اجداد اولیه انسان در‌کنار دایناسورها زندگی می‌کردند

یکی از بحث‌های دیرینه در میان محققان این است که ویژگی‌های مهم پستاندارن جفتداری مانند انسان بعد از رویداد منتهی به انقراض دایناسورها در اجداد ما ظاهر شد یا قبل از آن نیز وجود داشت. اکنون به‌گزارش ساینس آلرت، تجزیه‌وتحلیل اخیر محققان دانشگاه بریستول بریتانیا و دانشگاه فریبورگ سوئیس ممکن است این معما را حل کرده باشد.

تا‌به‌امروز هیچ فسیلی از پستانداران جفتداری کشف نشده است که به‌طور قطعی به دوران قبل از انقراض دسته‌جمعی کرتاسه‌پالئوژن در ۶۶ میلیون سال پیش متعلق باشد؛ اما شواهد به‌دست‌آمده‌ی مربوط به ساعت مولکولی نشان می‌دهد که پیشینه‌ی تبار جفت‌داران به زمان دایناسورها بازمی‌گردد.

تجزیه‌وتحلیل داده‌های ساعت مولکولی تغییرات ژنتیکی پیوسته رخ‌داده در طول زمان را تا دوران بسیار دور ردیابی می‌کند تا اجداد مشترک گونه‌ها مشخص شود. محققان به‌کمک رویکرد تحلیل آماری جدیدی توانسته‌اند نشان دهند که چگونه اولین اشکال پستانداران جفتدار احتمالاً در دوران کرتاسه ظهور و برای مدت کوتاهی در کنار دایناسورها زندگی کردند.

امیلی کارلایل، دیرین‌زیست‌شناس دانشگاه بریستول می‌گوید: «با گردآوری هزاران فسیل از پستانداران جفتدار، توانستیم الگوی پیدایش و انقراض گروه‌های مختلف را مشاهده کنیم. اکنون براساس این الگو می‌توانیم زمان تکامل پستانداران جفت‌دار را تخمین بزنیم.»

همچنین، مدل استفاده‌شده‌ی محققان نشان می‌دهد که تنها پس از برخورد سیارک قاتل دایناسورها، تبار امروزی‌تری از پستانداران جفت‌دار شروع به ظهور کرد. درنتیجه، این احتمال وجود دارد که پس از انقراض دایناسورها و برخی از گونه‌های دیگر، شرایط برای تنوع گونه‌های پستانداران جفت‌دار مهیا شده باشد.

محققان از مدل پل براونی بیزی (Bayesian Brownian bridge model) به‌عنوان مبنایی برای تخمین سن تبارشاخه‌ها استفاده کردند. تبارشاخه‌ها (Clades) گروه‌هایی از موجودات با جد مشترک هستند. این نوع مدل آماری برای کشف الگوهای تکاملی در بازه‌های زمانی مختلف و در مواقعی که شواهد محکم وجود ندارد، از احتمالات استفاده می‌کنند.

محققان براساس مجموعه داده‌های متعلق به ۳۰۰ خانواده از پستانداران جفتدار، تخمین می‌زنند که درحدود ۲۲٫۳ درصد از این پستانداران می‌توانند به دوران کرتاسه تعلق داشته باشند. این پستانداران شامل گروه‌هایی هستند که باعث پیدایش نخستی‌ها، سگ‌ها، گربه‌ها، خرگوش‌ها و حتی خرگوش‌های صحرایی شدند. علاوه‌‌براین، شبیه‌سازی‌ها با داده‌های قبلی ساعت مولکولی که نشانگر مشابهت ریشه‌های باستانی پستانداران جفت‌دار بود، کاملاً مطابقت دارند.

دنیل سیلوسترو، زیست‌شناس تکاملی از دانشگاه فریبورگ سوئیس می‌گوید: «مدل استفاده‌‌شده‌ی ما سن پیدایش گونه‌ها را براساس زمان ظهور اولین تبارها در سوابق فسیلی و الگوی تنوع آن‌ها در طول زمان تخمین می‌زند. این مدل سن انقراض را نیز براساس آخرین زمان ظهور آن‌ها می‌تواند تخمین بزند.»

طبق اظهارات تیم تحقیقاتی، مدل استفاده‌شده در پژوهش دقیق‌‌تر از سوابق فسیلی یا داده‌های مولکولی می‌تواند مسیر تکامل گونه‌های مختلف را تعیین کند؛ به‌ویژه زمانی‌که تعداد فسیل‌های موجود کم است.

برای اینکه موجودی زنده به‌صورت فسیل باقی بماند، شرایط بسیار خاصی نیاز است و این موضوع باعث می‌شود تا امروزه فسیل‌های بسیار کمی از حیوانات به‌جا مانده باشد. بنابراین، جای تعجب نیست که آن پستانداران جفتدار در ابتدایی‌ترین اشکال خود در سوابق فسیلی ظاهر نشده‌اند.

محققان امیدوارند که بتوانند مدل استفاده‌‌شده در پژوهش اخیر را در مطالعات دیگر نیز به‌کار گیرند. درست مانند کارهای انجام‌شده روی دیجیتالی‌سازی فسیلی و طبقه‌‌بندی ارگانیسم‌ها، نتایج حاصل از این رویکرد آماری نیز همچنان به بهبود نیاز دارند.

فیل دونوگو، دیرین‌زیست‌شناس دانشگاه بریستول می‌گوید: «با بررسی منشأ و انقراض گونه‌ها می‌توانیم تأثیر رویدادهایی مانند رویداد انقراض کرتاسه‌پالئوژن یا بیشینه‌ی گرمایی پالئوسن‌ائوسن را با وضوح بیشتری مشاهده کنیم.»

این پژوهش در ژورنال Current Biology منتشر شده است.