کشف یک نقاب ۳۰۰۰ ساله و احتمال تجدید نظر اساسی در تاریخ آمریکای جنوبی

نقابی مربع شکل و از جنس مس در حفاری‌های شمال غربی آرژانتین پیدا شده است و نزدیک به ۳۰۰۰ سال عمر دارد. این نقاب می‌تواند تفکر ما را در مورد زمان آغاز فعالیت‌های فلزی مردم این ناحیه، تغییر دهد.

بسیاری از کارشناسان این‌گونه می‌انگارند که فلزکاری (مطالعه‌ی خواص فیزیکی و شیمیایی فلز) نخستین بار در پرو توسعه یافته است. اما پیدا شدن این نقاب مسی معادلات را بر هم زده است: این نقاب کیلومترها دورتر از کوهستان آند پیدا شده و عمر آن از مصنوعات فلزی کشف‌شده در پرو، بیشتر است.

باستان‌شناسان دانشگاه بوئنوس آیرس می‌گویند رسیدن به فلزکاری پیچیده‌، جهشی بزرگ در فناوری زمان‌های تاریخی باستانی است. به همین دلیل جمع‌آوری شواهد مربوط به این دوره مهم است. گروه پژوهشی این‌گونه توضیح می‌دهند:

این نقاب قدیمی‌ترین شیء مسی شکل داده‌شده است که در آند پیدا شده است. تاریخ‌گذاری رادیو کربن این شیء نشان می‌دهد که فناوری فلزکاری در بیش از یک ناحیه از آند شکل گرفته است.

نخستین بار روستاییان این نقاب را در سال ۲۰۰۵ پیدا کردند؛ اما به‌تازگی سن این نقاب ۱۸ در ۱۵ سانتی‌متری مشخص شده است. باستان شناسان ۱۴ اسکلت در کنار نقاب پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد این نقاب بخشی از یک مراسم خاک‌سپاری بوده است.

همان‌طور که در تصویر بالای صفحه می‌بینید، این نقاب ۹ سوراخ کوچک دارد؛ بنابراین به‌صورت بسته می‌شود و سوراخ‌ها هم برای چشم، بینی و دهان در نظر گرفته شده‌اند.

روی برخی استخوان‌ها اثر خفیفی از رنگ سبز به چشم می‌خورد. این اثرات می‌تواند کربنات مس باشد که از نقاب یا هر شی‌ء مسی استفاده‌شده‌ی دیگر روی استخوان‌ها به‌ جا مانده باشد.

قدمت استخوان‌ها به بین ۱۴۱۴ و ۱۰۱۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد. اگر نقاب در همان زمان دفن شده باشد، فلزکاران آرژانتینی بسیار زودتر از آنچه پیش از این تصور می‌شد، مشغول فلزکاری طرح‌های پیچیده بوده‌اند.

مکان پیدا شدن این نقاب به سایت باستان‌شناسی بوردو مارسیال نزدیک است. گمان می‌رود که جامعه‌ای پر‌جمعیت در زمانی حدود ۲۰۰۰ سال پیش در منطقه‌ی بوردو مارسیال زیسته باشند. اما مراسم تدفین، یک هزاره پیش از آن نیز در آن نواحی انجام می‌شده است.

بر اساس گفته‌ی کارشناسان، این نقاب با استفاده از تکنیکی تکرارپذیر ساخته شده است. در این تکنیک، مس داغ می‌شود و پس از سرد شدن، چکش‌کاری می‌شود. این نقاب از مس خالص ساخته شده و این مس احتمالا از دره‌ی هوالفین، ۷۰ کیلومتر آن‌سوتر از مکان پیدا شدن نقاب، استخراج شده است. آنچه این کشف را هیجان‌انگیز می‌کند، شکل‌گیری این نقاب به فرمی سه‌بعدی و قابل تشخیص و سوراخ‌دار بودن آن است. چنین خصوصیتی نشان‌دهنده‌ی سطح مهارت بالاتر این شیء نسبت به دیگر مصنوعات پیداشده از همین دوره‌ی زمانی در آمریکای جنوبی است.

اگر این قسمت از آرژانتین و آند، از مکان‌های توسعه‌ی فلزکاری باشد؛ مورخان موضوعات بسیاری برای تفکر و پژوهش بیشتر در این زمینه خواهند یافت.

ساخت چنین شیئی از مس، به توسعه‌ی برنز منجر می‌شد. برنز که از مس، آرسنیک و قلع ساخته می‌شود، پیشرفتی بسیار مهم به شمار می‌رود؛ به‌قدری که عصری مخصوص به خود در تاریخ دارد. دستیابی به برنز، به سلاح‌هایی بهبودیافته منجر می‌شود که قدمی مهم در تمدن‌های باستانی محسوب می‌شد.

یافته‌های این پژوهش در Antiquity منتشر شده است.