کدام جانوران کوتاه‌ترین طول عمر را دارند؟
بیشتر اوقات به ما می‌گویند که زندگی کوتاه است و باید هر لحظه‌ی آن را غنیمت بشماریم؛ اما واقعیت این است که انسان نسبت به سایر ساکنان کره‌ی خاکی، عمر طولانی‌تری دارد. باتوجه به این موضوع، سؤال اینجا است که کدام‌یک از حیوانات روی زمین کوتاه‌ترین طول عمر را درمیان موجودات زنده دارند؟
یافتن پاسخ قطعی برای این سوال دشوار است؛ چراکه فرصت مطالعه‌ی زندگی‌های زودگذر برای محققان میسر نشده و تعدادی از حیوانات همچنان در انتظار کشف‌شدن هستند. باوجوداین، یک‌روزه‌ها (mayflies) ممکن است رقیبی جدی برای تصاحب عنوان کوتاه‌ترین عمر یک موجود زنده روی زمین باشند.
یک‌روزه‌ها، به‌صورت پوره (نابالغ) از تخم خارج می‌شوند و تا دو سال زیر آب زندگی می‌کنند. این حشرات آبزی پس از دو سال و در مراحل پایانی زندگی خود (سابیماگو و ایماگو) صاحب دو بال می‌شوند تا جفت‌گیری کنند. بسیاری از این حشرات ممکن است کمتر از ۲۴ ساعت به‌شکل بالدار زندگی کنند؛ این درحالی است که برخی از آن‌ها حتی ۵ دقیقه هم دوام نمی‌آورند. بیشتر گونه‌های یک‌روزه ممکن است در مرحله‌ی سابیماگو از زیر آب به روی زمین و هوا منتقل شوند و سپس تولیدمثل خود را در مرحله‌ی ایماگو انجام دهند.
لوک ژاکوبوس، محقق و استاد زیست‌شناسی می‌گوید: «یک‌روزه‌ها در هر دو مرحله‌ی زندگی خود دهان یا سیستم گوارشی ندارند و از ذخایر انرژی ساخته‌شده به‌عنوان پوره استفاده می‌کنند. ماده‌ها، بدون سیستم گوارشی حجیم، فضای بیشتری برای تخم در داخل بدن خود دارند. من یک‌روزه‌ای را دیده‌ام که حتی داخل سرش هم تخم داشت. این حشرات با داشتن بیش‌از ۱۰ هزار تخم در هر ماده، می‌توانند از عمر کوتاه بزرگسالی خود استفاده‌ی مؤثرتری کنند.»
مانند سایر گونه‌هایی که عمر کوتاهی دارند و سریع می‌میرند، یک‌روزه‌ها هم به‌شدت در معرض شکارشدن قرار دارند و به‌همین دلیل باید تعداد زیادی حشره‌ی نوزاد به‌دنیا بیاورند که بتوانند تا بزرگسالی زنده بمانند و تولیدمثل کنند. ژاکوبوس درباره‌ی عمر کوتاه این حشرات می‌گوید: «فسیل‌های متعلق به یک‌روزه‌های باستانی، تفاوت چندانی با گونه‌های امروزی ندارند. سیستمی که این جانداران دارند خیلی خوب برای آن‌ها کار کرده است.»
به‌گفته‌ی هیث اوگدن، استاد زیست‌شناس تکاملی از دانشگاه یوتا ولی، یک‌روزه‌ها برای اولین‌بار درحدود ۳۵۰ میلیون سال پیش ظاهر شدند؛ سپس درطول سال‌ها، تکامل به این نتیجه رسید که سرمایه‌گذاری زمان بیشتر برای این حشرات به‌عنوان پوره، استراتژی بسیار مناسبی برای بقاء آن‌هاست. وی می‌افزاید: «به‌نظر می‌رسد که تکامل تصمیم گرفته تا شما هرکاری را برای جمع‌آوری مواد مغذی به‌عنوان پوره انجام دهید و به‌عنوان یک بزرگسال، فقط مکانیزمی برای پرواز، تولیدمثل و تخم‌گذاری هستید.»
- چقدر زمان برای تکامل گونه‌های جدید لازم است؟22 مهر 01مطالعه '5
- علت تکامل رنگین‌تابی در برخی حشرات چیست؟19 اردیبهشت 01مطالعه '3
به‌گفته‌ی پورتال تنوع زیستی دپارتمان منابع طبیعی جورجیا، مگس‌های ماسه‌ای آمریکایی کوتاه‌ترین عمر بالغ را درمیان گونه‌های ثبت‌شده دارند. نرها پس از سن بلوغ کمتر از یک ساعت عمر می‌کنند و ماده‌ها قبل از مرگ تنها ۵ دقیقه فرصت دارند تا تولیدمثل کنند؛ البته مگس‌های ماسه‌ای آمریکایی قبل از مرحله‌ی به‌شدت کوتاه بزرگسالی خود، دو سال به‌عنوان پوره زندگی می‌کنند.
طبق گفته‌ی موزه استرالیا، گوبی‌های هفتپیکر کوتوله نیز کوتاه‌ترین عمر را درمیان مهره‌داران شناخته‌شده در جهان دارند و تمام چرخه‌ی زندگی خود را درعرض ۲ ماه کامل می‌کنند. براساس مقاله‌ای که سال ۲۰۰۵ در ژورنال Current Biology منتشر شد، این ماهی‌ها سه هفته از زندگی خود را به‌شکل لارو جوان در اقیانوس آزاد می‌گذرانند؛ سپس به‌مدت یک یا دو هفته روی صخره‌ها می‌نشینند تا بالغ شوند و درحدود سه هفته و نیم هم به‌عنوان بزرگسال زندگی می‌کنند.
نظرات