اثر زیست‌محیطی رژیم وگان به‌طرز چشمگیری کمتر از گوشتخواری است

می‌دانیم که گوشت تأثیر قابل توجهی بر سیاره‌ی زمین دارد و رژیم‌های غذایی گیاهی از نظر محیط‌زیستی پایدارتر هستند؛ اما غذایی که می‌خوریم دقیقاً تا چه حد بر محیط‌زیست اثر می‌گذارد و بین پیروی از رژیم وگان با مصرف گوشت زیاد یا حتی گوشت کم، چه تفاوتی وجود دارد؟

به گزارش کانورسیشن، مایکل کلارک، پژوهشگر پسادکترا و کرین پاپیر، همه‌گیر‌شناس تغذیه‌ از دانشگاه آکسفورد، با بررسی داده‌های رژیم غذایی ۵۵ هزار نفر، ارتباط بین خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها را با پنج مقیاس کلیدی پیدا کردند. این مقیاس‌ها عبارت‌اند از: انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاربری زمین، مصرف آب، آلودگی آب و کاهش تنوع زیستی. پژوهشگران که نتایج یافته‌هایشان را در مجله‌ی نیچر فود منتشر کردند. دریافتند که افراد وگان فقط ۳۰ درصد گوشتخوارها بر محیط تأثیر می‌گذارند.

داده‌های رژیم غذایی از مطالعه‌ای بزرگ درباره‌ی سرطان و تغذیه به‌دست آمدند که به مدت بیش از دو دهه، افراد مشابه (درمجموع ۵۷ هزار نفر را) در بریتانیا ردیابی کرد. افراد شرکت‌کننده، گزارشی از نوشیدنی‌ها و خوردنی‌های خود را در طول ۱۲ ماه ارائه دادند و سپس پژوهشگرها آن‌ها را بر اساس عادت‌های غذایی گزارش‌شده، به شش گروه مختلف وگان، گیاه‌خوار، ماهی‌خوار و مصرف‌کنندگان کم، متوسط و زیاد گوشت دسته‌بندی کردند.

پژوهشگرها در مرحله‌ی بعد، گزارش‌های غذایی را به یک مجموعه داده‌ی حاوی اطلاعات مربوط به تأثیر محیطی ۵۷ هزار غذا وصل کردند. این مجموعه‌ داده بر اساس چگونگی تولید غذا و محل تولید دسته‌بندی شده است. برای مثال هویج‌هایی که در گلخانه‌ای در اسپانیا پرورش پیدا کردند، نسبت به هویج‌هایی که در مزرعه‌های بریتانیا رشد کردند، تأثیر متفاوتی بر محیط داشتند. این یافته‌ها متفاوت با پژوهش‌های گذشته است که برای مثال تأثیر تمام انواع نان یا استیک یا لازانیا بر محیط را یکسان در نظر می‌گرفتند.

پژوهشگرها با قرار دادن جزئیات و افزایش دقت پژوهش، با قطعیت بیشتری نشان دادند که رژیم‌های غذایی مختلف آثار متفاوتی بر محیط دارند. آن‌ها دریافتند که حتی کم‌پایدارترین رژیم وگان همچنان نسبت به پایدارترین رژیم‌ غذایی گوشتخواری، با محیط‌زیست سازگارتر است. به بیان دیگر با درنظرگرفتن مبدأ و روش‌های تولید غذا، آثار زیست‌محیطی بین گروه‌های رژیم غذایی دیگر پنهان نمی‌ماند.

به‌طور کلی، رژیم‌های غذایی که فرآورده‌های حیوانی بیشتری داشته باشند، تأثیر بیشتری بر محیط می‌گذارند. به ازای هر واحد غذایی مصرفی، گوشت و لبنیات بین سه تا ۱۰۰ مرتبه نسبت به غذاهای گیاهی، بر محیط اثر می‌گذارند.

نتایج اخیر به معنی تفاوت‌های چشمگیر بین دو طرف طیف وگان‌ها و گوشتخوارها است. در این پژوهش وگان‌ها از نظر انتشار گازهای گلخانه‌ای نسبت به گوشتخوارها، تنها ۲۵ درصد بر محیط تأثیر می‌گذارند. دلیل این مسئله این است که گوشت، نیاز به زمین بیشتری دارد که به معنی جنگل‌زدایی و ذخیره‌سازی کربن کمتر در درخت‌ها است. همچنین یکی از پیش‌نیازهای تولید گوشت، مصرف کود است که برای تغذیه‌ی گیاهان و در نهایت تغذیه‌ی حیوانات به کار می‌رود. این کود از سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید. همچنین گاوها و دیگر حیوان‌ها هم به‌طور مستقیم گازهایی را از خود منتشر می‌کنند.

اما مسئله تنها به انتشار گازها ختم نمی‌شود. گیاهخواران در مقایسه با گوشتخوارهای پرمصرف فقط ۲۵ درصد بر کاربری زمین، ۴۶ درصد بر مصرف آب، ۲۷ درصد بر آلودگی آب و ۳۴ درصد بر تنوع زیستی تأثیر می‌گذارند.

حتی رژیم‌های کم‌گوشت نیز نسبت به رژیم‌های پرگوشت، ۷۰ درصد اثر زیست‌محیطی کمتری دارند. این نکته مهم است؛ زیرا نشان می‌دهد که برای ایجاد تفاوت چشمگیر، لازم نیست حتماً به گیاه‌خواری یا رژیم وگان روی بیاورید.

یافته‌های فوق از این جهت حائز اهمیت هستند که نظام غذایی، عامل ۳۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای، ۷۰ درصد مصرف آب شیرین جهانی و ۷۸ درصد آلودگی آب شیرین است. نزدیک به سه‌چهارم از خشکی‌های عاری از یخ جهان تحت تأثیر مصارف انسانی به‌ویژه برای کشاورزی و تغییرات زمین مثل جنگل‌زدایی قرار گرفته‌اند که عامل اصلی از بین رفتن تنوع زیستی است.

در بریتانیا، گوشتخواری در طول دهه‌ی منتهی به سال ۲۰۱۸ کاهش یافت؛ اما استراتژی ملی غذا و کمیته‌ی تغییرات اقلیمی این کشور به‌منظور دستیابی به اهداف زیست‌محیطی، کاهش ۳۰ الی ۳۵ درصدی مصرف گوشت را توصیه می‌کند.

مصرف گوشت، انتخابی شخصی است؛ عادتی دیرینه که سختی می‌توان آن را تغییر داد؛ اما بر اساس پژوهش اخیر و پژوهش‌های دیگر، نظام غذایی آثار محیطی و سلامتی عمده‌ای دارد که می‌توان آن‌ها را با گذار تدریجی به سمت رژیم‌هایی گیاهی‌تر کاهش داد. پژوهشگرها امیدوارند این پژوهش، سیاست‌گذاران را در جهت اقدام عملی و هدایت مردم به گزینه‌های پایدارتر و درعین‌حال مصرف غذایی مقوی، مقرون‌به‌صرفه و لذیذ تشویق کند.