اروپا زمانی زیستگاه پانداهای غول‌پیکر بود

یک‌ جفت دندان فسیل‌شده‌ی پاندا که در شمال‌غربی بلغارستان پیدا شده‌، نشان می‌‌دهد این خرس‌های دوست‌داشتنی در روزگاران دور در سراسر اروپا پرسه می‌زدند و درمقایسه‌با پانداهای امروزی گیاهان بسیار نرم‌تری را می‌خوردند. دندان‌های پیداشده در بلغارستان متعلق‌ به جد مستقیم پانداهای امروزی نیست؛ بلکه به یکی از خویشاوندان نزدیک آن‌ها ارتباط دارد که حدوداً ۶ میلیون سال پیش در حاشیه‌ی شرقی اروپا زندگی می‌کرد. متخصصان می‌گویند این گونه‌ها احتمالاً هم‌اندازه با پانداهای غول‌پیکر امروزی یا کمی کوچک‌تر بوده‌اند.

کارشناسان با قضاوت از روی موادی که فسیل در آن پیدا شده، می‌گویند پاندای مذکور در جنگلی باتلاقی زندگی و از گیاهان تغذیه می‌کرده است. البته برجستگی‌های تاج دندان‌های پاندای باستانی برخلاف پانداهای امروزی به‌حدی قوی به‌نظر نمی‌رسد که توانایی خُرد‌کردن ساقه‌ی چوبی بامبو را داشته باشد. به‌همین‌دلیل، دانشمندان می‌گویند احتمالاً وعده‌ی غذایی دلخواه پاندای باستانی اروپا چیزی نرم‌تر بوده است.

بااین‌حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد دندان پاندای باستانی درمقایسه‌با گونه‌های خویشاوند قدیمی‌تر توانایی بیشتری برای خردکردن غذاها داشت. این یافته با ایده‌ای مطابقت دارد که می‌گوید پانداهای غول‌پیکر امروزی حاصل تکامل خرسی گوشت‌خوار برای پر‌کردن یک کنام در میلیون‌ها سال پیش هستند.

نیکلای اسپاسوف، دیرینه‌شناس و از اعضای موزه‌ی ملی تاریخ طبیعی بلغارستان، می‌گوید رقابت احتمالی با سایر گونه‌ها به‌خصوص خرس‌های گوشت‌خوار و احتمالاً خرس‌های دیگر، سازگاری خرس‌های غول‌پیکر با غذاهای گیاهی در جنگل‌های مرطوب را توضیح می‌دهد.

کارشناسان در اغلب مواقع از پانداهای غول‌پیکر به‌عنوان فسیل زنده یاد می‌کنند؛ چون این حیوانات در طول تاریخ تکاملی خود تغییرات بسیار کمی تجربه کرده‌اند. البته این بدین‌معنی نیست که پانداهای غول‌پیکر شجره‌نامه‌ی ساده‌‌ای دارند. در شجره‌نامه‌ی این حیوانات، شاخه‌های متفاوت زیادی دیده می‌شود و پژوهشگران کار سختی برای مرتبط‌کردن آن‌ها به یکدیگر دارند.

تصویر بازسازی‌شده پاندای غول‌پیکر باستانی

کارشناسان می‌گویند که احتمالاً پانداهای غول‌پیکر قبل از حرکت به‌سمت شرق، در اروپا از خرس‌های گوشت‌خوار تکامل پیدا کردند. درمقابل، برخی از کارشناسان می‌گویند محل اصلی پیدایش پانداهای غول‌پیکر قاره‌ی آسیا است و احتمالاً شاخه‌ای از آن‌ها به اروپا گسترش یافته و سپس منقرض شده است.

محتمل‌ترین خویشاوند پانداهای غول‌پیکر امروزی، هشت‌میلیون سال پیش در چین زندگی کرد. ناگفته نماند مدتی پیش دندان فسیل‌شده‌ی موجودی شبیه به پاندا در مجارستان کشف شد. گفته می‌شود این موجود بیش از ۱۰ میلیون سال پیش در مجارستان زندگی کرده است.

اسپاسوف می‌گوید:

پانداهای غول‌پیکر گروه بسیار جداگانه‌ای از خرس‌ها هستند. حتی اگر Agriarctos nikolovi به‌اندازه‌ی پاندای غول‌پیکر امروزی در زیستگاه و مصرف مواد‌غذایی گونه‌ای ویژه نبود، پانداهای فسیلی به‌اندازه‌ی کافی ویژه محسوب می‌شدند و تکامل آن‌ها به زیستگاه‌های مرطوب و جنگلی ارتباط داشت. احتمالاً تغییرات اقلیمی در بخش جنوبی اروپا در پایان دوره‌ی میوسن که به خشک‌شدن درختان منجر شد، تأثیر نامطلوبی بر موجودیت آخرین پاندای اروپایی گذاشت.

یافته‌های جدید به‌وضوح نشان می‌دهد سابقه‌ی خانوادگی پاندای غول‌پیکر به‌اندازه‌ای که فکرش را می‌کردیم، سیاه و سفید نیست. نتایج این مطالعه در مجله‌ی علمی Journal of Vertebrate Paleontology منتشر شده است.