سندرم قورباغه آب‌پز واقعی نیست

ممکن است تابه‌حال داستان قورباغه آب‌پز به گوشتان خورده باشد. طبق این داستان، اگر قورباغه را مستقیماً در آب جوش قرار دهید، فوراً از آن بیرون می‌پرد اما اگر آن را در آب سرد قرار دهید و به آرامی دما را بالا ببرید، متوجه نمی‌شود و تا زمانی که بمیرد در آب می‌ماند.

گاهی از داستان جوشاندن قورباغه‌ها استفاده می‌شود تا به مردم هشدار داده شود مراقب باشند به موقعیتی غیرعادی بدون در نظر گرفتن خطرات احتمالی آن عادت نکنند. گاهی نیز با نادیده گرفتن مرگ قورباغه در انتهای داستان، به مردم گفته شود اگر می‌خواهید موفق شوید، تغییرات را به آرامی اعمال کنید. اما آیا چنین چیزی واقعیت دارد؟ آیا افرادی واقعاً این آزمایش را انجام داده‌اند؟ متأسفانه چنین آزمایشی به‌نوعی انجام شده است.

در قرن نوزدهم، چندین دانشمند تلاش کردند به این سؤال عجیب پاسخ بدهند. اولین مورد تلاش برای پیدا کردن مکان روح قورباغه‌ها با مقایسه واکنش قورباغه‌های سالم و بی‌مغز به قرار گرفتن در آب جوش بود. فریدریش لئوپولد گولتز، نیمکره‌های مغز قورباغه‌ها را برید و مقداری از مغز آن‌ها را باقی گذاشت. قورباغه‌هایی که فقط کمی از نیمکره چپ مغزشان باقی مانده بود، وقتی ضربه می‌دیدند، واکنش نشان می‌دادند، وقتی در آب قرار می‌گرفتند، شنا می‌کردند و وقتی به پشت قرار داده می‌شدند، سعی می‌کردند خودشان را به حالت رو برگردانند.

وقتی گلتز دما را به آرامی افزایش داد، قورباغه‌های سالم در دمای ۴۲ درجه سانتی‌گراد سعی کردند از آب پرند، اما به هرحال جوشانده شدند، زیرا شرایط آزمایش به آن‌ها اجازه فرار نمی‌داد. درهمین‌حال، قورباغه‌های بی‌مغز با تحرک ناچیزی در آب ماندند و وقتی که دمای آب به ۵۶ درجه سانتی‌گراد رسید، حرکات انقباضی از خود نشان دادند.

علم مبتنی بر تکرار است و جوشاندن قورباغه‌ها تا سر حد مرگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. چند نفر دیگر نیز سعی کردند قورباغه‌ها را با سرعت‌ها و با درجات مختلف دلسوزی بجوشانند. یکی، فردی به نام هاینزمن بود که قورباغه‌ها را روی سکوی چوب پنبه‌ای کوچک قرار داد تا قورباغه‌ها تا حدی زیر آب بروند، اما بتوانند فرار کنند. او توانست در چندین نوبت قورباغه‌ها را به‌آرامی تا دمای ۳۷٫۵ درجه سانتیگراد حرارت دهد، بدون اینکه آن‌ها بپرند. او از این مرحله فراتر نرفت، زیرا آزمایش‌های قبل از آزمایش او، وی را متقاعد کرده بود که در این دما قورباغه‌ها قبل از مردن فلج می‌شوند.

چند نفر دیگر نیز توانستند همین کار را با چند قورباغه انجام دهند، اگرچه نتایج بسته به سرعت بالا رفتن دمای آب متفاوت بود. البته این به معنای درست بودن ایده نیست. تنظیمات آزمایش می‌توانسته از فرار قورباغه‌ها جلوگیری کند یا دمای آب ممکن است خیلی سریع زیاد شده باشد، قبل از اینکه قورباغه‌ها بتوانند تلاش مؤثری برای فرار انجام دهند.

ویکتور هاچینسون، استاد بازنشسته زیست‌شناسی در دانشگاه اوکلاهاما می‌گوید: «این افسانه کاملاً نادرست است. پژوهشگران حداکثر حرارت بحرانی بسیاری از گونه‌های قورباغه را تعیین کرده‌اند. در این روش آبی که قورباغه در آن غوطه‌ور است، به تدریج با سرعت حدود یک درجه سانتی‌گراد در دقیقه گرم می‌شود. با افزایش تدریجی دمای آب، قورباغه تلاش بیشتری برای فرار از آب گرم می‌کند. اگر اندازه و دهانه ظرف به قورباغه اجازه دهد، به بیرون بپرد، او این کار را انجام خواهد داد.»