میکروپلاستیک‌ها با سرعتی وحشتناک در حال آلوده کردن اقیانوس‌ها هستند

اگر ژاکت پلی‌استری را در ماشین لباسشویی بیندازید، به‌طور‌کامل به شکل پیشین خود از ماشین لباسشویی خارج نمی‌شود. بر اثر هم‌زدن‌های ماشین لباسشویی، میکروالیاف پلاستیکی از لباس رها می‌شوند، وارد آب می‌شوند و درنهایت به مرکز تصفیه فاضلاب می‌رسند. سرانجام، هر ذره‌ای که تصفیه نشده باشد، وارد دریا خواهد شد.

مانند سایر اشکال میکروپلاستیک (بطری‌های شکسته، کیسه‌ها، تراشه‌های رنگ و گلوله‌های پلاستیکی ریز) آلودگی میکروفیبر در اقیانوس‌ها منعکس‌کننده رشد تصاعدی تولید پلاستیک است: انسان اکنون سالانه یک تریلیون پوند از این مواد را تولید می‌کند. براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، تولید مواد پلاستیکی می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ سه برابر مقدار تولید این مواد در سال ۲۰۱۶ شود.

به گزارش وایرد، تجزیه‌و‌تحلیل جدیدی اندازه‌گیری جامعی را دراین‌مورد ارائه می‌دهد که دقیقاً چه مقداری از این مواد سطح اقیانوس‌ها را آلوده می‌کنند. گروهی بین‌المللی از پژوهشگران محاسبه کرده‌اند که بین ۸۲ تریلیون تا ۳۵۸ تریلیون ذره پلاستیکی (۲٫۴ تا ۱۰٫۸ میلیارد پوند) در آب‌های سراسر جهان شناور هستند و این فقط آلودگی پلاستیکی روی سطح آب است. این مطالعه همچنین به شمارش قطعات تا یک سوم میلی‌متر می‌پردازد. اگرچه میکروپلاستیک‌ها می‌توانند بسیار بسیار کوچک‌تر از این حد باشند و در این صورت، تعداد آن‌ها بسیار بیشتر می‌شود (میکروپلاستیک‌ها به‌عنوان ذرات کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر تعریف می‌شوند).

دانشمندان می‌توانند نانوپلاستیک‌هایی را در محیط شناسایی کنند که در مقیاس میلیونیم متر اندازه‌گیری می‌شوند و به اندازه‌ای کوچک هستند که به سلول‌ها نفوذ کنند، اگرچه شمارش آن‌ها دشوار و پرهزینه است. اگر در مطالعه جدید این ذرات بسیار کوچک درنظر گرفته می‌شد، تعداد ذرات پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها بسیار فراتر از تریلیون‌ها بود. اسکات کافین، دانشمند هیئت کنترل منابع آب ایالتی کالیفرنیا و نویسنده مقاله که اخیراً در مجله‌ی PLoS ONE منتشر شد، می‌گوید: «درمورد کنتیلیون‌ها و شاید حتی بیشتر صحبت می‌کنیم.»

دانشمندان دریافته‌اند که کوچک‌ترین میکروپلاستیک‌ها به‌راحتی در بدن حرکت می‌کنند و در خون، روده‌ها، ریه‌ها، جفت و حتی در اولین مدفوع نوزادان ظاهر می‌شوند.

مارکوس اریکسن و کافین با جمع‌آوری داده‌های گذشته درمورد نمونه‌های آلودگی پلاستیکی اقیانوس‌های سراسر جهان اندازه‌گیری خود را انجام دادند. آن‌ها این داده‌ها را با داده‌هایی که در طول سفرهای اقیانوسی خود جمع‌آوری کرده بودند، ترکیب کردند.

