حراج فسیل دایناسور تی رکس در eBay، صدای دانشمندان را درآورد

یک شکارچی حرفه‌ای فسیل، فسیل یک بچه تیرانوسوروس یا تی‌رکس را با قیمت ۲٫۹۵ میلیون دلار برای حراج در وب‌سایت مزایده اینترنتی eBay گذاشت. این فسیل که تا همین دیروز در موزه تاریخ طبیعی دانشگاه کانزاس به نمایش گذاشته شده بود، ۶۸ میلیون سال قدمت‌گذاری شده و ادعا می‌شود که تنها فسیل باقی‌مانده از یک بچه تی‌رکس در جهان است. تیرانوسوروس‌‌ که به مارمولک ستمگر نیز مشهور است، دایناسور گوشتخواری بود که در دوره‌ی کرتاسه بین ۶۶ تا ۶۸ میلیون سال قبل می‌زیست.

دیرینه‌شناسان حراج نمونه‌های باارزش علمی را محکوم کرده‌اند و همین‌طور از اینکه یک مؤسسه علمی برای بیش از ۱ سال این نمونه را به نمایش گذاشته و تبلیغ آن را می‌کرده، اظهار تأسف کردند.   

انجمن فسیل‌شناسی مهره‌داران آمریکا در همین رابطه نامه‌ی سرگشاده‌ای را منتشر و اعلام کرد:

فقط قالب‌ها و سایر نمونه‌های کپی فسیل‌های مهره‌داران باید معامله شود، نه خود فسیل‌ها. فسیل‌های مهم علمی مانند این بچه تی‌رکس، سرنخ‌هایی از میراث طبیعی ما هستند و شایسته است که در مالکیت عمومی باشند.

موزه تاریخ طبیعی دانشگاه کانزاس نیز طی بیانیه‌ای اعلام کرد که در تصمیم به حراج این فسیل دخالتی نداشته و ابراز داشت که نمونه مورد نظر را پس از اینکه برای نمایش قرض گرفته بود، به مالک خصوصی آن، آلن دیتریک بازگردانده است. لئونارد کریشتالکا، مدیر این موزه، در بیانیه‌ای گفت که بلافاصله پس از اطلاع از حراجی، نمایش فسیل را متوقف کرده و آن را به دیتریک بازگردانده است.

دیتریک این بچه تی‌رکس ملقب به «پسر سامپسون» را در سال ۲۰۱۳ در زمین شخصی در مونتان پیدا کرد و آن را در سال ۲۰۱۷ به موره تاریخ طبیعی کانزاس قرض داد. دیرینه‌شناسان نزدیک به موزه این اسکلت را بررسی کردند. دیتریک که تحصیلاتی دانشگاهی در حوزه دیرینه‌شناسی ندارد، از اینکه موزه را از حراج eBay مطلع نکرده، اظهار پشیمانی کرد. بااین‌حال دیتریک به Science Magazine گفت:

به‌نحو بهتری می‌توانستم این کار را انجام دهم، اما تمامی مسئولیت آن بر عهده‌ی خودم است.

دیتریک در ادامه افزود که هیچ قانونی وجود ندارد که مالک خصوصی را از فروش فسیل‌های خود، چه در eBay و چه در جاهای دیگر یا به نمایش گذاشتن آن در موزه‌ها بازدارد.

^{در تصویر یک تیرانوسوروس‌ دیده می‌شود. تیرانوسوروس‌ها، گوشتخوارانی درنده‌ بودند که در دوره‌ی کرتاسه بین ۶۶ تا ۶۸ میلیون سال قبل می‌زیستند}

دیتریک در توضیح فسیل خود در وب‌سایت eBay نوشت:

احتمالا تنها بچه تی‌رکس جهان! بدن این دایناسور ۱۵ فوت (۴٫۵ متر) طول دارد و دارای جمجمه‌ای با ۲۱ دندان اره‌ای است! تی‌رکس (دایناسور) گوشتخوار بسیار بسیار خطرناکی بوده است. این فرصت بی‌نظیری است تا یک بچه تی‌رکس را ببینید.  

توماس کار، یکی از دیرینه‌شناسانی که در کالج کارتیج در کِنوشا، ویسکانسین به مطالعه تیرانوسوروس‌ها می‌پردازد، برچسب قیمت پسر سامپسون را «مزخرف» خواند. او به ساینس مگزین گفت گمان نمی‌کند کسی حاضر به پرداخت مبلغ گزاف ۲٫۵ میلیونی دلار برای این فسیل باشد.

انجمن فسیل‌شناسی مهره‌داران نیز در ادامه بیانیه خود نوشت:

این اقدام او که فسیل را در معرض دید صدها یا هزاران بازدیدکننده قرار داد، به‌طور بالقوه ارزش تجاری آن را افزایش داده است. موزه‌ها به‌ندرت بودجه‌ کافی برای خرید نمونه‌های جمع‌آوری‌شده‌ی خصوصیِ گران‌قیمت دارند، بنابراین احتمال اینکه فسیل وارد یک گنجینه‌ی عمومی شود بسیار کم است. در چنین جایی این نمونه می‌تواند به شواهد علمی در مورد تیرانوسوروس‌ها اضافه کند. ما جداً توصیه می‌کنیم که موزه‌ها، نمایشگاه‌ها و دانشمندان از نزدیک شدن به نمونه‌هایی که هنوز به‌طور دائمی در مالکیت عمومی نیستند، پرهیز کنند.

تاکنون هیچ‌کس نسبت به پرداخت هزینه درخواستی دیتریک ابراز علاقه نکرده است. هرچند ممکن است دست محافل علمی برای همیشه از پسر سامپسون کوتاه بماند، اما برخی پژوهشگران می‌گویند به‌رغم ادعای دیتریک که این تنها بچه تی‌رکس است، فسیل آن شاید بهترین نمونه نباشد؛ زیرا اسکلتش ناقص است و جمجمه شکسته‌ای نیز دارد.

بااین‌حال، نمی‌توان ارزش علمی این فسیل را زیر سؤال برد. درواقع، دانشمندان می‌گویند تجزیه و تحلیل این فسیل ممکن است به حل یک بحث مهم در دنیای دیرینه‌شناسی کمک کند. به‌گفته‌ی پژوهشگران، این اسکلت می‌تواند به آن‌ها کمک کند که مشخص کنند آیا تیرانوسوروس‌های کوچکِ آمریکای شمالی، بچه بودند یا اینکه واقعا جثه‌ای کوچک داشتند و باید در دسته جداگانه‌ای به‌عنوان نانوتیرانوس‌ها طبقه‌بندی شوند. بااین‌حال، چنین تحقیقاتی احتمالا باتوجه‌به اینکه ممکن است فسیل به مالکیت شخصی دربیاید، دیگر امکان‌پذیر نباشد.