 تا ۱۲ تن آب را در هر مأموریت حمل میکند
سیستم پیشرفته جمعآوری آب، تنها در ۲۰ ثانیه میتواند مخازن هواپیما را از سطح آب پر کند. این سرعت چشمگیر به هواپیما اجازه میدهد تا در یک مأموریت، چندین بار اقدام به برداشت و پاشش آب کند، بدون آنکه در معرض دود یا حرارت شدید قرار گیرد.
فرایند پاشیدن آب در هر نوبت مساحتی در حدود ۴ هزار مترمربع را پوشش میدهد که برای مثال در آتشسوزیهای وسیع جنگلی صحنه را کاملاً عوض خواهد کرد. البته سیستم آبپاشی بر اساس شدت، موقعیت و نوع آتش میتواند میزان و الگوی پاشش را تغییر دهد.
همچنین در حوادثی نظیر حریقهای نفتی با شیمیایی که آب تأثیری در خاموشکردن آتش ندارد، هواپیما مواد مهارکننده شیمیایی را با خود حمل میکند. طراحی مخازن بهگونهای است که بدون نیاز به تغییرات ساختاری میتوان انواع مواد را بارگیری و استفاده کرد.
جستوجو و نجات دریایی
هواپیمای AG600 با ظرفیت حمل ۵۰ سرنشین، عملاً به یک آمبولانس پرندهی غولپیکر برای فجایع دریایی بزرگ، مانند غرقشدن کشتیهای مسافربری یا حوادث سکوهای نفتی، تبدیل میشود. فضای داخلی آن بهطور کامل برای میزبانی از تجهیزات پزشکی، برانکاردها و تیمهای امدادی بهینهسازی شده تا کمکهای اولیه حیاتی در همان حین پرواز ارائه شود.
چشمان تیزبین AG600، پکیجی کامل از فناوریهای پیشرفته است که هیچچیز از دیدشان پنهان نمیماند. این سیستمهای جستوجو شامل رادارهای پیشرفته، دوربینهای حرارتی و نوری و سامانههای مادونقرمز میشود. بهلطف چنین مجموعهای، شناسایی یک فرد یا یک قایق کوچک در دل شب، مه غلیظ یا حتی طوفان، از عملیات غیرممکن به مأموریت کاملاً قابلاجرا تبدیل میشود.
شاید برگ برندهی اصلی AG600 در مأموریتهای نجات، قابلیت شگفتانگیز آن برای فرود مستقیم روی سطح آب باشد. تصور کنید شرایطی را که امواج شدید یا وضعیت مصدومان، امکان استفاده از طناب یا قایقهای کمکی را از بین برده است. در این سناریوی بحرانی، AG600 میتواند مانند یک ناجی در کنار افراد گرفتار فرود بیاید و آنها را مستقیماً به داخل کابین امن خود منتقل کند. این ویژگی میتواند مرز میان مرگ و زندگی را جابهجا کند.
کاربردهای نظارتی
AG600 در نقش نظارتی، وسیلهای چندمنظوره برای پایش گسترده دریایی و ساحلی محسوب میشود. قابلیت پرواز در ارتفاع متوسط و پوشش منطقهای وسیع، این هواپیما را برای مأموریتهای گشتزنی دریایی ایدهآل میکند؛ بهویژه برای کشورهایی با سواحل گسترده و منافع دریایی استراتژیک.
در حوزه نظارت امنیتی، هواپیما میتواند فعالیتهای غیرقانونی مانند ماهیگیری غیرمجاز، تردد کشتیهای ناشناس، یا قاچاق دریایی را ردیابی و مستندسازی کند. سامانههای تصویربرداری دقیق آن، توانایی ثبت تصاویر با جزئیات بالا را دارند که میتواند در پروندههای قضایی یا تحلیلهای اطلاعاتی مورد استفاده قرار گیرد.
AG600 در حوزه محیطزیست و ردیابی فعالیتهای غیرقانونی مانند ماهیگیری غیرمجاز، تردد کشتیهای ناشناس یا قاچاق دریایی کارایی خواهد داشت
در حوزه محیطزیست، AG600 میتواند آلودگیهای نفتی، تجمع جلبکهای سمی، یا تغییرات غیرعادی رنگ آب را شناسایی کند. حسگرهای زیستمحیطی نصبشده نیز قادر به جمعآوری نمونههای آب و دادههای جوی هستند.
این هواپیمای دوزیست در مأموریتهای اکتشاف منابع طبیعی دریایی نیز کاربردی خواهد بود. به لطف نصب تجهیزات ژئوفیزیکی خاص، AG600 قادر به شناسایی منابع زیرسطحی مانند ذخایر نفت و گاز، مواد معدنی کف دریا و سایر منابع انرژی خواهد بود؛ ویژگیای که آن را به ابزاری ارزشمند در حوزه توسعه منابع فراساحلی تبدیل میکند.