پژوهشگران از حدود ۱۲ هزار نمونه غلظت ذرات پلاستیکی استفاده کردند که مربوط به سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۹ بود. این اطلاعات به آن‌ها اجازه داد تا نه‌تنها مقدار ذرات پلاستیکی را محاسبه کنند، بلکه مشخص کنند غلظت آن‌ها در طول زمان چگونه تغییر کرده است. آن‌ها دریافتند که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵، تعداد ذرات در نوسان بوده است. این امر ممکن است نتیجه‌ی پیمان‌های بین‌المللی مانند قانون سال ۱۹۸۸ باشد که آلودگی پلاستیکی ناشی‌از کشتی‌ها را محدود می‌کرد. کافین می‌گوید: «اولین‌باری است که به شواهدی مبنی‌بر کارآمدی آن معاهدات بین‌المللی درزمینه‌ی آلودگی پلاستیکی دست پیدا می‌کنیم.»

اما قانون ۱۹۸۸ برای جلوگیری از اثرات افزایش چشمگیر در تولید پلاستیکی در چند دهه گذشته کافی نبود. از اواسط دهه ۲۰۰۰، تعداد ذرات به‌طور چشمگیری افزایش یافت و این روند همچنان با سرعت بالایی ادامه دارد. پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که اگر اقدامی جدی در راستای مهار آلودگی پلاستیکی صورت نگیرد، تا سال ۲۰۴۰ جریان آلودگی پلاستیکی که به محیط‌های دریایی وارد می‌شود، ۲٫۶ برابر افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین ممکن است نوعی بمب آلودگی با تأخیر زمانی وجود داشته باشد: مدتی طول می‌کشد تا تکه‌های پلاستیکی بزرگ به قطعات ریز شکسته شوند.

گروهی از پژوهشگران می‌گویند حتی اگر همین فردا تمام آلودگی‌های پلاستیکی را متوقف کنیم، چیزی که از قبل وجود دارد به ذرات کوچک‌تری شکسته خواهد شد و به آلوده کردن محیط ادامه خواهد داد. اریکسن می‌گوید: «آلودگی‌های کارخانه‌های میکروپلاستیک در خطوط ساحلی به‌طور مداوم درحال تجزیه شدن و اضافه‌شدن به آب هستند.»

ذرات پلاستیکی جانداران موجود در پایه زنجیره غذایی را آلوده می‌کنند: گیاهان میکروسکوپی به نام فیتوپلانکتون و جانوران کوچکی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند و زئوپلانکتون نام دارند. زئوپلانکتون‌ها میکروپلاستیک‌ها را مصرف می‌کنند و اشتهای آن‌ها برای غذای واقعی کم می‌شود. وقتی شکارچیانی مانند لاروهای ماهی زئوپلانکتون‌ها را می‌خورند، ذرات پلاستیکی سمی وارد بدن آن‌ها می‌شود.

میکروپلاستیک‌ها می‌توانند چرخه کربن را نیز به هم بزنند: فیتوپلانکتون‌ها کربن را جذب می‌کنند و توسط زئوپلانکتون‌ها خورده می‌شوند که گلوله‌های مدفوع آن‌ها بر بستر دریا فرود می‌آید و گازهای گلخانه‌ای را از اتمسفر جدا می‌کند. اما نحوه ته‌نشین‌شدن گلوله‌های مدفوع سرشار از میکروپلاستیک از حالت طبیعی متفاوت است و شاید در اعماق زمان بیشتری به لاشخورها می‌دهد تا آن‌ها را مصرف کرده و کربن درون آن‌ها را آزاد کنند.

پرندگان دریایی نیز از خوردن پلاستیک‌ها رنج می‌برند. پژوهشگران بیماری جدیدی را درمیان کبوتردریایی پاگوشتی در جزیره لرد هاوو استرالیا توصیف کرده‌اند: پلاستیکوز. پرندگانی که قطعات پلاستیکی بیشتری در روده خود دارند، آسیب بافتی شدیدتری را در معده نشان می‌دهند. این امر نشان می‌دهد پلاستیک به‌طور مستقیم می‌تواند موجب تشکیل بافت زخم یا پلاستیکوز در حیوانات وحشی آزاد شود و احتمالاً روی سلامتی و بقای آن‌ها تأثیر منفی دارد.

