تب هیدروژن طلا: سوت بهره‌برداری از هیدروژن مدفون در زیر زمین به صدا درآمده است

هیدروژن طبیعی مدفون در زیر زمین به‌قدری زیاد است که می‌تواند تمام نیازهای پیش‌بینی‌شده‌ی بشر را تا صدها سال تامین کند. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در گزارش تازه‌ی خود که هنوز منتشر نشده است، هیدروژن به‌دام‌افتاده در زیر زمین را به‌عنوان منبع عمده‌ی جدیدی معرفی می‌کند و سوت آغاز استخراج این طلای جدید را به‌صدا درمی‌آورد.

تب نفت (طلای سیاه) در ایالات متحده در سال ۱۸۵۹ آغاز شد؛ وقتی ادوین دریک از خاک پنسیلوانیا شروع به استخراج نفت کرد. تب «هیدروژن طلا» نیز لحظه‌ی مشابهی دارد که باید به آن اشاره کرد. براساس گفته‌های مامادو انگولو کوناره، در سال ۱۹۸۷ حفاران از حفر گمانه‌ای خشک به عمق ۱۰۸ متر دست کشیدند؛ اما او و دیگر روستاییان روستای بوراکبوگو متوجه شدند که از دهانه‌ی چاه باد به بیرون می‌وزد. زمانی‌که یکی از حفاران درحالی‌که سیگار روشنی در دست داشت به داخل چاه نگاه کرد، ناگهان سیگار در صورتش منفجر شد و علاوه‌بر بروز آتش‌سوزی، سوختگی شدیدی در صورت او ایجاد کرد.

به‌نقل از ساینس، آن آتش مانند آب به رنگ آبی درخشان می‌سوخت و هیچ آلودگی و دود سیاهی نداشت؛ رنگ این آتش در ساعات شب نیز به‌رنگ طلایی درخشان بود. خاموش‌کردن آتش و بستن دهانه‌ی چاه هفته‌ها به‌طول انجامید؛ اما تجزیه‌وتحلیل‌های بعدی نشان داد که گاز خروجی از این سوراخ، هیدروژن خالص ۹۸ درصد بوده است. چند سال بعد و پس از وصل‌کردن یک ژنراتور کوچک ۳۰ کیلوواتی فورد به دهانه‌ی چاه، بوراکبوگو به نخستین دهکده‌ای در جهان تبدیل شد که از مزایای هیدروژن تمیز و طبیعی به‌عنوان منبع انرژی سبز بهره می‌برد.

در چند سال گذشته زمان زیادی صرف پوشش راه‌های جدید برای تولید هیدروژن سبز با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر شده؛ زیرا این گاز سوخت پاکی بسیار امیدوارکننده با انواع کاربردها است. هیدروژن به‌عنوان مایع برودتی یا گاز تحت‌فشار ذخیره می‌شود و با اعمال تغییرات نسبتا جزئی می‌توان آن را به‌عنوان جایگزین سوخت هیدروکربنی در موتورهای احتراق معمولی سوزاند. این سوخت همچنین می‌تواند برای تولید الکتریسیته با کمک پیل سوختی استفاده شود و مانند باطری مایع یا گازی عمل کند.

ذخیره‌سازی هیدروژن در فشارهای اتمسفر به‌قدری پرزحمت است که شاید ایده‌ی هیدروژن وابسته به زمین‌شناسی که مانند گاز طبیعی در سنگ‌‌های زیر پای ما گیر افتاده است به ذهن مردم خطور نکرده باشد. شاید فرض بر این بود که هیدروژن طبیعی راه خود را از میان سنگ‌های سخت باز می‌کند تا به جو فرار کند؛ همان‌ کاری که گاهی اوقات در ظروف ذخیره‌سازی انجام می‌دهد یا اینکه توسط میکروب‌ها مصرف می‌شود. شاید هیدروژن تا پیش از چرخشی که به‌تازگی به سمت حمل‌ونقل پاک، انرژی پاک و انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ اتفاق افتاد، هرگز به‌عنوان یک منبع ارزشمند دیده نمی‌شد.

در هر صورت اکنون و از مدت‌ها پیش وضعیت تغییر کرده است. جفری اِلیس از سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده، پتانسیل جهانی هیدرژون به‌‌دام‌افتاده در زمین را به‌عنوان یک منبع عمده‌ی جدید بررسی کرده است.

به‌گفته‌ی الیس، ممکن است دسترسی به تمام هیدروژن موجود در زمین ممکن نباشد و بیشتر آن دور از دسترس ما قرار داشته باشد؛ اما به‌باور او بهره‌برداری از آن در حد چند درصد، همچنان تمام تقاضای پیش‌بینی‌شده (سالانه حدود ۵۰۰ میلیون تن) را برای صدها سال تامین می‌کند.

هیدروژن طلا مانند الکترولیزها، انرژی تجدید‌پذیر را جذب یا آن را از سایر فرصت‌های کربن‌زدایی منحرف نمی‌کند. از این نظر می‌توان استدلال کرد که چنین پتانسیلی به‌طور قابل‌توجهی سبزتر از هیدروژن سبز است. ازسوی دیگر اگر بهره‌برداری از آن باعث آزادشدن متان در جو شود، مساله‌ای جدی پدید می‌آورد. متان در یک بازه‌ی زمانی ۲۰ ساله، درحدود ۸۵ برابر قدرتمندتر از گاز گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن است.

شرکت‌های استخراج، مدت زیادی نیست که به‌دنبال هیدروژن هستند و به‌تازگی کار خود را برای یافتن راه‌های استخراج تمیزتر و کارآمد آن شروع کرده‌اند؛ اما فرصت‌های بسیار زیادی در این زمینه وجود دارد و درحال جذب سرمایه‌گذاری‌های جدی است. انتظار می‌رود در ماه‌ها و سال‌های آینده اطلاعات بیشتری را درمورد فناوری و تکنیک‌های مربوط به این حوزه بشنویم.