دانشمندان معمای تمدن اسرارآمیز اتروسک را حل کردند

بر اساس یک تحلیل ژنتیکی جدید، منشأ تمدن اتروسک آشکار شد. اتروسک‌ها مردم اسرارآمیزی بودند که تمدن خود را در ایتالیا و قرن‌ها پیش از تمدن روم تشکیل دادند. آن‌ها به زبان غیر هندواروپایی سخن می‌گفتند که امروزه کاملا منسوخ شده است. بر اساس این تحلیل، اتروسک‌های اسرارآمیز از بومیان ایتالیا بودند و ژنتیک آن‌ها تقریبا با ژنتیک همسایگان لاتینشان یکسان است. این یافته کاملا در تضاد با نظریه‌ی قبلی است که بر اساس آن، اتروسک‌ها منشأ متفاوتی با همسایگان لاتینشان داشتند.

هر دو گروه اتروسک و غیر اتروسک از مهاجران استپ پونتیک کاسپین بودند؛ نواری طویل و باریک که از شمال دریای سیاه در اطراف اوکراین تا شمال دریای خزر در روسیه کشیده شده است. اولین اتروسک‌ها پس از رسیدن به ایتالیا در طول عصر برنز، با همگون‌سازی زبان‌‌های دیگر اهالی منطقه با زبان خود، تمدن فرهنگی بزرگ خود را رونق دادند. به گفته‌ی دیوید کاراملی، استاد انسان‌شناسی دانشگاه فلورانس:

یافته‌ی جدید فرضیه‌ی زبان‌های برابر ژن‌ها را به چالش می‌گیرد و سناریوی نسبتا پیچیده‌ای را در بر می‌گیرد که شامل آسیمیله یا همگون سازی فرهنگی سخنگویان اولیه‌ی ایتالیا با جامعه‌ی اتروسک زبان است.

تمدن اتروسک با شهرهایی به پیچیدگی شهرهای یونان باستان، شبکه‌های تجاری سودمند به اندازه‌ی فنیقی‌ها و ثروت عظیم به اندازه‌ی مصر باستان، اولین ابرقدرت شناخته‌شده‌ی مدیترانه‌ی غربی بود. این تمدن در سده‌ی هفتم پیش از میلاد در ایتالیا به قدرت رسید و منطقه‌ی اتروریا (مرکز ایتالیای کنونی) تا قرن‌ها پیش از ظهور جمهوری روم بر آن منطقه غالب بود. رومی‌ها در نهایت تا قبل از میانه‌ی سده‌ی سوم پیش از میلاد بر اتروسک‌ها غلبه و تا ۹۰ پیش از میلاد کاملا آن‌ها را آسیمیله کردند.

باستان‌شناسان مدت‌ها می‌دانستند که اتروسک‌ها آیین‌های مذهبی، فلزکاری‌، مبارزه‌های گلادیاتوری و نوآوری در معماری و مهندسی را برای رومی‌ها به میراث گذاشتند که باعث تغییر و تحول ساختار خام شهر رم و تبدیل آن به شهری بزرگ شدند؛ اما داده‌های زیادی درباره‌ی منشأ جغرافیایی اتروسک‌ها یا رازهای آن‌ها به‌ویژه زبانشان وجود نداشت.

هرودت، نویسنده‌ی بزرگ یونان باستان (بسیاری او را اولین مورخ می‌دانند)، معتقد بود اتروسک‌ها از نژاد مردم آناتولی و اژه هستند که به دلیل قحطی در ترکیه‌ی غربی کنونی به سمت غرب روی آوردند. مورخ دیگر یونانی به نام دیونیسوس هالیکارناسوس معتقد است تمدن پیشارومی اتروسک با وجود آداب و رسوم یونانی و زبان غیر هندواروپایی از بومیان شبه‌جزیره‌‌ی ایتالیا بوده‌اند.

اما پیشرفت‌های اخیر باستان‌شناسی که شواهد کمی از مهاجرت را نشان می‌دهند و به سود نظریه‌ی هالیکارناسوس تغییر یافته‌اند، نبود DNA کهن این منطقه باعث ناسازگاری بررسی‌ها شده است. دانشمندان برای حل این مشکل اطلاعات ژنوم باستانی را از بقایای ۸۲ فرد که بین ۲۸۰۰ تا ۱۰۰۰ سال پیش زندگی می‌کردند، از ۱۲ منطقه‌ی باستان‌شناسی در جنوب و مرکز ایتالیا جمع‌آوری کردند.

انتقال ژنتیک به‌وضوح نقش امپراطوری روم را در جابه‌جایی‌های عظیم مردم در زمان تغییرات جغرافیایی و اجتماعی اقتصادی نشان می‌دهد.

دانشمندان در ادامه‌ی بررسی‌های خود به دنبال اجرای پژوهش‌های ژنتیکی با استفاده از DNA باستانی دیگر مناطق امپراطوری روم هستند. به این صورت نه‌تنها می‌توانند به جزئیات بیشتری درباره‌ی منشأ اتروسک‌ها و زبان عجیب‌وغریب و منسوخ‌شده‌ی آن‌ها برسند بلکه می‌توانند علت جابه‌جایی‌های افراد را که باعث تغییر و تحولات نوادگانشان به شهروندانی کاملا متفاوت از نظری ژنتیکی شدند، پیدا کنند.

پژوهشگرها یافته‌های خود را در ۲۴ سپتامبر در مجله‌ی Science Advances منتشر کردند.