حمل و نقل
شاید پتانسیل حملونقل AG600کتر از سایر کاربردها نظر عموم را جلب کند؛ اما در شرایط خاص مثل انتقال افراد به جزایر دورافتاده یا مناطقی که فاقد باند فرودگاه هستند، این هواپیما گزینهای بیرقیب محسوب میشود.
در مواقع اضطراری AG600 برای ارسال اقلام حیاتی مانند دارو، آب آشامیدنی، تجهیزات پزشکی و غذا به مناطقی مورد استفاده قرار میگیرد که دسترسی زمینی به آنها قطع شده و از آنجاکه ظرفیت حمل بالایی دارد، امکان انتقال حجم زیادی از تدارکات را در یک پرواز فراهم میکند.
AG600 برای ارسال اقلام حیاتی به مناطقی که دسترسی زمینی به آنها قطع شده است، مورد استفاده قرار میگیرد
در عملیات پشتیبانی دریایی نیز میتواند پرسنل، قطعات فنی، تجهیزات تعمیراتی و سایر ملزومات را مستقیماً به سکوهای نفتی، کشتیها یا پایگاههای دریایی برساند، آنهم بینیاز از هلیکوپتر یا قایق واسط.
در حوادث طبیعی و فاجعهباری مانند زلزله، سونامی یا سیل که زیرساختهای زمینی از بین رفتهاند، AG600 بهعنوان حلقه اتصال حیاتی میان مراکز امدادی و مناطق آسیبدیده عمل خواهد کرد. توانایی فرود بر روی آبهای آرام یا نواحی سیلزده، این کشتی پرنده را به یکی از معدود وسایل نقلیهای تبدیل میکند که در چنین شرایطی پاسخگو هستند.
مقایسه با رقبای بینالمللی
بازار هواپیماهای دوزیست بزرگ جهان تقریباً در انحصار سه غول فناوری است: AG600 چین، Beriev Be-200 روسیه و ShinMaywa US-2 ژاپن. هر یک از این هواپیماها بر مبنای فلسفه طراحی خاص و نیازهای ملی کشور سازنده توسعه یافتهاند که تفاوت در رویکردهای فنی و مأموریتی آنها را توضیح میدهد.
مشخصات | AG600 Kunlong | Beriev Be-200 | ShinMaywa US-2 |
|---|---|---|---|
وزن برخاست (زمین) | ۵۳٫۵ تن | ۴۱ تن | ۴۷٫۷ تن |
وزن برخاست (آب) | ۴۹٫۸ تن | ۳۷ تن | ۴۳ تن |
ابعاد | طول ۳۹٫۶ متر عرض بال ۳۸٫۸ متر ارتقاع ۱۲٫۱ متر | طول ۳۲ متر عرض بال ۳۲٫۷ متر ارتفاع ۸٫۹ متر | طول ۳۳٫۴۶ متر عرض بال ۳۳٫۱۵ متر ارتفاع ۹٫۸ متر |
نوع موتور | ۴ × توربوپراپ | ۲ × توربوفن | ۴ × توربوپراپ یک موتور BLC |
ظرفیت آب | ۱۲ تن | ۱۲ تن | ۱۵ تن |
ظرفیت مسافر | ۵۰ نفر | ۷۲ نفر | ۲۰ نفر |
بردعملیاتی | ۴۵۰۰ کیلومتر | ۲۱۰۰ کیلومتر | ۴۷۰۰ کیلومتر |
سرعت کروز | ۵۶۰ کیلومتر بر ساعت | ۷۰۰ کیلومتر برساعت | ۴۸۰ کیلومتر برساعت |
حداکثر ارتفاع امواج | ۲ متر | ۱٫۳ متر | ۳ متر |
Be-200 تنها هواپیمای دوزیست در این مقایسه است که از موتور جت بهره میبرد؛ انتخابی که مزایا و معایب خاص خود را دارد. دو موتور توربوفن D-436TP، این هواپیما را به حداکثر سرعت ۷۰۰ کیلومتر در ساعت میرسانند؛ سرعتی که در عملیات اضطراری مزیتی تعیینکننده خواهد بود.
اما استفاده از موتور جت هزینههایی را نیز در پی دارد. مصرف سوخت بالا، برد عملیاتی Be-200 را به ۲۱۰۰ کیلومتر محدود میکند، یعنی تقریباً نصف برد AG600. بهعلاوه نزدیکی موتورها به سطح آب، خطر مکش آب به درون کمپرسور و آسیب جدی به موتور را افزایش میدهد.