اندازه‌گیری جدید کافین و اریکسن فقط پلاستیک‌های شناور در نزدیکی سطح آب را در برمی‌گیرد. اما میکروپلاستیک‌ها در سراسر دریا در چرخش هستند و سوار برای جریان‌های اقیانوسی کل آب‌ها را طی می‌کنند. آن‌ها در رسوبات اعماق دریا قرار دارند و گودال ماریانا را نیز آلوده کرده‌اند. دانشمندان در سواحل جنوب کالیفرنیا، لایه‌های رسوبی با قدمت حدود یک قرن را بررسی کرده‌اند و دریافته‌اند که از دهه ۱۹۴۰، یعنی از زمانی که تولید پلاستیک به‌طور جدی آغاز شد، نرخ رسوب پلاستیک‌ها، هر ۱۵ سال دو برابر شده است.

میکروپلاستیک‌های درون اقیانوس در آب‌های حوالی ساحل نمی‌مانند. وقتی حبابی از اعماق بالا می‌آید، باکتری‌ها و مواد آلی را همراه خود دارد و وقتی می‌ترکد، آن‌ها را وارد هوا می‌کند. اکنون حباب‌ها همین کار را با میکروپلاستیک‌ها انجام می‌دهند. همان‌طور که در مطالعه منتشرشده در سال ۲۰۲۰ توصیف شد، ذرات پلاستیکی همراه با نسیم‌های دریایی دوباره به خشکی برمی‌گردند. جمع‌شدن میکروپلاستیک‌های بیشتر در سطح آب، به این معنا است که ذرات پلاستیکی بیشتری برای وارد شدن به هوا وجود دارد.

استیو آلن که از نویسندگان مطالعه حباب است، می‌گوید اگرچه به‌عنوان دانشمند می‌دانیم وضعیت آلودگی پلاستیکی اقیانوس‌ها خیلی بد است، اما باید بتوانید برای سیاستمداران و سیاست‌گذاران و عموم مردم وسعت این آلودگی را به شکل عدد بیان کنید تا بزرگی و روند افزایشی را درک کنند.

آلن و گروهش در مطالعه جداگانه‌ای، چنین افزایشی را در میزان میکروپلاستیک‌های جوی که در زغال‌سنگ نارس رسوب کرده بودند، پیدا کردند. اما استثنایی نیز وجود داشت: آلن می‌گوید: «افت اندکی در طول رکود اقتصادی سال ۲۰۰۹ دیده می‌شد و این امر بسیار جالب بود. با کاهش فعالیت اقتصادی، تولید پلاستیک نیز حداقل برای مدت کوتاهی کاهش پیدا کرد. بنابراین، می‌توانید با تغییر روش استفاده از پلاستیک، تقریباً بلافاصله تغییری در آلودگی پلاستیک ایجاد کنید. فکر می‌کنم آنچه مقاله نشان می‌دهد این است که اقدامات ما تأثیر دارند.»

اریکسن و کافین می‌گویند مهم است که مذاکره‌کنندگان سازمان ملل بر سر پیمانی جهانی برای محدود کردن تولید پلاستیک به توافق برسند (مذاکرات در نوامبر آغاز شد و انتظار می‌رود چندین سال ادامه داشته باشد). اریکسن می‌گوید: «اگر پیمان قوی داشته باشیم که تولید پلاستیک را محدود کند، تولید پلاستیک یک‌بار مصرف را کاهش دهد و کشورها در مدیریت و جمع‌آوری ضایعات در سطح رودخانه‌ها و خیابان‌هایشان بهتر عمل کنند، کاهش قابل‌توجهی را در مقدار زباله‌هایی که به اقیانوس می‌رسند، شاهد خواهیم بود.»