دست‌کم نیمی از یخچال‌های طبیعی زمین تا پایان قرن ناپدید می‌شوند

زنگ خطر برای یخچال‌های طبیعی جهان با صدایی بلندتر از همیشه به صدا درآمده است: حتی اگر به جاه‌طلبانه‌ترین اهداف اقلیمی هم برسیم، بیش از نیمی از این غول‌های یخی تا پایان قرن آب خواهند شد.

در دو دهه گذشته، دست‌کم چهار هزار یخچال طبیعی به‌طور کامل از روی نقشه محو شده‌اند. امروزه، هر سال حدود هزار یخچال دیگر به این سرنوشت دچار می‌شوند و این نرخ هشداردهنده می‌تواند از حدود سال ۲۰۴۰ به سالانه سه هزار یخچال برسد.

پژوهشگران در مؤسسه فناوری فدرال زوریخ با مدل‌سازی‌های اقلیمی، آینده‌ی ۲۱۱ هزار یخچال طبیعی زمین را در سناریوهای مختلف گرمایش جهانی ترسیم کرده‌اند. نتایج ناامیدکننده است. اگر سیاست‌های فعلی ادامه پیدا کند و دمای زمین ۲٫۷ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شود، تا سال ۲۱۰۰ شاهد نابودی ۷۹ درصد از یخچال‌های طبیعی خواهیم بود.

حتی در سناریوی خوش‌بینانه‌تر، یعنی محدودسازی گرمایش به ۲ درجه سانتی‌گراد، باز هم ۶۳ درصد یخچال‌ها از دست می‌روند. این پژوهش برآورد قبلی را هم اصلاح کرده و نشان می‌دهد که با تحقق هدف ۱٫۵ درجه‌ای توافق پاریس، نه نیمی، بلکه ۵۵ درصد از یخچال‌ها نابود خواهند شد.

دیوید راونس از دانشگاه کارنگی ملون و عضو تیم پژوهش، می‌گوید: «قرار است بسیاری از یخچال‌ها را از دست بدهیم، اما همچنان توانایی حفظ بخش چشمگیری از آن‌ها را داریم.»

ذوب‌شدن منابع عظیم آب شیرین فقط منظره‌ای غم‌انگیز نیست؛ بلکه بحرانی جهانی است. پیش‌بینی می‌شود آب‌شدن یخچال‌ها در این قرن، سطح آب دریاها را ۲۵ سانتی‌متر بالا بیاورد و شهرهای ساحلی را با تهدیدی جدی روبرو کند.

از سوی دیگر، زندگی حدود ۲ میلیارد نفر در جهان به آب شیرینی وابسته است که از ذوب‌شدن فصلی برف و یخ کوهستان‌ها تأمین می‌شود. با کوچک‌شدن یخچال‌ها، این شریان حیاتی، به‌ویژه در مناطقی مانند حوضه آبریز هیمالیا، ضعیف‌تر خواهد شد.

اما این پایان ماجرا نیست. آب‌شدن یخ‌ها، خطر سیلاب‌های ویرانگر ناشی از سرریزشدن دریاچه‌های یخچالی را هم افزایش می‌دهد؛ فاجعه‌ای که در سال ۲۰۲۳ جان ۵۵ نفر را در هند گرفت.

این آینده‌ی تلخ در برخی نقاط جهان از هم‌اکنون آغاز شده است. بر اساس اهداف اقلیمی کنونی، غرب کانادا و ایالات متحده (به‌جز آلاسکا) تا سال ۲۱۰۰ تقریباً تمام یخچال‌های خود را از دست خواهند داد. رشته‌کوه آلپ در اروپا نیز تقریباً به‌طور کامل عاری از یخ خواهد شد.

فاجعه آنقدر ملموس شده که جوامع محلی برای یخچال‌های در حال مرگ خود مراسم «خداحافظی» و سوگواری برگزار می‌کنند. ماتیاس هاس از مؤسسه فناوری فدرال زوریخ، یکی از همین افراد است. او در سال ۲۰۱۹ به همراه ۲۵۰ نفر دیگر به بقایای یخچال پیزول صعود کرد.

هاس هدف از صعود را این‌گونه توصیف می‌کند: «رفته بودیم تا هم وداع کنیم و هم به افکار عمومی بگوییم که به یخچال‌هایمان وابسته‌ایم و از بین‌رفتنشان برای ما اهمیت دارد.»

پژوهش در نشریه‌ی Nature Climate Change منتشر شده است.