هواپیمای دوزیست Be-200 روسیه با بهرهگیری از موتور جت سریعتر حرکت میکند، ولی برد و قدرت عملیاتی پایینتری نسبت به AG600 دارد
از طرف دیگر Be-200 نهایتاً در امواجی تا ارتفاع ۱٫۳ متر فعالیت میکند که نسبت به توان عملیاتی ۲ متری AG600 در جایگاه پایینتری قرار میگیرد. بااینحال ظرفیت رقیب روسی با ۷۲ نفر، مزیتی برای عملیات تخلیه و انتقال گسترده خواهد بود.
Be-200 در کشورهایی مانند پرتغال، اندونزی و ترکیه بهکارگرفتهشده و عملکرد موفقی در آتشنشانی هوایی نشان داده است. سیستم جمعآوری آب آن نیز با قابلیت برداشت ۱۲ تن در ۱۴ ثانیه، بسیار کارآمد ارزیابی میشود.
US-2 ژاپنی بهعنوان پیشرفتهترین هواپیمای دوزیست حال حاضر جهان شناخته میشود؛ چه از نظر فناوری و چه از نظر عملکرد. رکورد قابلیت برخاست و فرود در امواج ۳ متری، US-2 را در ردهای فراتر از رقبا قرار میدهد.
یکی از نوآوریهای برجسته US-2 را میتوان سیستم کنترل لایهمرزی (Boundary Layer Control) عنوان کرد. این سیستم با دمیدن هوای پرفشار روی سطوح کنترلی، توانایی کنترل هواپیما را در سرعتهای پایین بهشکل چشمگیری بهبود میبخشد. بهلطف این فناوری، US-2 قادر است تنها در ۳۰۰ متر فضای آبی برخاست یا فرود انجام دهد، یعنی یکسوم فضای مورد نیاز AG600 و Be-200.
هواپیمای US-2 ژاپن بهعنوان پیشرفتهترین هواپیمای دوزیست جهان، با چالشهایی نظیر پیچیدگی فنی، هزینه بالا و معضلات نگهداری روبرو است
بااینحال، پیچیدگی فنی، هزینه بالا و نگهداری دشوار؛ نقاط ضعف رقیب ژاپنی بهشمار میروند. قیمت فروند US-2 بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون دلار برآورد میشود، یعنی تقریباً دو برابر گرانتر از AG600 یا Be-200. به همین دلیل هم تا به امروز فقط نیروی دفاعی ژاپن و تعداد محدودی از مشتریان نظامی این هواپیمای دوزیست را در اختیار گرفتهاند.
و در نهایت US-2 با ظرفیت حمل ۱۵ تن آب، از رقبا پیشی میگیرد، گرچه از اساس برای مأموریتهای نجات طراحی شده است. سیستمهای جستوجوی مادونقرمز، رادارهای قدرتمند و تجهیزات پیشرفته پزشکی این هواپیما را به یکی از کارآمدترین پلتفرمهای امدادی دریایی جهان تبدیل میکنند.
در این میان AG600 با تعادلی هوشمندانه میان توان عملیاتی، هزینه، و قابلیتهای چندمنظوره، جایگاه متمایزی را به خود اختصاص میدهد: سایز بزرگتر، فضای داخلی بیشتری برای سوخت، تجهیزات یا نجاتیافتگان فراهم میکند و انعطاف بالایی در انواع مأموریتها به آن میبخشد.
همچنین AG600 با برد عملیاتی ۴۵۰۰ کیلومتری برای عملیات در مناطق دورافتاده یا مأموریتهای طولانیمدت، گزینهی برتری بهشمار میرود، بهویژه در مناطقی که امکان سوختگیری مجدد وجود ندارد یا زمان فاکتور حیاتی است.
از منظر عملکرد هواپیما در امواج هم باوجود آمار درخشان US-2، محصول چینی با هزینهای واقعبینانهتر و اقتصادیتر خدماتی عالی در شرایط متنوع جوی ارائه میدهد.
شاید مهمترین نقطهضعف AG600 را نبود سابقه عملیاتی در مقیاس وسیع بدانیم. Be-200 و US-2 از سالها پیش در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفتهاند و عملکرد ثابتشدهای دارند؛ اما AG600 همچنان مراحل آغازین حضور میدانی را سپری میکند و برای جلب اعتماد مشتریان بینالمللی، به زمان نیاز خواهد داشت.
مسیر طاقتفرسای آزمایشهای AG600 برای اخذ گواهینامه
پیش از آنکه AG600 مجوز پرواز رسمی را از سازمان هواپیمایی کشوری چین (CAAC) دریافت کند، این اژدهای دوزیست از دل هزاران ساعت آزمون و ارزیابی سختگیرانه عبور کرد و پیچیدهترین و بلندمدتترین فرایندهای تست در تاریخ هواگردهای غیرنظامی چین را پشت سر گذاشت.
AG600 برای دریافت گواهینامه تولید انبوه، سختگیرانهترین و طولانیترین تستهای تاریخ هوانوردی را پشت سر گذاشت
در دورهی پیشگواهی، هواپیمای AG600 با چهار فروند نمونه اولیه، ۲۰۱۴ پرواز مستقل کامل (Soertie) را با موفقیت انجام داد که طی ۳۵۶۰ ساعت پروازی به ثبت رسید. این دوره شامل اجرای ۱۰٬۶۴۸ نقطهی آزمون عملکردی بود که هرکدام برای ارزیابی بخشی از سامانههای هواپیما طراحی شده بودند.
تا اوایل سال ۲۰۲۵ این آمار به ۲۱۶۷ سورتی پرواز و ۴۹۳۱ ساعت پروازی افزایش یافت. برخی از این آزمایشها عبارت بودند از:
- تست در سرمای شدید در منطقه خودمختار مغولستان داخلی برای بررسی رفتار موتورها، سامانهی کنترل پرواز و سازه در دمای زیر صفر.
- تست در گرمای مرطوب استان جیانگشی، جایی که هواپیما باید در محیطی با دمای بالای ۳۵ درجه و رطوبت ۴۴درصد برای ساعتها روی زمین بماند و سپس پرواز کند.
- پروازهای شبانه بهمنظور ارزیابی سیستمهای روشنایی، دید خلبان، و قابلیتهای ناوبری در تاریکی کامل که در ماه می ۲۰۲۴ انجام شد.
- کالیبراسیون سرعت و عملکرد در نزدیکی استال (stall) برای تعیین مرزهای ایمنی و کنترل در سرعتهای بحرانی.
- آزمونهای اطفای حریق که در آنها، هواپیما باید ۱۲ تن آب را از ارتفاع مشخص بهصورت دقیق رها میکرد؛ مرحلهای که در نیمه نخست ۲۰۲۳ با ۱۷۲ سورتی پرواز و ۴۳۰ ساعت پروازی صورت گرفت.
این آزمایشها نهتنها روی قابلیت پرواز در شرایط ویژه متمرکز بود، بلکه تعامل خلبان با سامانههای کابین، پایداری سازه در سطوح مختلف ارتفاع و توانایی هواپیما در آبنشینی و برخاستن از باندهای کوتاه را نیز شامل میشد.
سرانجام آوریل ۲۰۲۵ AG600 موفق شد گواهی تایپ (Type Certificate) را از CAAC دریافت کند و در ژوئن همان سال، مجوز تولید انبوه آن صادر شد: نقطهی عطفی که چین را یک گام دیگر به استقلال کامل در فناوری هواپیماهی خاکی آبی نزدیکتر کرد.
چشمانداز آینده: پرواز فراتر از مرزهای چین
شرکت AVIC استراتژی مشخصی را برای صادرات هواپیمای AG600 در نظر گرفته است. بازارهای بالقوه در درجه اول شامل کشورهای جزیرهای و ساحلی میشوند که با چالشهایی مانند آتشسوزیهای جنگلی، بلایای طبیعی و عملیات دریایی مواجه هستند؛ کشورهایی نظیر مالزی، اندونزی و فیلیپین از این جملهاند.
بستههای صادراتی این هواپیما، علاوه بر خود محصول، خدمات پشتیبانی جامعی را نیز در بر میگیرد. این خدمات شامل آموزش خدمه، تأمین قطعات یدکی و پشتیبانی فنی است. همچنین گزینههای مالی مانند لیزینگ (اجاره به شرط تملیک) یا اجاره عملیاتی نیز بهعنوان بخشی از مدل فروش ارائه میشود تا امکان بهرهبرداری از این هواپیما برای کشورهایی با بودجههای متفاوت فراهم شود.
در چشمانداز آینده، شرکت سازنده قصد دارد توسعهی AG600 را فراتر از مدل پایه ادامه دهد و نسخههای تخصصیتری برای کاربردهای دیگر طراحی کند. علاوهبراین، باتوجه به اهداف کلان چین در حوزه فناوری هوانوردی، مانند توسعه پیشرانش هیبریدی و ساخت موتورهای بومی، این احتمال وجود دارد که نسخههای آتی AG600 از نظر شاخصهایی چون بهرهوری سوخت و برد عملیاتی، بهبود یابند.